Balkan Road trip, Σερβία: Φολκλόρ χρώμα και μποέμικη διάθεση στο Βελιγράδι...

Χτισμένη στη συμβολή δύο ποταμών, του Δούναβη και του Σάβα, η πρωτεύουσα της Σερβίας αποτελεί μία από τις παλαιότερες πόλεις των Βαλκανίων και κρύβει μια πολυτάραχη και άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία που ξεκινά πριν από περίπου 7.000 χρόνια! Η αρχική πόλη φαίνεται να ιδρύεται τον 3ο αιώνα π.Χ. από Κέλτες που νίκησαν τις διάφορες φυλές που κατοικούσαν μέχρι τότε στην περιοχή, παρόλα αυτά κανένα κτήριο σήμερα δεν είναι πάνω από 250 ετών, καθώς το Βελιγράδι έχει κατεδαφιστεί πάνω από... 40 φορές! Με νωπές ακόμη τις μνήμες από τους πρόσφατους εγκληματικούς βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ το 1999, οι Σέρβοι ξαναχτίζουν πάνω στα χαλάσματα του παρελθόντος, ατενίζουν το μέλλον τους με αισιοδοξία και υποδέχονται τους επισκέπτες με χαμόγελο και φιλόξενη διάθεση.

Πλατεία του Βελιγραδίου θυμίζει την Ομόνοια του '60

Το Βελιγράδι είναι η μεγαλύτερη πόλη της πρώην Γιουγκοσλαβίας και η τέταρτη σε μέγεθος στην περιοχή των Βαλκανίων μετά την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και το Βουκουρέστι. Στα σέρβικα και γενικά στις σλαβικές γλώσσες ονομάζεται “Beograd” που θα πει “λευκή πόλη” ή “λευκό φρούριο” και η λέξη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 9ο αιώνα από τους Βούλγαρους. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Σερβίας και η κοντινή της απόσταση από την Ελλάδα, σε συνδυασμό με τις χαμηλές (ακόμα) τιμές σε διαμονή, διατροφή και διασκέδαση, την καθιστά έναν προσιτό και ολοένα ανερχόμενο τουριστικά προορισμό, με αποτέλεσμα η πόλη που ξεκίνησε ως εναλλακτικός προορισμός για λίγους “ψαγμένους” ταξιδιώτες, να έχει ανέβει μέσα σε 2-3 χρόνια κατά πολύ στις προτιμήσεις των Ελλήνων -και όχι μόνο- επισκεπτών. Διαθέτει ενδιαφέροντα κτήρια, επιβλητικά Κάστρα, πεζόδρομους, καφετέριες και εστιατόρια, hipster στέκια και μποέμ ατμόσφαιρα ενώ συνδυάζει καταπληκτικά το σύγχρονο ευρωπαϊκό στοιχείο με το vintage φολκλορικό χρώμα των Βαλκανίων. Διαθέτει επίσης καταπράσινα πάρκα που την καθιστούν μία από τις πιο “πράσινες” πρωτεύουσες της Ευρώπης.

Η άλλη όψη του Βελιγραδίου... 

Όσο για το αν είναι μια πόλη όμορφη και άμεσα ερωτεύσιμη στα μάτια του επισκέπτη; Όχι, αυτό δεν θα μπορούσα να το πω... Το Βελιγράδι δεν είναι έρωτας με την πρώτη ματιά. Κάθε πόλη που έχει περάσει από σοσιαλιστικά καθεστώτα κουβαλάει μια γκρίζα κατήφεια που γίνεται αισθητή στην έλλειψη καλαισθησίας και στις ογκώδεις ορθογώνιες, πανομοιότυπες μεταξύ τους, πολυκατοικίες-κουτιά που στοιβάζουν τις μικροαστικές οικογένειες με τη μέθοδο της “σαρδελοποίησης”. Κάπως έτσι είναι και η σύγχρονη πόλη του Βελιγραδίου... Οι προσόψεις των πολυκατοικιών είναι μαυρισμένες γιατί οι κάτοικοι επί σειρά ετών έκαιγαν μαζούτ για να μπορέσουν να ζεσταθούν και τα περισσότερα κτήρια είναι παλιά και χρίζουν επειγόντως ανακαίνισης, λεφτά ωστόσο δεν υπάρχουν!  

Αν όμως παραβλέψεις αυτό το κομμάτι -το πολύ χαρακτηριστικό κατά τ' άλλα-, το Βελιγράδι κρύβει μερικούς ασύγκριτα γοητευτικούς θησαυρούς που θα σε παρασύρουν και θα σε κάνουν να το αγαπήσεις, έστω και αργά. Με άλλα λόγια, μπορεί να μην είναι έρωτας με την πρώτη ματιά, αλλά σίγουρα στο τέλος θα κερδίσει την καρδιά σου με την ιδιαίτερη και ξεχωριστή γοητεία του! Αρκεί να μη βιαστείς να κρίνεις. Αρκεί να αφεθείς στους ρυθμούς του και να του δώσεις το χρόνο να σου αποκαλύψει ένα-ένα τα όμορφα μυστικά του... 

Το κόκκινο τραμ του Βελιγραδίου

Τότε και μόνο τότε θα μπορέσεις να εκτιμήσεις την αληθινή γοητεία αυτής της πόλης, που δεν είναι κραυγαλέα και φανταχτερή, αλλά περισσότερο εσωτερική και μάλλον απρόσμενα οικεία, θα έλεγα. Οικεία, γιατί κάθε γωνιά θα σου θυμίζει κάτι από Ελλάδα ή κάτι από όλα εκείνα που αγαπάς να μισείς στη δική σου πατρίδα! Νομίζω ότι από όλες τις περιοχές των Δυτικών Βαλκανίων που επισκέφθηκα σε τούτο το road trip, το Βελιγράδι ήταν η πιο γνήσια Βαλκανική και η πιο κοντινή στα ελληνικά δεδομένα. Από τους ανθρώπους που ήταν παρόμοιοι με τους Έλληνες σε νοοτροπία, εμφάνιση και τρόπο ντυσίματος μέχρι την ίδια την πόλη: κάπως βρώμικη, κάπως “απολίτιστη” για τα ευρωπαϊκά δεδομένα (κυκλοφοριακό κομφούζιο, διπλοπαρκαρισμένα οχήματα, οδηγοί με εμφανή έλλειψη οδηγικής παιδείας) και με αμφιλεγόμενη ταυτότητα, παραπαίουσα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, μεταξύ Ευρώπης και Βαλκανίων. Η γοητεία των αντιθέσεων σε όλο της το μεγαλείο! 

