Mayerling: Στα ίχνη ενός μεγάλου έρωτα...

Ποιος είπε ότι μονάχα η Βερόνα έχει να παινευτεί ότι στα εδάφη της γεννήθηκε ένας μεγάλος έρωτας; Ποιος είπε ότι η ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, όπως μας τη μετέφερε ο Σαίξπηρ, είναι η τελειότερη ιστορία ρομαντικού έρωτα που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα; Και κάτι ακόμα... Όλοι έχουμε στο μυαλό μας την Ιταλία ως μια χώρα άκρως ερωτική. Θα περίμενε όμως κανείς σε μια χώρα της πιο “αυστηρής” Κεντρικής Ευρώπης να έχει διαδραματιστεί ένα από τα πιο φλογερά και αμφιλεγόμενα ειδύλλια στην Ιστορία; Λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από τη Βιέννη εκτείνονται τα καταπράσινα Βιεννέζικα δάση. Το Mayerling δεν είναι παρά ένα μικρό χωριό στο δάσος με περίπου 200 κατοίκους και θα ήταν ασήμαντο και άγνωστο στους περισσότερους αν εδώ δεν είχε φουντώσει ένας απρόσμενος έρωτας που σφράγισε τη μοίρα της οικογένειας των Αψβούργων, της μεγαλύτερης οικογένειας ηγεμόνων που γνώρισε ποτέ η Αυστρία. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή... 

Ο Πρίγκιπας Ροδόλφος της Αυστρίας

Βρισκόμαστε στον Αύγουστο του 1858, όταν γεννιέται ο μοναδικός γιος του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Α΄ και της Αυτοκράτειρας Ελισάβετ της Αυστρίας (η γνωστή “Πριγκίπισσα Σίσσυ”). Το ζευγάρι συνολικά απέκτησε άλλα τρία παιδιά: τη Γκιζέλα που αργότερα παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Λεοπόλδο της Βαυαρίας, τη Μαρία Βαλέρια και τη Σοφία που σκοτώθηκε σε ηλικία δύο ετών. Το αγόρι που γεννήθηκε ονομάστηκε Ροδόλφος, έφερε τον τίτλο του Αρχιδούκα της Αυστρίας και Πρίγκιπα της Αυστροουγγαρίας ενώ ήταν ο μοναδικός διάδοχος του Στέμματος Αυστρίας, Ουγγαρίας και Βοημίας. Άκρως εντυπωσιακές περγαμηνές για ένα νεογέννητο! Μετά το θάνατο της μικρής Σοφίας σε ατύχημα κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Ουγγαρία, η πεθερά της Σίσσυ τη θεωρεί υπεύθυνη για το χαμό του κοριτσιού, της παίρνει τα παιδιά και αναλαμβάνει εκείνη την ανατροφή τους. Έτσι, στην ηλικία των 6 ετών ξεκίνησε η εκπαίδευση του Ροδόλφου που θα τον προετοίμαζε για τη μελλοντική διαδοχή του θρόνου. Ο ίδιος αγαπούσε τις φυσικές επιστήμες και ήταν φύση οξυδερκής και εκλεπτυσμένη, ήταν όμως υποχρεωμένος να ακολουθήσει μια αυστηρή στρατιωτική εκπαίδευση που φαίνεται να κλόνισε τη σωματική και ψυχική του υγεία. Είχε μάλιστα αρκετά φιλελεύθερες απόψεις, πιο κοντά σε εκείνες της μητέρας του, που έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με τον συντηρητισμό του πατέρα του. Το 1881, σε ηλικία 23 ετών, παντρεύεται με την Πριγκίπισσα Στεφανία του Βελγίου. Περνούν μαζί μερικά όμορφα χρόνια, αποκτούν μία κόρη που την ονομάζουν Ελισάβετ και έπειτα αρχίζουν τα προβλήματα στο γάμο τους. Ο Ροδόλφος παθαίνει κατάθλιψη, βρίσκει μια φαινομενική διέξοδο στο αλκοόλ και τις γυναίκες, παθαίνει γονόρροια και ξεκινά θεραπεία με μορφίνη. Το 1888 κατά τη διάρκεια του κυνηγιού πυροβολεί κατά λάθος τον πατέρα του και παραλίγο να τον σκοτώσει. Ένα χρόνο μετά έμελλε να πεθάνει ο ίδιος... 

