Απόδραση στη Χαλκίδα με τα “τρελά νερά” της…

“… εγώ είμαι η Ιφιγένεια που, όπως νομίζουν, μ’ έσφαξε ο πατέρας μου για χάρη της Ελένης, στις ξακουστές κοιλάδες της Αυλίδας, κει που σβουρίζει ο Εύριπος ολοένα και από συχνούς στριφογυρίζει ανέμους και τη γαλάζια θάλασσα ταράζει…” 

Κάπως έτσι ανοίγει ο Ευριπίδης τον Πρόλογο της “Ιφιγένειας εν Ταύροις” με την περιγραφή του ασυνήθιστου φαινομένου της παλίρροιας που παρατηρείται στα Στενά του Ευρίπου και έχει χαρίσει στη γραφική Χαλκίδα το παρατσούκλι “Τρελά Νερά”. Σύμφωνα με το φαινόμενο αυτό, τα νερά αλλάζουν κατεύθυνση κάθε έξι ώρες με ένα ενδιάμεσο διάστημα 8 λεπτών κατά το οποίο παραμένουν στάσιμα. Το γεγονός οφείλεται στη θέση της Γης, του Ήλιου και της Σελήνης, ενώ δύο φορές κατά τη διάρκεια του Σεληνιακού μήνα παρουσιάζει “ακαταστασία” από την προκαθορισμένη πορεία των υδάτων. Κατά παγκόσμια πρωτοτυπία δε, στις περιόδους Ισημερίας, το ρεύμα των νερών αλλάζει απευθείας κατεύθυνση, δίχως τη μεσολάβηση των 8 λεπτών. 

Η παλιά γέφυρα

Σε απόσταση περίπου μιας ώρας με το αυτοκίνητο από την Αθήνα, βρίσκεται η όμορφη πόλη της Χαλκίδας, πρωτεύουσα της Εύβοιας, που αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδος μετά την Κρήτη. Οι ιδιομορφίες που σχετίζονται με την πόλη δεν σταματούν μόνο στο φαινόμενο της παλίρροιας, καθώς η Χαλκίδα είναι χτισμένη στις δύο πλευρές του πορθμού του Ευρίπου, με το ένα της μέρος να βρίσκεται στην Εύβοια και το άλλο στη Στερεά Ελλάδα, έχοντας ως μοναδικό σημείο ζεύξης την παλιά γέφυρα της πόλης. 

Η νέα γέφυρα 

Το 1993 εγκαινιάστηκε και η νέα υψηλή καλωδιωτή γέφυρα, μία από τις μεγαλύτερες κρεμαστές στην Ευρώπη, που συνέβαλε στο να έρθει πιο κοντά η Εύβοια με τη Στερεά, να περιοριστούν οι χιλιομετρικές αποστάσεις και να μετατραπεί η Χαλκίδα σε έναν από τους top προορισμούς για weekend αλλά και για μονοήμερες εκδρομές. Δεν είναι λίγες οι παρέες νέων που προτιμούν τη Χαλκίδα για τη νυχτερινή τους έξοδο, αντί να μπλέκουν με τις ώρες μέσα στην κίνηση της Αθήνας. 

Ξεκινάω τη βόλτα μου από τον κεντρικό παραλιακό πεζόδρομο. Καφετέριες, ταβέρνες, πλήθη εκδρομέων, παιδάκια που παίζουν και τρέχουν ελεύθερα, μπαλόνια και μαλλί της γριάς. Ένα «υπαίθριο πανηγύρι» για γερά νεύρα έχει καταντήσει πια η Χαλκίδα του Σαββατοκύριακου. Καθώς περπατώ πλάι στη θάλασσα, ανασύρω απ’ τη μνήμη μου παλιές εικόνες από όταν ήμουν παιδί και η πόλη δεν είχε αλωθεί (και αλλοιωθεί) ακόμη από τις ορδές των «βαρβάρων». Η παλιά γέφυρα, που κατασκευάστηκε το 1962, ζωντανεύει ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν ενώ τα παγκάκια με θέα, οι φοίνικες κατά μήκος της παραλίας, το επιβλητικό ενετικό κάστρο του Καράμπαμπα που στέκει αγέρωχο στην κορυφή του λόφου της Κανήθου και η μουσική από την παλιά λατέρνα αποπνέουν μια διάχυτη ατμόσφαιρα νοσταλγίας και αθωότητας. 