Lada και Yugo, εικόνες από μια άλλη εποχή... 

Από τη μία η έντονη νυχτερινή ζωή με τα μποέμ στέκια και από την άλλη τα Yugo και τα Lada που κυκλοφορούν στους δρόμους θυμίζοντας κάτι από την Ελλάδα της δεκαετίας του '80 και σκηνές από την τηλεοπτική σειρά “Το Ρετιρέ”. Ας περάσουμε όμως τώρα στα σημαντικότερα αξιοθέατα. Δυο-τρεις μέρες είναι αρκετές για να γυρίσετε όλο το Βελιγράδι. Είναι μια πόλη που “περπατιέται” εύκολα αλλά προετοιμαστείτε για πολύ περπάτημα! Εμείς τα είδαμε όλα μέσα σε μία μόλις μέρα αλλά -πιστέψτε με- ίσως δεν έχω ξαναπερπατήσει περισσότερα χιλιόμετρα μαζεμένα στη ζωή μου!

Τα top-10 αξιοθέατα του Βελιγραδίου:

1. Το Kalemegdan

Το Φρούριο Kalemegdan καλύπτει μια τεράστια έκταση του κέντρου της πόλης και αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό σημείο του Βελιγραδίου. 

Η συμβολή του Δούναβη με τον Σάβα

Βρίσκεται κοντά στο Stari Grad, δηλαδή την παλιά πόλη, είναι χτισμένο στην κορυφή λόφου πάνω από τη συμβολή του Δούναβη με τον Σάβα και προσφέρει απίστευτη θέα. Εκτός από το οχυρό αυτό καθ' αυτό, ενδιαφέρον παρουσιάζει και το μεγάλο πάρκο που το περιβάλλει. Κέλτες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Άβαροι, Ούνοι, Σλάβοι, Ούγγροι, Τούρκοι και Αυστριακοί πάτησαν κατά καιρούς το πόδι τους στο Φρούριο μέσα στη μακραίωνη και σκοτεινή ιστορία του. Όταν η πόλη κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους ονομαζόταν Singidunum και αποτέλεσε το σύνορο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με την “βάρβαρη” Κεντρική Ευρώπη. 

Λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης υπήρξε συχνά αντικείμενο διεκδίκησης από τους γειτονικούς λαούς ενώ γνώρισε επανειλημμένα την καταστροφή από τις εισβολές των Γότθων και των Ούνων. Λέγεται μάλιστα ότι κάτω από το Φρούριο βρίσκεται κρυμμένος ο τάφος του θρυλικού Αττίλα. Η πόλη αποτέλεσε επίσης σύνορο μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή αλλιώς Βυζαντινής. Επί του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α', περί το 535, το Φρούριο Kalemegdan σχεδόν ξαναχτίστηκε εκ νέου, αν και στους αιώνες που ακολούθησαν υπέστη αλλεπάλληλες καταστροφές. Σήμερα αποτελεί ένα αρκετά καλοδιατηρημένο ιστορικό μνημείο που αποτελεί πόλο έλξης για ντόπιους και επισκέπτες της πόλης. 

Η Πύλη του Καραγιώργη

Η μία από τις Πύλες εισόδου στο Φρούριο φέρει την ονομασία του γνωστού μας Καραγιώργη Σερβίας. Ο Τζόρτζε Πέτροβιτς, γνωστός στην Ελλάδα ως “Μαύρος Γεώργιος” ή "Καραγιώργης της Σερβίας", υπήρξε Σέρβος επαναστάτης ηγέτης που πολέμησε για την ανεξαρτησία της χώρας του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά την Α' Σερβική Εξέγερση του 1804-1813. Μετά την αποτυχία της εξέγερσης, ο Καραγιώργης εγκατέλειψε τη χώρα και αναζήτησε καταφύγιο στην Αυστρία. Εκεί συνελήφθη αλλά παρά τα αιτήματα των Οθωμανών, οι Αυστριακοί τον παρέδωσαν στους Ρώσους, που του προσέφεραν καταφύγιο. Στη συνέχεια, ο Καραγιώργης προσχώρησε στην ελληνική Φιλική Εταιρία, σχεδιάζοντας μια παμβαλκανική εξέγερση εναντίον των Οθωμανών, όταν όμως επέστρεψε στη Σερβία δολοφονήθηκε από πράκτορες του Μίλος Ομπρένοβιτς, του αντίπαλου ηγέτη των ανταρτών, από το φόβο μήπως η παρουσία του εκεί γινόταν αιτία αθέτησης από πλευράς των Οθωμανών των παραχωρήσεων που είχαν συμφωνήσει να κάνουν μετά τη Β' Σερβική Εξέγερση του 1815. 

Γεφυράκια, μονοπάτια, βρύσες και παγκάκια σε ένα πανέμορφο πάρκο γεμάτο πράσινο... 

Πύλες διάτρητες από σφαίρες, πύργοι, οχυρώσεις, όμορφα γεφυράκια, πλακόστρωτα μονοπάτια, σκιερά παγκάκια, βρύσες, αγάλματα και παρτέρια με πολύχρωμα λουλούδια συνθέτουν το ιδανικό σκηνικό για έναν καλό περίπατο. Ταυτόχρονα, το πάρκο αποτελεί μια ανάσα δροσιάς μέσα στο αστικό τοπίο του Βελιγραδίου ενώ η υπέροχη θέα στη συμβολή των δύο ποταμών εντυπωσιάζει και τους πλέον απαιτητικούς. Το “Άγαλμα του Νικητή” είναι το πιο δημοφιλές σημείο για φωτογραφία. 