Η Βαρόνη Μαρία Βετσέρα

Η Μαρία Βετσέρα γεννήθηκε το Μάρτιο του 1871 και ήταν κόρη ενός Βαρόνου διπλωμάτη. Το 1888, σε ηλικία 17 μόλις ετών, γνωρίζει τον τριαντάχρονο τότε Ροδόλφο, τον ερωτεύεται και καταφέρνει να τον συγκινήσει με την υπερβολική αγάπη που του δείχνει. Ο γάμος του με τη Στεφανία άλλωστε έχει από χρόνια περιέλθει σε τέλμα, γι' αυτό το ζευγάρι έχει αποκτήσει μονάχα ένα παιδί. Και κάπως έτσι ξεκινά μια θυελλώδης σχέση. Μια σχέση που οι περισσότεροι άνθρωποι του περιβάλλοντος του Ροδόλφου δεν φαίνεται να βλέπουν με καλό μάτι. Ανάμεσά τους και ο ίδιος ο πατέρας του που τον διατάζει να διακόψει κάθε επαφή με τη νεαρή Μαρία. Από εκεί και έπειτα τα γεγονότα θα ήταν ραγδαία και θα οδηγούσαν στο τραγικό τέλος των δύο ερωτευμένων νέων... 

Στις 29 Ιανουαρίου του 1889, ο Φραγκίσκος Ιωσήφ και η Σίσσυ παραθέτουν ένα οικογενειακό δείπνο λόγω της αναχώρησής τους στις 31 του μηνός για τη Βούδα της Ουγγαρίας. Ο Ροδόλφος προφασίζεται ότι είναι αδιάθετος και καταφεύγει μαζί με τη Μαρία στο κυνηγετικό καταφύγιο των Αψβούργων στο Μάγιερλινγκ.

Το κυνηγετικό περίπτερο των Αψβούργων στο Mayerling όπως είναι σήμερα

Την επόμενη μέρα έχει κανονίσει να πάει για κυνήγι με φίλους. Χαράματα της 30ης Ιανουαρίου, ο υπηρέτης χτυπάει την πόρτα του δωματίου του χωρίς καμία απόκριση. Το ίδιο κάνει αργότερα και ο σύντροφός του στο κυνήγι. Καμία απάντηση και πάλι. Σπάνε την πόρτα με ένα τσεκούρι και αυτό που αντικρίζουν μέσα στο σκοτεινό δωμάτιο, τους παγώνει το αίμα. Ο Ροδόλφος βρίσκεται καθισμένος στη μια πλευρά του κρεβατιού, κάπως σκυμμένος προς τα μπρος και αιμορραγεί από το στόμα. Στο κομοδίνο υπάρχει ένα ποτήρι και ένας καθρέφτης ενώ δίπλα του στο κρεβάτι κείτεται το παγωμένο σώμα της Μαρίας Βετσέρα. Η πρώτη εντύπωση που αποκομίζουν είναι ότι ο διάδοχος του θρόνου δηλητηριάστηκε με στρυχνίνη (εξ ου το ποτήρι και η αιμορραγία) που του χορήγησε η ίδια η Μαρία, η οποία στη συνέχεια πιθανώς αυτοκτόνησε. Τα νέα ταξίδεψαν γρήγορα στη Βιέννη. Πρώτη τα έμαθε η Σίσσυ που βυθίστηκε στον θρήνο και στη συνέχεια ο Φραγκίσκος Ιωσήφ. Το κυνηγετικό περίπτερο του Mayerling σφραγίστηκε από τις εθνικές υπηρεσίες ασφαλείας, το σώμα της Μαρίας απομακρύνθηκε και τάφηκε με άκρα μυστικότητα ενώ απαγορεύθηκε ακόμη και στην ίδια της τη μητέρα να παρευρεθεί στην ταφή. Η “τραγωδία του Μάγιερλινγκ” συγκλόνισε έναν ολόκληρο λαό και διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Ήταν μόνο η αρχή για μια σειρά από σενάρια συνωμοσίας -μιας και τα ακριβή αίτια του θανάτου των δύο νέων δεν εξακριβώθηκαν ποτέ- ενώ έμελλε να πυροδοτήσει μια διαδοχή γεγονότων που επηρέασαν τον ρου της Ιστορίας...