Το "Κόκκινο Σπίτι"

Στη Βόρεια πλευρά της παραλίας συναντώ το λεγόμενο «Κόκκινο Σπίτι» της οικογένειας Μάλλιου, χτισμένο το 1884 από το Γάλλο αρχιτέκτονα Φλεγκίς, που πια ανήκει στο Δήμο, ενώ ακριβώς απέναντι βρίσκεται το «Σπίτι με τα Αγάλματα» που λέγεται ότι ανήκε στην ίδια οικογένεια εμπόρων. 

Το Δημαρχείο

Το Δημαρχείο της πόλης στεγάζεται στο Μέγαρο Κότσικα και δεσπόζει στην παραλία με την όμορφη αρχιτεκτονική του και τη θαυμαστή ισορροπία των όγκων του. 

Η Χαλκίδα διαθέτει επίσης αρκετά εντυπωσιακά κτήρια νεοκλασικής τεχνοτροπίας, όπως είναι το κτήριο που στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο. Χρονολογείται από τις αρχές του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1901, ενώ πρωτολειτούργησε την αμέσως επόμενη χρονιά. Στους σεισμούς του 1980-82 υπέστη σοβαρές ζημιές και χρειάστηκε να επισκευαστεί. Διαθέτει λαξευτή τοιχοποιία, μεγάλη αυλή στην οποία φιλοξενούνται αρχαιότητες από το χώρο της νήσου Ευβοίας και πάνω από την κύρια είσοδο ανοίγεται κεραμοσκέπαστο αέτωμα. 

Το Δικαστικό Μέγαρο

Άλλο ένα σημαντικό κτήριο είναι και το Δικαστικό Μέγαρο στη λεωφόρο Ελ. Βενιζέλου, σε σχέδια του Ματθαίου Καμάρα από το 1909. 

Αγαπημένη και πολυτραγουδισμένη πόλη η Χαλκίδα, πηγή έμπνευσης ήδη από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, όπως προκύπτει και από το ομώνυμο τραγούδι του Μανώλη Λιδάκη, αλλά και τόπος θανάτου και καταγωγής σημαντικών προσωπικοτήτων. Το 323 π.Χ. φτάνει στην πόλη ο γνωστός Σταγειρίτης φιλόσοφος Αριστοτέλης, ο οποίος πεθαίνει τον επόμενο χρόνο στο σπίτι της μητέρας του. Ποιος δεν γνωρίζει το τραγούδι “Σπασμένο Καράβι” που ερμηνεύει ο Δημήτρης Μπάσης; Λίγοι, ωστόσο, γνωρίζουν ότι στην ουσία πρόκειται για μελοποιημένο ποίημα του Γιάννη Σκαρίμπα και ακόμη λιγότεροι ότι η Χαλκίδα αποτέλεσε αγαπημένο τόπο κατοικίας του ποιητή, που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σ’ αυτήν και δίχως να ταξιδέψει πολύ. Η προτομή του κοσμεί κεντρικό σημείο του παραλιακού πεζόδρομου, ενώ ο τάφος του βρίσκεται πάνω στο λόφο της Κανήθου, ακριβώς έξω από τα τείχη του κάστρου του Καράμπαμπα, έχοντας πανοραμική θέα κατευθείαν στην αγαπημένη του πόλη. 

Ανεβαίνω στο λόφο και επισκέπτομαι το ενετικό Κάστρο. Η ευρύτερη περιοχή υπήρξε εξαιρετικά δραστήρια από την αρχαιότητα ακόμη, καθώς η γεωγραφική θέση της ήταν στρατηγική και ως εκ τούτου δεν πέρασε αδιάφορη από τις βλέψεις πολλών και διάφορων κατακτητών που θέλησαν να αναλάβουν την εποπτεία και τον έλεγχο του πορθμού του Ευρίπου. Η παρουσία των πρώτων κατοίκων της ανάγεται πίσω στην Παλαιολιθική περίοδο, αν και ο πρώτος σημαντικός οικισμός άκμασε γύρω στο 3000 π.Χ. κατά την πρώιμη Νεολιθική περίοδο. Αναφορά στην πόλη έχουμε και στα Ομηρικά Έπη, σύμφωνα με τα οποία οι Χαλκιδείς συμμετείχαν στον “Νηών Κατάλογο” με 40 πλοία. Ακμάζουσες υπήρξαν και οι αποικίες που ίδρυσαν στη Θράκη, την Ιταλία και τη Σικελία. Σύμφωνα με τις κρατούσες ετυμολογικές εκδοχές, η ονομασία “Χαλκίδα” προέρχεται είτε από την παρουσία κοιτασμάτων χαλκού στην ευρύτερη περιοχή, βασικός παράγων ανάπτυξης της πόλης, είτε από την παρουσία εργαστηρίων επεξεργασίας χαλκού. 