Στα δεξιά το "Άγαλμα του Νικητή"

Στο βάθος ο Πύργος που φυλακίστηκε ο Φεραίος

Στην Donji Grad (Κάτω πόλη), που απλώνεται κάτω από το Άγαλμα του Νικητή, βρίσκεται το Kula Nebojša, ο Πύργος στον οποίο φυλακίστηκε ο Έλληνας επαναστάτης Ρήγας Φεραίος. Σε αυτόν τον Πύργο, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, ο Ρήγας Φεραίος καταδικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες από τους Τούρκους σε θάνατο, στραγγαλίστηκε και το άψυχο σώμα του ρίχτηκε στον Δούναβη. Στην ίδια περιοχή συναντάμε δύο ορθόδοξες εκκλησίες αλλά και το Πλανητάριο του Βελιγραδίου. 

Μία από τις πύλες του Κάστρου και στα δεξιά το οθωμανικό μαυσωλείο και η βρύση

Η Gornji Grad (Upper Town ή αλλιώς Πάνω πόλη) έχει να επιδείξει πύργους, αγάλματα, γήπεδα τένις και μπάσκετ, το Αστεροσκοπείο της πόλης, τη Βρύση του Μεχμέτ Πασά Σοκολόβιτς και το λεγόμενο “ρωμαϊκό πηγάδι” που -αντίθετα σε ότι υποδεικνύει η ονομασία του- χτίστηκε στην πραγματικότητα από τους Αυστριακούς. Αξίζει να δείτε, επίσης, το τουρκικό μαυσωλείο που είναι ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα μνημεία της ισλαμικής αρχιτεκτονικής στο Βελιγράδι. Το αρχικό κτήριο χτίστηκε από τον Damad Ali Pasha το 1713-16, επί βασιλείας του Σουλτάνου Αχμέτ Γ'. Διαμορφώθηκε σε μαυσωλείο το 1784 προκειμένου να στεγάσει τον τάφο του Izzet Mehmed Pasha ενώ άλλοι δύο Τούρκοι Πασάδες είναι θαμμένοι εδώ: ο Selim Sirri Pasha και ο Hasan Pasha. 

Το Στρατιωτικό Μουσείο

Μέσα στην έκταση που καταλαμβάνει το πάρκο του Φρουρίου μπορεί να βρει κανείς αμέτρητα μνημεία και γλυπτά, περίτεχνες βρύσες, 19 προτομές σπουδαίων ιστορικών προσώπων της Σερβίας, δύο ορθόδοξες εκκλησίες, δύο Γκαλερί, μία Πινακοθήκη, δύο μουσεία (το Στρατιωτικό και το μουσείο του Πύργου Nebojša), το Πλανητάριο, ένα Λούνα-Παρκ, τον Ζωολογικό Κήπο της πόλης, 4 γήπεδα, 4 χώρους εστίασης καθώς επίσης τους τάφους σημαντικών εθνικών ηρώων της Σερβίας. 

Έφιπποι αστυνομικοί μεριμνούν για την ασφάλεια

Λέγεται μάλιστα ότι ολόκληρος ο λόφος κρύβει χιλιόμετρα από υπόγειες σήραγγες, διαδρόμους και κατακόμβες, που εξακολουθούν στο μεγαλύτερο μέρος τους να είναι ανεξερεύνητες! Στους χώρους του Φρουρίου οργανώνονται συχνά υπαίθριες εκθέσεις ή και συναυλίες ενώ εμείς πετύχαμε μια γιορτή κατά την οποία υπήρχαν άνθρωποι ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και ρούχα εποχής και πόζαραν στο φακό μαζί με τους τουρίστες. 

Σέρβοι με παραδοσιακές μεσαιωνικές φορεσιές

Ανθισμένες αμυγδαλιές, χαρούμενα παιδιά που παίζουν αμέριμνα στα πλακόστρωτα δρομάκια και άνθρωποι κάθε ηλικίας που κάνουν τον περίπατό τους, προσδίδουν χρώμα και ζωντάνια στο πιο διαχρονικό σημείο του Βελιγραδίου. 

Πάρκο δεινοσαύρων

Ένα πάρκο δεινοσαύρων τραβάει την προσοχή μικρών και μεγάλων ενώ αφιερώνουμε χρόνο για να περιηγηθούμε στον προαύλιο χώρο του Στρατιωτικού Μουσείου, με τα τανκς, τις οβίδες και τα πολυβόλα να μας θυμίζουν για ακόμα μία φορά την πολύπαθη ιστορία που κουβαλά αυτός ο τόπος...   

Στον περίβολο του Στρατιωτικού Μουσείου

Καρέκλα με καρφιά

Συσκευή βασανισμού

Επισκεπτόμαστε επίσης μια περιοδική έκθεση αφιερωμένη στις μεθόδους βασανισμού κατά το Μεσαίωνα. Τα ανατριχιαστικά εκθέματα εκτίθενται σε υγρές και σκοτεινές παγωμένες στοές που στάζουν νερό από την οροφή ενώ από παντού ακούγονται ήχοι από καρφιά που καρφώνονται στην ανθρώπινη σάρκα και θύματα που ουρλιάζουν από τον πόνο. Ομολογουμένως ανατριχιαστική εμπειρία, αν και ενδιαφέρουσα μιας και έχει να κάνει με τις πιο σκοτεινές και κρυφές σελίδες της Ιστορίας που σπάνια διδάσκεται κανείς στα σχολεία... 