Βιεννέζικα Δάση

Το πρωταρχικό πόρισμα που, όπως είδαμε, έβγαλαν αυθαίρετα οι πρώτοι άνθρωποι που εισήλθαν στο χώρο ήταν ότι η Μαρία χορήγησε δηλητήριο στον Ροδόλφο και κατόπιν αυτοκτόνησε στο πλευρό του. Για να αποσιωπηθεί το γεγονός αυτό, η επίσημη ανακοίνωση που εξέδωσε ο Πρωθυπουργός ανέφερε ως αιτία θανάτου του Ροδόλφου την καρδιακή προσβολή. Το περιβάλλον του φαίνεται να υποστήριξε ότι ο νεαρός είχε ανεύρυσμα στην καρδιά παρόλο που για κάποιο διάστημα όλοι πίστευαν στο σενάριο της δηλητηρίασης. Καθώς οι έρευνες προχωρούσαν, άρχισαν να βγαίνουν στο φως διάφορα άλλα στοιχεία. Ο Ροδόλφος είχε προσφάτως έναν έντονο καυγά με τον πατέρα του, με τον τελευταίο να του απαιτεί να δώσει ένα τέλος στο δεσμό του με τη Μαρία. Εν τέλει οι αρχές απέδωσαν την τραγωδία σε διπλή αυτοκτονία: ο Ροδόλφος υπό το καθεστώς πλήρους ψυχικής σύγχυσης και κατόπιν κοινής συμφωνίας, σκότωσε την ερωμένη του πυροβολώντας την και αφού παρέμεινε κάποιες ώρες πλάι στο άψυχο κορμί της, κατέληξε να δώσει τέλος και στη δική του ζωή με έναν ακόμη πυροβολισμό. Η Μαρία Βετσέρα τάφηκε στο νεκροταφείο του Heiligenkreuz, πολύ κοντά στο Mayerling, παρόλο που η ίδια φαίνεται να επιθυμούσε να τοποθετηθεί κοντά στον αγαπημένο της. Όλα πάντως δείχνουν ότι ο Αυτοκράτορας ήθελε να τελειώνουν σύντομα με τις έρευνες και η αστυνομία ανταποκρίθηκε στην επιθυμία του. Ο φάκελος της υπόθεσης που περιελάμβανε όλες τις έρευνες που έγιναν, δεν κατατέθηκε ποτέ στα κρατικά αρχεία. Στη συνέχεια, δηλώνοντας τον Ροδόλφο ως ψυχικά ανισόρροπο κατάφερε να πάρει την έγκριση του Βατικανού και να τον θάψει κανονικά, κάτι που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν αδύνατο να επιτραπεί για κάποιον που είχε υποπέσει στο διπλό αμάρτημα της δολοφονίας και της αυτοκτονίας. Ο Ροδόλφος τάφηκε λοιπόν, μαζί με τους υπόλοιπους Αψβούργους, στην Αυτοκρατορική Κρύπτη της Εκκλησίας των Καπουτσίνων στη Βιέννη.

Mayerling, Βιεννέζικα Δάση

Και κάπου εκεί αρχίζουν να φουντώνουν τα σενάρια συνωμοσίας που θέλουν το θάνατο των δύο νέων να μην είναι αποτέλεσμα μιας οικειοθελούς πράξης αλλά να πρόκειται για μια διπλή δολοφονία! Μην ξεχνάμε ότι ο Ροδόλφος ήταν πνεύμα φιλελεύθερο, που δεν δίσταζε να αντιταχθεί ακόμη και στον ίδιο του τον πατέρα. Επίσης ήταν ο μοναδικός διάδοχος του θρόνου, προορισμένος να γίνει Αυτοκράτορας στη θέση του Φραγκίσκου Ιωσήφ. Και μπορεί μεν η Αυστροουγγαρία να αποτελούσε μια ενοποιημένη αυτοκρατορία αλλά ήδη από τότε διαφαίνονταν οι τάσεις αυτονόμησης και διαχωρισμού της Ουγγαρίας από την Αυστρία. Μέσα σε αυτόν τον κυκλώνα των πολιτικών σκοπιμοτήτων, ο νεαρός διάδοχος εμπλέκεται σε μια σχέση, όχι με μια τυχαία κοπέλα αλλά με μια Βαρόνη, κόρη διπλωμάτη και πολλοί από το περιβάλλον του μπορεί να φοβούνταν ότι εκείνη θα τον επηρέαζε στον τρόπο χειρισμού των σχέσεων Αυστρίας και Ουγγαρίας. Τι πιο λογικό λοιπόν από το να προσπαθήσουν να βγάλουν από τη μέση και αυτόν και την κοπέλα; Άλλοι αναφέρουν την καθοριστική παρέμβαση ξένων παραγόντων και συγκεκριμένα Γάλλων που πιθανόν να επιθυμούσαν το Ροδόλφο νεκρό εξαιτίας πολιτικών συμφερόντων.