Εσωτερικό Κάστρου, στο βάθος το εκκλησάκι Προφ. Ηλία

Το Φρούριο οικοδομήθηκε το 1684 από τους Τούρκους χάριν προστασίας από τους Ενετούς. Εικάζεται ότι η πρώτη οχύρωση του λόφου έγινε από τους Ρωμαίους, αλλά έχει επιβεβαιωθεί ότι κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, την Ενετοκρατία και τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας δεν διέθετε κανενός είδους οχύρωση. Το σημερινό σωζόμενο Φρούριο σχεδιάστηκε από Ενετό αρχιτέκτονα, τον Gerolimo Galopo, γι’ αυτό προσεγγίζει περισσότερο την ευρωπαϊκή παρά την οθωμανική τεχνοτροπία. 

Διαθέτει τρεις προμαχώνες, ένα μεγάλο πύργο, δύο ρωσικά κανόνια του 19ου αιώνα και επτάπλευρο μεγαλοπρεπή πύργο, που λειτουργούσε ως αμυντική κατασκευή, στον οποίο οδηγούσε ένας στενός καμαροσκεπής διάδρομος που θυμίζει λαβύρινθο. Η μοναδική πύλη, στα Νοτιοανατολικά, περιστοιχίζεται από κτήρια στρατιωτικού χαρακτήρα. Το 1668 ο Μοροζίνι πολιορκεί ανεπιτυχώς το Φρούριο, το οποίο οι Τούρκοι καταφέρνουν να διατηρήσουν και να το παραδώσουν απευθείας στο Ελληνικό Κράτος μετά την Απελευθέρωση. Στο κέντρο του Κάστρου δεσπόζει το μοναδικό καλά σωζόμενο κτίσμα, ένας Ναός αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία, που χρονολογείται από το 1895.  

Έχω κουραστεί από το περπάτημα. Πιάνω τραπεζάκι στη σκιά του πεύκου στο «Xenia Bar-Café», ή αλλιώς «Τουριστικό», στους πρόποδες του Κάστρου, απολαμβάνω καφεδάκι και αγναντεύω τη θέα. Είναι πιο ήσυχα εδώ. Τις φορές που θέλω να δω περισσότερο κόσμο επιλέγω κάποια από τις καφετέριες στον παραλιακό πεζόδρομο, το «Πέτρινο» ή το «Pantheon 1900», γεμάτες ζωντάνια και νεαρόκοσμο. Το «Mostar Alterna» προσφέρεται για βραδινό ποτό με απίστευτη θέα καθώς το υπόγειό του βρίσκεται κάτω από την παλιά γέφυρα και επιτρέπει να χαζεύεις τα πλοία που περνάνε όταν ο πορθμός είναι ανοιχτός. 

Ταβέρνα "Ο Πλάτανος", Στενή Ευβοίας 

Για φαγητό προτιμώ να απομακρυνθώ από την πρωτεύουσα. Σε κοντινή απόσταση υπάρχουν ενδιαφέροντα χωριουδάκια με πολύ καλές ταβέρνες. Σε απόσταση μισής περίπου ώρας, φτάνω στις γραφικές ψαροταβέρνες του Αμάρυνθου για ποικιλίες και ουζάκι πλάι στο κύμα, ενώ σε 8 χιλιόμετρα απόσταση βρίσκω τη Νέα Αρτάκη με τις δικές της ψαροταβέρνες. Για κρεατικά κατευθύνομαι στη γραφική και πανέμορφη Στενή, όπου μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με δροσερά τρεχούμενα νερά, η ταβέρνα «Πλάτανος» σερβίρει παϊδάκια, κοντοσούβλι και κοκορέτσι σε γενναίες μερίδες. Απέναντι, στο "Café Ελάτη", δοκιμάζω υπέροχα γλυκά, όπως κορμό σοκολάτας. 

Και κάπως έτσι αποχαιρετώ την Εύβοια μέχρι την επόμενη απόδρασή μου στις ομορφιές της...

Ατενίζοντας τη θέα από το Κάστρο του Καράμπαμπα...