Η βόλτα μας συνεχίζεται στο πάρκο γύρω από το Φρούριο και καταλήγει στο ψυγειάκι με τα παγωτά ενός ηλικιωμένου πλανόδιου πωλητή. Αρκετά συχνό φαινόμενο αυτό στη Σερβία, το να βλέπεις δηλαδή ηλικιωμένους πλανόδιους πωλητές -είτε άντρες είτε γυναίκες- που πωλούν συσκευασμένα παγωτά στο δρόμο μέσα στα μικρά τους ψυγεία. Δεν ξέρω αν αυτό είναι ένας τρόπος που έχει βρει το κράτος ώστε να ενισχύσει τους ηλικιωμένους που δεν λαμβάνουν κάποια σύνταξη ή που έχουν πενιχρά εισοδήματα, πάντως αν ισχύει κάτι τέτοιο είναι σίγουρα αρκετά καλό. Δεν κατάφερα να λύσω την απορία μου γιατί ο καλοσυνάτος γεράκος δεν μιλούσε άλλη γλώσσα εκτός από σέρβικα και ήταν δύσκολο να συνεννοηθούμε πέρα από τα τυπικά της συναλλαγής μας...

2. Η Knez Mihailova

Knez Mihailova 

Zepter Museum

Η Knez Mihailova (η οδός του Πρίγκιπα Μιχαήλ) είναι ο πιο ευρωπαϊκός και σικάτος πεζόδρομος του Βελιγραδίου. Ξεκινά κάτω από την ακρόπολη του Kalemegdan και καταλήγει στην Πλατεία Δημοκρατίας. Είναι ο πρώτος δρόμος της πόλης που ονοματοδοτήθηκε και φυσικά ο πιο δημοφιλής τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες. Εμπορικά καταστήματα, μουσικοί του δρόμου, καστανάδες, φούρνοι με λαχταριστά τοπικά εδέσματα, καφετέριες και ένα πολύβουο μελίσσι κάθε εθνότητας συνθέτουν το σκηνικό της πιο διάσημης περαντζάδας της πόλης. Εντυπωσιακά κτήρια και μέγαρα του 19ου αιώνα στεγάζουν σήμερα καταστήματα γνωστών αλυσίδων ρούχων, καφετέριες και εστιατόρια ενώ το ξενοδοχείο Srpska Kruna του 1869 έχει μετατραπεί σε Βιβλιοθήκη. Ένα εξίσου ενδιαφέρον κτήριο του 1920 στεγάζει το Μουσείο Zepter, το πρώτο ιδιωτικό μουσείο της Σερβίας που ιδρύθηκε το 2010 και φιλοξενεί μια συλλογή από έργα μοντέρνων Σέρβων καλλιτεχνών. Στη συμβολή της Knez Mihailova με την πλατεία Δημοκρατίας ανακαλύψαμε το κτήριο του Kulturni centar Beograda και στη γωνία του ένα πολύ ωραίο, πρωτότυπο και καλαίσθητο κατάστημα απ' όπου εφοδιαστήκαμε με δώρα και σουβενίρ (“Beogradski Izlog”, Knez Mihailova 6 ili Trg Republike 5). 

Παλαιά και νέα κτήρια συνυπάρχουν στην Knez Mihailova...

Το Βελιγράδι των αντιθέσεων: φτάνει μόνο να συγκρίνουμε την αισθητική αυτών των δύο κτηρίων που βρίσκονται απέναντι το ένα στο άλλο! 

3. Η Πλατεία Δημοκρατίας και το Εθνικό Θέατρο

Η Πλατεία Δημοκρατίας, το έφιππο άγαλμα του Πρίγκιπα Μιχαήλ και το Εθνικό Μουσείο

Αν τύχει και ακούσετε τους ντόπιους να δίνουν ραντεβού “kod konja”, δηλαδή “ραντεβού στο άλογο”, να ξέρετε ότι εννοούν το άγαλμα του έφιππου Mihailo Obrenovic στην Πλατεία Δημοκρατίας (Trg Republike) μπροστά από το κτήριο του Εθνικού Μουσείου και του Εθνικού Θεάτρου. Κάποτε από το σημείο αυτό ξεκινούσε η Via Militaris που έφτανε μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Τώρα εδώ χτυπά η καρδιά του ιστορικού κέντρου και αυτό είναι το ιδανικό σημείο για να ξεκινήσει κανείς τη βόλτα του στην πόλη ή τις αγορές του στα καταστήματα της εμπορικής οδού Mihailova. 

Σιντριβάνι στην Knez Mihailova

Το κτήριο του Εθνικού Θεάτρου χτίστηκε το 1869 σε σχέδια του Aleksandar Bugarski, του πιο σημαντικού αρχιτέκτονα του Βελιγραδίου κατά τον 19ο αιώνα. Η αρχική ιδέα ανήκε στον πρίγκιπα Μιχαήλο Ομπρένοβιτς ο οποίος, εντυπωσιασμένος από το Εθνικό Θέατρο του Novi Sad, ανέθεσε στον ιδρυτή του, Jovan Djordjevic, την επιμέλεια της ίδρυσης του αντίστοιχου Εθνικού Θεάτρου στο Βελιγράδι. Έτσι, επτά χρόνια μετά την ίδρυση του Θεάτρου του Novi Sad, ο Djordjevic βρέθηκε στο Βελιγράδι μαζί με τους μισούς από τους ηθοποιούς του και υλοποίησε το όραμα του πρίγκιπα Μιχαήλ. Το κτήριο που χτίστηκε για να στεγαστεί το Θέατρο θύμιζε έντονα τη Σκάλα του Μιλάνου, διέθετε αναγεννησιακά στοιχεία και περίτεχνες διακοσμήσεις. Το σημερινό κτήριο έχει υποστεί αρκετές ανακατασκευές, με σημαντικότερη εκείνη του 1986. Εκτός από τις περίφημες παραστάσεις, στο χώρο αυτό φιλοξενήθηκε η Συνταγματική Συνέλευση που ψήφισε το Σύνταγμα του 1888.