Η περιοχή του Mayerling όπως είναι σήμερα

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ένας γιατρός, συνοδευόμενος από κάποιο μέλος της οικογένειας της Μαρίας προχώρησε σε εκταφή της και επιχείρησε να εξετάσει τα λείψανά της. Ο ειδικός κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το κρανίο της Μαρίας δεν είχε δεχτεί σφαίρα και ισχυρίστηκε ότι ήρθε σε επαφή με το Βατικανό, τα αρχεία του οποίου επιβεβαίωσαν ότι από το όπλο του Ροδόλφου είχε φύγει μονάχα μία σφαίρα. Κατέληξε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι ο θάνατος της κοπέλας οφειλόταν σε κάποιον τυχαίο παράγοντα, πιθανόν σε μια αποτυχημένη έκτρωση, ενώ ο Ροδόλφος ακολούθησε την αγαπημένη του αυτοκτονώντας από έρωτα. Επρόκειτο λοιπόν για ατύχημα, αυτοκτονία, επίθεση αναρχικών ή για μια διπλή δολοφονία με πολιτικά κίνητρα; Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Τα ντοκουμέντα κλίνουν περισσότερο προς το σενάριο της αυτοκτονίας. Ο Ροδόλφος άφησε πίσω του ένα αποχαιρετιστήριο σημείωμα προς τη σύζυγό του ενώ προσφάτως σε μια θυρίδα κάποιας αυστριακής Τράπεζας βρέθηκε ένα παράξενο δερμάτινο ντοσιέ. Το ντοσιέ βγήκε στο φως στο πλαίσιο μιας απογραφής που έκανε η Τράπεζα και φαίνεται πως έκρυβε μέσα του μερικά πολύ σημαντικά έγγραφα: πιστοποιητικό βάπτισης και ληξιαρχική πράξη θανάτου της Μαρίας Βετσέρα, μερικές φωτογραφίες της και τρεις χειρόγραφες αποχαιρετιστήριες επιστολές προς τη μητέρα της και άλλους συγγενείς της, στις οποίες παραδέχεται ότι θα έδινε τέλος στη ζωή της από έρωτα και σε συμφωνία με τον Ροδόλφο και ότι επιθυμούσε να ταφεί στο πλευρό του ευελπιστώντας να βρει στο θάνατο την ευτυχία που δεν κατάφερε να βρει στη ζωή. Ωστόσο ουδείς μπορεί ακόμα να αποφανθεί με βεβαιότητα ότι οι επιστολές αυτές είναι γνήσιες. Αρκετοί βέβαια ήταν αυτοί που ισχυρίζονταν ότι ο Ροδόλφος είχε ψυχολογικά προβλήματα ενώ υποστήριζαν ότι ίσως τελικά και να επεδίωκε να γνωρίσει κάποια γυναίκα και να αυτοκτονήσει μαζί της. Η Μαρία ήταν απλώς μια νεαρή κοπέλα που τον ερωτεύτηκε παράφορα και δέχτηκε να τον ακολουθήσει.