4. Οι Ορθόδοξες εκκλησίες του Αγίου Μάρκου και του Αγίου Σάββα

Ιερός Ναός Αγίου Μάρκου

Η εκκλησία του Αγίου Μάρκου χτίστηκε μεταξύ 1931 και 1936 και βρίσκεται στο πάρκο Tasmajdan. Αξίζει να της αφιερώσετε λίγο χρόνο, αν και σίγουρα τα βλέμματα τραβάει πάντα ο εντυπωσιακότατος Ναός του Αγίου Σάββα... 

Ιερός Ναός Αγίου Σάββα

Αφιερωμένος στον ιδρυτή της Ορθόδοξης εκκλησίας της Σερβίας, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Σάββα είναι ο μεγαλύτερος ορθόδοξος ναός στον κόσμο και εξαιρετικά δημοφιλής σε επισκέπτες από κάθε γωνιά του πλανήτη λόγω του μεγέθους και της επιβλητικότητάς του. 

Ο τρούλος

Το ημιτελές εσωτερικό

Είναι χτισμένος στα πρότυπα στης Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, στο εξωτερικό φέρει ολόλευκο μάρμαρο και χρυσοποίκιλτες λεπτομέρειες ενώ το εσωτερικό του παραμένει ακόμη υπό διαμόρφωση. Ο Ναός αυτός, που σύμφωνα με το θρύλο βρίσκεται στο σημείο ακριβώς όπου θάφτηκε ο Άγιος Σάββας, αποτελεί τη μέγιστη απόδειξη της έντονης πίστης του σερβικού λαού, μιας και η ανοικοδόμησή του λέγεται ότι στηρίχθηκε αποκλειστικά στις χρηματικές προσφορές των πιστών. 

Το "χρυσό" παρεκκλήσι...

Παρόλο που οι εργασίες στο εσωτερικό συνεχίζονται, ο Ναός είναι ανοιχτός στο κοινό. Με την ολοκλήρωση των εργασιών υπολογίζεται ότι θα είναι σε θέση να χωράει περί τους 2.000 ψάλτες και 15.000 πιστούς ενώ ο ήχος από τις 39 καμπάνες του θα ακούγεται σε απόσταση... 30 χιλιομέτρων! 

Μην παραλείψετε να κατεβείτε στο παρεκκλήσι κάτω από τον κυρίως Ναό... Είναι ό,τι πιο εκθαμβωτικό μπορεί να δει κανείς σε ορθόδοξη εκκλησία! Πολυτελείς πολυέλαιοι, χρυσός παντού και εντυπωσιακότατος διάκοσμος. Κάπου εδώ συναντήσαμε έναν πιστό από το Κόσοβο που είχε έρθει στο Βελιγράδι με την οικογένειά του για το Πάσχα. Μιλήσαμε για λίγο μαζί του, μας συστήθηκε ως “Σέρβος από το Κόσοβο” ενώ, όπως μάθαμε, το έντονο θρησκευτικό του συναίσθημα τον έχει φέρει στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Άγιο Όρος και τα Μετέωρα. 

Βγαίνοντας από την εκκλησία, η πλατεία είχε κατακλυστεί από κόσμο και μικρά παιδάκια μοίραζαν στεφανάκια από λουλούδια, αναβιώνοντας ένα τοπικό έθιμο, γνωστό ως τα “λαζαράκια”. Ήταν, βλέπετε, ανήμερα Σάββατο του Λαζάρου! Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υπάρχει αντίστοιχο έθιμο που ονομάζεται “λαζαράκια” αλλά σε αυτό οι πιστοί ψήνουν κουλουράκια και τους δίνουν ανθρώπινη μορφή, αφιερώνοντάς τα στον Λάζαρο. Στη Σερβία τα κοριτσάκια έβαζαν στεφανάκια από λουλούδια στα μαλλιά τους ενώ τα αγοράκια κρατούσαν κορδέλες που στην άκρη τους κρέμονταν μικρά κουδουνάκια τα οποία χτυπούσαν για να τα ακούσει και να “ξυπνήσει” ο Λάζαρος.

5. Το παλιό και το νέο Παλάτι

Stari Dvor (παλαιό Παλάτι, σημερινό Δημαρχείο)

Το Stari Dvor υπήρξε το βασιλικό παλάτι της Δυναστείας των Obrenovic της Σερβίας. Χτίστηκε μεταξύ 1882 και 1884 και εντυπωσιάζει τόσο για το εξωτερικό του όσο και για το εσωτερικό του. Σήμερα στεγάζει το Δημαρχείο της πόλης. 

Novi Dvor (νέο Παλάτι, σημερινή έδρα του Προέδρου της Σερβίας)

Παραδίπλα και μέσα σε ένα καταπράσινο πάρκο γεμάτο πολύχρωμα λουλούδια και σιντριβάνια, βρίσκεται το Novi Dvor (Νέο Παλάτι) που χτίστηκε μεταξύ 1911 και 1922, αποτελούσε τη βασιλική κατοικία της Δυναστείας των Karadjordjevic και σήμερα είναι η έδρα του Προέδρου της Σερβίας. Ξεκίνησε να χτίζεται ως αρχιτεκτονικό αντίγραφο του Παλαιού Παλατιού με στοιχεία αναγεννησιακά και μπαρόκ. 

6. Το σερβικό Κοινοβούλιο

Το Κοινοβούλιο της Σερβίας με τα πανό εναντίον του ΝΑΤΟ και των βομβαρδισμών στο Κόσοβο

Το επιβλητικό αυτό κτήριο, που κάποτε στέγαζε τη Βουλή της Γιουγκοσλαβίας, ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1907, όμως με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο οι εργασίες πάγωσαν και τα σχέδια χάθηκαν. Με τη λήξη του πολέμου, ο γιος του πρώτου αρχιτέκτονα ανέλαβε τη συνέχιση των εργασιών και η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1936. Το κτήριο περιλαμβάνει πάνω από 100 γραφεία, 4 αίθουσες επιτροπών και μια Βιβλιοθήκη 165 τ.μ. που αριθμεί περί τα 60.000 βιβλία. Η Βουλή της Σερβίας στεγάζεται εδώ από τον Ιούλιο του 2006 και τη διάλυση της ένωσης Σερβίας – Μαυροβουνίου. Έξω από το Κοινοβούλιο παραμένουν μόνιμα αναρτημένα πανό με συνθήματα κατά της Αμερικής και του ΝΑΤΟ αλλά και φωτογραφίες από την πολύπαθη περιοχή του Κοσόβου. Τη μέρα της επίσκεψής μας, έξω από το Κοινοβούλιο πραγματοποιούσε πορεία διαμαρτυρίας ένα κομβόι από μηχανές μεγάλου κυβισμού.  

Το πάρκο απέναντι από το Κοινοβούλιο, μια ανάσα δροσιάς μέσα στο γκρίζο της πόλης 

7. Η “bohemian quarter” της Skardarlija

Ο μποέμ πεζόδρομος της Skardarlija

Η δική μου πιο αγαπημένη γωνιά της παλιάς πόλης του Βελιγραδίου βρίσκεται στη γειτονιά της Skardarlija και συγκεκριμένα στον πεζόδρομο της οδού Skadarska. 

Έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως η “Μονμάρτρη του Βελιγραδίου” και μάλλον όχι άδικα, μιας και είναι πολύ γραφική, συγκεντρώνει πλήθος από εστιατόρια, café, μπαράκια και γκαλερί Τέχνης, θυμίζοντας έντονα κάτι από τα μποέμικα πλακόστρωτα δρομάκια του Παρισιού. 

Ντόπιοι και τουρίστες, μουσικοί του δρόμου και άνθρωποι κάθε ηλικίας δίνουν καθημερινά ραντεβού στην πιο “κινηματογραφική” γωνιά της πόλης, συνεχίζοντας μια παράδοση που κρατά από τον προηγούμενο αιώνα, όταν η περιοχή αποτελούσε στέκι των μποέμ λογοτεχνών και καλλιτεχνών. Το σκηνικό συμπληρώνουν παραδοσιακά ταβερνάκια και καφετέριες με χαριτωμένες αυλές και μπαλκόνια πλημμυρισμένα στα λουλούδια για να απολαύσετε το γεύμα ή τον καφέ σας, street art και προσόψεις παλιών κτηρίων καλυμμένες με τρισδιάστατα γκράφιτι που μοιάζουν ολότελα αληθινά...

Ο δρόμος με τα τρισδιάστατα γκράφιτι... 

8. Τα Μουσεία

Μουσείο Tesla

Tesla museum

Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο της πόλης του Βελιγραδίου είναι τα μουσεία της, που αξίζει κανείς να επισκεφθεί. Το παλαιότερο από όλα είναι το Εθνικό Μουσείο, βρίσκεται στην Πλατεία Δημοκρατίας και διαθέτει 34 συλλογές με αρχαιολογικά και ιστορικά ευρήματα καθώς επίσης συλλογές νομισμάτων. 

Η τεφροδόχος του N. Tesla

Το Μουσείο Γιουγκοσλαβικής Ιστορίας περιλαμβάνει τρία μουσεία σε ένα: το “Μουσείο 25ης Μαΐου”, τον “Οίκο των Λουλουδιών” και το “Παλαιό Μουσείο”, με πάνω από 200.000 εκθέματα σχετικά με την Ιστορία των Δυτικών Βαλκανίων, τη Γιουγκοσλαβική Επανάσταση και τις εθνικές μειονότητες της ευρύτερης περιοχής.

Στο Εθνογραφικό Μουσείο ζωντανεύει η καθημερινή ζωή των Βαλκανίων μέσα από παραδοσιακά αντικείμενα και έντονο φολκλορικό στοιχείο. 

Η συνήθης αμφίεση του Tesla

Το σημαντικότερο ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, μουσείο που δεν πρέπει να παραλείψει με τίποτα ο επισκέπτης είναι το Μουσείο Tesla. Εκθέματα σχετικά με τα πειράματά του, εφευρέσεις, μηχανές κατασκευασμένες από τον ίδιο, προσωπικά του αντικείμενα αλλά και η τεφροδόχος με τις στάχτες του φιλοξενούνται σε μια πανέμορφη βίλα του 1929 που σχεδίασε ο Σέρβος αρχιτέκτονας Dragisa Brasovan και ανήκε στον Τέσλα, παρόλο που ο ίδιος, όσο βρισκόταν εν ζωή, παρέμεινε σ' αυτήν για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. 

Nikola Tesla

Η ξενάγηση στους χώρους του μουσείου ολοκληρώνεται με μια πολύ ενδιαφέρουσα προβολή, που γίνεται ανά μισάωρο, σχετικά με τη ζωή και το έργο του αμφιλεγόμενου Nikola Tesla, του λαμπρού επιστήμονα και εφευρέτη που υπέφερε από πλήθος εμμονών και φοβιών. Στο τέλος της προβολής, ο νεαρός ξεναγός του μουσείου κάνει διαδραστικά παιχνίδια με τους επισκέπτες, χρησιμοποιώντας τις εφευρέσεις του Tesla και τον ηλεκτρισμό. Κάπου εδώ συναντήσαμε και μερικούς Έλληνες φοιτητές...