Το "Αχίλλειον" στην Κέρκυρα

Το μόνο σίγουρο είναι πως, ιστορικά, ο θάνατος του Ροδόλφου σήμαινε πάρα πολλά... Ο γάμος των γονιών του, που βρισκόταν ήδη από καιρό σε κρίση, δέχτηκε το τελειωτικό πλήγμα. Η Σίσσυ εγκαταλείπει τον Φραγκίσκο Ιωσήφ και αποσύρεται στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Ανάκτορό της, το λεγόμενο “Αχίλλειο”, στην Κέρκυρα. Η υγεία της είναι εξαιρετικά κλονισμένη (λέγεται ότι πάσχει από φυματίωση) και έχει επιδεινωθεί λόγω της θλίψης της για το χαμό του γιου της. Και κάπου εδώ έρχεται να προστεθεί ένα ακόμα σενάριο... Αρκετοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι η Σίσσυ είχε στα χέρια της επιστολή του γιου της στην οποία ο ίδιος εξηγούσε τους λόγους που τον οδήγησαν στην πράξη της δολοφονίας και αυτοκτονίας. Κάνουν λόγο μάλιστα για ένα καλά κρυμμένο μυστικό που έφερε στο φως η ίδια η μητέρα της Μαρίας, αποκαλύπτοντας στον Ροδόλφο ότι η κόρη της και αγαπημένη του ήταν στην πραγματικότητα... ετεροθαλής αδελφή του! Επόμενο ήταν λοιπόν, όπως λένε, η Σίσσυ να θεωρήσει τον άντρα της υπαίτιο για το τραγικό συμβάν και να αποφασίσει να απομακρυνθεί δια παντός από το περιβάλλον της Βιέννης. Η ίδια θα δολοφονηθεί 9 χρόνια μετά από έναν Ιταλό αναρχικό στη Γενεύη. Πολιτικά τώρα, ο θάνατος του Ροδόλφου σήμανε την αρχή του τέλους για τη Δυναστεία των Αψβούργων, που κυβέρνησαν την Αυστρία για πάνω από μισή χιλιετία, καθώς αμέσως προκλήθηκε δυναστική κρίση για το ζήτημα της διαδοχής. Ο Φραγκίσκος Ιωσήφ είχε μονάχα έναν γιο και αφού ο Ροδόλφος είχε πλέον βγει από τη μέση, το θρόνο κληρονομούσε ο αδερφός του Αυτοκράτορα, Καρλ Λούντβιχ. Ο ίδιος όμως υποχώρησε προς όφελος του δικού του γιου και έτσι στο θρόνο ανέβηκε ο ξάδερφος του Ροδόλφου, Franz Ferdinand. Ούτε και ο Φραγκίσκος Φερδινάνδος όμως υπήρξε ιδιαίτερα τυχερός, μιας και το 1914 δολοφονήθηκε και αυτός και η σύζυγός του από έναν εθνικιστή στο Σεράγεβο και αυτή ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος! 

Το παρεκκλήσι του μοναστηριού

Τι απέγινε όμως το περίφημο κυνηγετικό περίπτερο των Αψβούργων στο Mayerling; Μετά το χαμό του Ροδόλφου, ο πατέρας του Φραγκίσκος Ιωσήφ μετέτρεψε το κτήριο σε μοναστήρι. Σήμερα ανήκει στο Τάγμα των Καρμελιτών μοναχών και είναι γυναικείο. Στη θέση όπου εικάζεται ότι βρισκόταν το κρεβάτι στο οποίο αυτοκτόνησε το νεαρό ζευγάρι, έχει χτιστεί το παρεκκλήσι του μοναστηριού και έχει τοποθετηθεί ένας σταυρός ενώ στο εσωτερικό του κτηρίου φιλοξενείται ένα άγαλμα της Παναγίας που έχει το πρόσωπο της Σίσσυ αλλά και η αρχική σαρκοφάγος της Μαρίας Βετσέρα. Η εσωτερική διακόσμηση είναι φυσικά μεταγενέστερη και έγινε με έπιπλα εκείνης της εποχής για να μπορούν οι επισκέπτες να σχηματίσουν μια εικόνα του πώς ήταν τότε ένα τυπικό αρχοντικό δωμάτιο. Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι η τραγική ερωτική ιστορία του Mayerling έχει μεταφερθεί δύο φορές στον Κινηματογράφο: μία το 1936 και μία το 1968 (που είναι και η γνωστότερη κινηματογραφική μεταφορά της ιστορίας) με πρωταγωνιστές την Κατρίν Ντενέβ και τον Ομάρ Σαρίφ.