9. Τα ερείπια του πολέμου

Οφείλω να ομολογήσω ότι πηγαίνοντας προς το Βελιγράδι είχα πείσει τον εαυτό μου ότι επρόκειτο να δω μια πόλη εκατό χρόνια πίσω, μια πόλη με εμφανή παντού τα σημάδια της καταστροφής και του πολέμου. Η πραγματικότητα -ευτυχώς- με διέψευσε! Οι κάτοικοι έχουν καταφέρει να αφήσουν πίσω τους το φοβερό παρελθόν, να σταθούν στα πόδια τους και να κλείσουν τις πληγές τους. Ελάχιστα έχουν απομείνει που να μαρτυρούν ακόμη το πρόσφατο παρελθόν των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ. Και τα περισσότερα από αυτά, έχουν μείνει επίτηδες έτσι, για να θυμίζουν πάντα στους ανθρώπους πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες και πόσο πολύ πρέπει να εκτιμάμε τη ζωή και την κάθε όμορφη στιγμή που μας προσφέρει. Η Kneza Milos είναι η λεωφόρος που χαράχτηκε το 1830 για να ενώσει την καινούρια τότε κατοικία του πρίγκιπα Milos με το κέντρο της πόλης. Στις δυο πλευρές της συναντά κανείς μπαρόκ παλάτια και μέγαρα που σήμερα στεγάζουν Υπουργεία και Πρεσβείες. Ανάμεσά τους, ωστόσο, βρίσκεται και το κατεστραμμένο πια Υπουργείο Άμυνας που δέχτηκε τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς του 1999, δεν αποκαταστάθηκε ποτέ και δεν πρόκειται να αποκατασταθεί. Ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο διατηρείται έτσι ακριβώς όπως ήταν μετά τους βομβαρδισμούς, με τα χαλάσματα, τα ίχνη από τις οβίδες και τα μισο-γκρεμισμένα κτήρια. Λες και ο χρόνος εδώ έχει για πάντα παγώσει, ώστε να μας θυμίζει αιώνια την αγριότητα και τη ματαιότητα κάθε πολέμου.

10. Το Zemun

Τα προάστια του Βελιγραδίου αποτελούν μια ενδιαφέρουσα επιλογή για βόλτα. Η νέα πόλη ξεκίνησε να χτίζεται μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην απέναντι όχθη του Σάβα και φυσικά έχει να ζηλέψει πολλά από το τουριστικό και σαφέστατα πιο γραφικό κέντρο του Βελιγραδίου. Εδώ κυριαρχούν οι πελώριες πολυκατοικίες με αυστηρή διάταξη, κατάλοιπο της σοσιαλιστικής περιόδου που διένυσε η χώρα. Πλησιάζοντας ωστόσο προς το Zemun, το τοπίο αλλάζει. Το όμορφο αυτό προάστιο προσφέρεται για βόλτες δίπλα στο ποτάμι, ποδηλασία, τρέξιμο ή χαλάρωση σε κάποιο από τα καφενεδάκια της περιοχής. Κάποτε αποτελούσε ξεχωριστή πόλη, τώρα πια όμως έχει ενωθεί με το Βελιγράδι και αποτελεί ένα ήσυχο προάστιό του. Ανακαλύψτε τα απομεινάρια του Φρουρίου του 15ου αιώνα, τα μπαρόκ κτήρια, τα θέατρα, τις πλατείες και τα μικρά café και ύστερα επιδοθείτε σε μαραθώνιους shopping στο τεράστιο εμπορικό κέντρο Ušće, ένα από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων.

Το κτήριο των Δικαστηρίων

Κεντρικό Ταχυδρομείο

Οι εκπλήξεις όμως που μας επιφυλάσσει η σερβική πρωτεύουσα δεν σταματούν εδώ... Μπορείτε να απολαύσετε μια διαφορετική άποψη της πόλης, κάνοντας μια μίνι κρουαζιέρα με πλοιάριο και ανακαλύπτοντας τα... δεκαέξι (!) νησάκια που κρύβονται στα ποτάμια. Κάντε μια στάση στο καταπράσινο νησάκι Ciganlija με την επιβλητική γέφυρα Ada και την τεχνητή παραλία που αποτελεί αγαπημένη όαση δροσιάς για τους ντόπιους μέσα στα νερά του Σάβα ποταμού. Και φυσικά, μην παραλείψετε να περάσετε από το διάσημο "Hotel Mockba" στην πλατεία Terazije, στην καρδιά της παλιάς πόλης! 

Το θρυλικό... "Hotel Mockba"

Το τετράστερο αυτό ξενοδοχείο αποτελεί ένα από τα παλαιότερα της Σερβίας. Στεγάζεται στο  πολυώροφο Παλάτι Rossiya που χτίστηκε το 1908 από τους Ρώσους και από το 1968 βρίσκεται υπό κρατική προστασία. Στη διάρκεια της πολυετούς ιστορίας του αποτέλεσε σκηνικό για κινηματογραφικές ταινίες ενώ είναι επίσης διάσημο για το εστιατόριό του από το οποίο έχει περάσει κατά καιρούς όλη η εγχώρια και διεθνής αφρόκρεμα διασημοτήτων. Ανάμεσα στις προσωπικότητες που έχουν διαμείνει στο ξενοδοχείο συναντάμε ηχηρά ονόματα όπως: οι επιστήμονες Nikola Tesla, Thomas Edison, Albert Einstein, οι ποδοσφαιριστές Jose Mourinho και Luis Figo, ο μπασκετμπολίστας Michael Jordan, οι ηθοποιοί Robert DeNiro, Kirk και Michael Douglas, Jack Nicholson, Julia Roberts, Milla Jovovich, Tom Hanks, Alain Delon, Audrey Hepburn, Pierce Brosnan, οι σκηνοθέτες Alfred Hitchcock, Roman Polanski, Milos Forman, Woody Allen, Martin Scorsese, Jean-Luc Godard και ο Σέρβος Emir Kusturica, οι πολιτικοί Yasser Arafat, Indira Gandhi, Muammar al-Gaddafi, Richard Nixon, οι τραγουδιστές και τενόροι Luciano Pavarotti, Yves Montand, Ray Charles, Louis Armstrong, Frank Sinatra, οι συγγραφείς Maxim Gorky, Orson Welles, Jean-Paul Sartre, Samuel Beckett, Albert Camus και πολλοί άλλοι, οι φωτογραφίες των οποίων φιγουράρουν στους διαδρόμους του θρυλικού ξενοδοχείου!   

Διαμονή

Για τη διαμονή μας στο Βελιγράδι κλείσαμε στο “Apartment EMIR” μια πανέμορφη μεζονέτα με δύο υπνοδωμάτια, δύο μπάνια, τεράστιο σαλόνι και κουζίνα. Ολοκαίνουριο το κτήριο και μοντέρνα διακοσμημένο το σπίτι, το οποίο ομολογώ ότι άνετα θα το νοίκιαζα για μόνιμη κατοικία! Δωρεάν wi-fi, ιδιωτικό parking και σε απόσταση περίπου 5 χλμ. από το κέντρο της πόλης. Η τιμή γύρω στα 35 ευρώ τη βραδιά και ο Emir, ο ιδιοκτήτης, πολύ ευγενικός και εξυπηρετικός.

"Apartment Emir", θέα από το παράθυρο

Κουζίνα

Η βιτρίνα μιας Pekara του Βελιγραδίου

Ό,τι και να πω για την κουζίνα της Σερβίας θα είναι σίγουρα λίγο! Με μία φράση: Ο παράδεισος των κρεατοφάγων! Πολύ φαγητό, καλό φαγητό και σε άκρως προσιτές τιμές. Για κάτι γρήγορο στο χέρι κατά τη διάρκεια της βόλτας στην πόλη, εμπιστευτείτε ασυζητητί μία pekara (έτσι λέγονται οι φούρνοι-ζαχαροπλαστεία της Σερβίας). Δοκίμασα ένα αρτοσκεύασμα που μου έμεινε αξέχαστο! Εκ πρώτης όψεως θύμιζε το κλασικό τετράγωνο τοστ με ψημένο τυρί απ' έξω. Μόλις όμως το δάγκωσα, τρελάθηκα! Εκτός από το κλασικό ζαμπονοτύρι που βάζουμε συνήθως στα τοστ, αυτό ήταν γεμάτο με διάφορα κρεμώδη τυριά και είχε απίστευτη γεύση που δυσκολεύομαι να περιγράψω. Εκτός αυτού, ήταν χορταστικότατο και κόστιζε μόλις 2,50 ευρώ. 

Karageorgeva Steak

Λουκάνικα με ξινολάχανο

Για ένα περιποιημένο γεύμα ή δείπνο στο Βελιγράδι, συστήνω ανεπιφύλακτα το “Restaurant Mala Gostionica”. Πρόκειται για έναν υπέροχο χώρο, υψηλής vintage αισθητικής με διακοσμητικές πινελιές από την παράδοση του Βελιγραδίου. Το μενού υπερπλήρες, οι μερίδες τεράστιες (αντίστοιχες με τις συνήθεις ελληνικές) και οι τιμές ικανοποιητικότατες. 

Serbian Burger

Goulash με πουρέ πατάτας

Για πρώτο πιάτο δοκιμάσαμε “Karageorgeva Steak” (τηγανητό χοιρινό φιλέτο πανέ γεμισμένο με kaymak – Το kaymak είναι ένα κρεμώδες γαλακτοκομικό προϊόν που παρασκευάζεται συνήθως από βουβαλίσιο ή κατσικίσιο γάλα και στην υφή θυμίζει κάτι μεταξύ βουτύρου και κρέμας, είναι δε πολύ διαδεδομένο στην κουζίνα των Βαλκανίων, της Τουρκίας και της Ασίας γενικότερα) ενώ για κυρίως πιάτο επιλέξαμε λουκάνικα με ξινολάχανο, εκπληκτικό γκούλας με πουρέ σε πήλινο και “Serbian burger” που καμία σχέση δεν έχει με το κλασικό burger! Πρόκειται για ένα πελώριο και ζουμερό μπιφτέκι παρασκευασμένο 100% από κιμά, δίχως ψωμί ή οτιδήποτε άλλο πρόσθετο μέσα. 

"Mala Gostionica", εσωτερικό

"Mala Gostionica", εσωτερικό

Συνοδεύσαμε το γεύμα μας με μπύρες και πληρώσαμε μόλις 36 ευρώ για ένα χορταστικότατο γεύμα τριών ατόμων. Στα συν του μαγαζιού, η υπέροχη ατμόσφαιρα εποχής και το φιλικό σέρβις. Τα καλοκαίρια προτιμήστε τα τραπεζάκια έξω, πλάι στις γλαστρούλες με τα ανθισμένα λουλούδια, για περισσότερο ρομαντισμό υπό το φως των κεριών...

"Mala Gostionica", τα έξω τραπέζια

Διασκέδαση

Εστιατόρια, καφετέριες και μπαράκια στην Skardarlija

Συμπαθητικές καφετέριες θα βρείτε σε κάθε σημείο του Βελιγραδίου για να απολαύσετε το καφεδάκι σας. Οι τιμές, όπως προείπα, είναι οικονομικές. Ενδεικτικά αναφέρω ότι δύο καφέδες και μια μπύρα στο “Spiza Café” (ακριβώς απέναντι από το Ναό του Αγίου Σάββα) κόστισαν 7,50 ευρώ. Ο πεζόδρομος της Skardarlija αποτελεί το απόλυτο must ενός ταξιδιού στο Βελιγράδι και κλασικό στέκι για τους μποέμ ταξιδιώτες. Για δροσερά cocktails σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές επισκεφθείτε επίσης τη μοδάτη οδό Strahinjica Bana που αποτελεί την πιο ανερχόμενη γειτονιά της πόλης στον τομέα της νυχτερινής διασκέδασης.

Αγορές

Ο εμπορικός πεζόδρομος της Knez Mihailova

Ο πιο διάσημος εμπορικός δρόμος του Βελιγραδίου είναι φυσικά ο πεζόδρομος της Knez Mihailova που συγκεντρώνει όλες τις γνωστές αλυσίδες καταστημάτων. Για να ευχαριστηθείτε το shopping ακόμη περισσότερο θα χρειαστεί να κατευθυνθείτε προς τα προάστια της πόλης όπου βρίσκεται το Mall “Ušće”, ένα από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων.