Φθινόπωρο στη Βυτίνα…

Μετά από ένα πραγματικά ζεστό καλοκαίρι, τα πρωτοβρόχια είναι σίγουρα μια αναπάντεχη ανάσα δροσιάς που όλοι έχουμε ανάγκη. Και μαζί με τα πρωτοβρόχια έρχονται και οι πρώτες φθινοπωρινές εξορμήσεις! Η Βυτίνα λοιπόν αποτελεί εδώ και μερικές δεκαετίες έναν από τους πιο δημοφιλείς και αγαπημένους προορισμούς για ένα ρομαντικό weekend στα ορεινά. Χτισμένη σε υψόμετρο 1.033 μ., σε μια κοιλάδα στους πρόποδες του όρους Μαίναλο, η Βυτίνα με τον κουκλίστικο παραδοσιακό οικισμό της αποτελεί το πιο ζωντανό και τουριστικά ανεπτυγμένο κεφαλοχώρι της Ορεινής Αρκαδίας. Η γύρω περιοχή είναι κατάφυτη καθώς στο τοπίο κυριαρχούν δάση από πεύκα, έλατα και καστανιές. Η Βυτίνα απέχει περίπου 40 χλμ. από την Τρίπολη και βρίσκεται πάνω στο δρόμο που ενώνει την Τρίπολη με την Ολυμπία και τον Πύργο. Οι κάτοικοί της είναι λίγοι περισσότεροι από 600 και ο οικισμός της είναι μικρός και εύκολα προσβάσιμος ενώ αποτελεί ιδανική βάση για εξορμήσεις στα χωριά της Ορεινής Αρκαδίας.   

Πανέμορφο ορεινό τοπίο στην εξοχή της Βυτίνας

Λίγα λόγια για την Ιστορία…

 

Η επικρατέστερη εκδοχή σχετικά με την ονομασία «Βυτίνα» υποστηρίζει ότι προέρχεται από τη λέξη «βυθός», μιας και η κωμόπολη αρχικά ήταν χτισμένη στο βάθος μιας λεκάνης περιτριγυρισμένης από λόφους. Μια δεύτερη εκδοχή θέλει τη λέξη να έχει σλαβική προέλευση και να προέρχεται από τους εξελληνισμένους Σλάβους που κατοικούσαν κάποτε στην περιοχή. 

Ως έτος ίδρυσής της θεωρείται το 350 μ.Χ. και η αρχική της θέση ήταν 2-3 χλμ. πιο βορειοανατολικά από τη σημερινή, στην περιοχή Δαμασκηνιά. Φαίνεται μάλιστα πως χτίστηκε μετά τη διάλυση της αρχαίας πόλης «Μεθύδριο», που αναφέρθηκε και από τον Παυσανία το 174 π.Χ., τα ερείπια της οποίας βρίσκονται σε απόσταση 5 χλμ. Στην αρχαιότητα λατρευόταν εδώ η θεά Δήμητρα ενώ στην περιοχή υπήρχε και ναός του Ποσειδώνα. Κατά την Τουρκοκρατία, η Βυτίνα είχε αναγνωριστεί ως «βακούφιο» και τη θεωρούσαν τόπο ιερό. Η συμβολή της στην Επανάσταση του 1821 υπήρξε τεράστια, μιας και αφενός λειτουργούσε ως κέντρο τροφοδοσίας του αγώνα αλλά και περίθαλψης τραυματιών και αφετέρου έδωσε στην Επανάσταση πολλούς άξιους οπλαρχηγούς, καπεταναίους και αγωνιστές. Αυτοί ήταν και οι λόγοι που πυρπολήθηκε… επτά φορές (!) από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ μέσα σε διάστημα ενός έτους (1825-26). Δεν ήταν μάλιστα λίγες οι φορές που οι κάτοικοι υπέστησαν διώξεις από τους Τούρκους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα ηρωισμού την περίπτωση της «Βυτιναίας Σουλιώτισσας» Ελένης Λιαροπούλου, που προτίμησε να πηδήξει στον γκρεμό παρά να πέσει στα χέρια του εχθρού. Ορισμένοι από τους κατοίκους κατέφυγαν για να σωθούν σε πιο εύφορες περιοχές (Άργος, Πάτρα, Πύργος) ενώ όσοι παρέμειναν έχτισαν έπειτα τη σημερινή Βυτίνα. 

Μετά την απελευθέρωση και μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βυτίνα γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της, ειδικά κατά την περίοδο 1920-1940. Λόγω έλλειψης συγκοινωνίας των χωριών της Ορεινής Αρκαδίας με μεγαλύτερες πόλεις, η Βυτίνα αποτελούσε το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της περιοχής, στο οποίο λειτουργούσε και ένα σημαντικό παζάρι. Την ίδια περίοδο, εκτός από το εμπόριο άκμασε επίσης και η βιοτεχνία ενώ λειτουργούσε εδώ υποκατάστημα της Τράπεζας Αθηνών αλλά και η περίφημη Δασοκομική Σχολή. Η Βυτίνα φημιζόταν επίσης για το υγιεινό της κλίμα και έως το 1940 διέθετε δύο σανατόρια για την αποθεραπεία ατόμων με νοσήματα θώρακος. Το ένα από αυτά το είχε ιδρύσει η αδελφή του Παύλου Μελά, Μαρία Παπαδοπούλου, για να περιθάλπει στρατιώτες και βετεράνους πολεμιστές των Βαλκανικών πολέμων. Οι κακουχίες της Κατοχής αλλά και η μετέπειτα σύνδεση όλων των χωριών της Ορεινής Αρκαδίας μέσω οδικής αρτηρίας και συγκοινωνιών οδήγησε στον οικονομικό μαρασμό της Βυτίνας που πλέον δεν έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομία της περιοχής. Η μαζική μετανάστευση φαινόταν να είναι πια μονόδρομος και η συρρίκνωση του πληθυσμού υπήρξε το άμεσο αποτέλεσμά της. 

Σήμερα, η Βυτίνα βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται αξιόλογη οικοδομική και τουριστική ανάπτυξη ενώ ξεκίνησε να γίνεται δημοφιλής τη δεκαετία του ’90, όταν αρκετοί επώνυμοι Αθηναίοι αγόρασαν και αναστήλωσαν παλιά σπίτια της περιοχής. Ο συνδυασμός κλίματος, γεωγραφικής θέσης και γραφικότητας στάθηκε πόλος έλξης πολλών επισκεπτών, με αποτέλεσμα να έχει πια γίνει αγαπημένος τόπος εξορμήσεων των Αθηναίων και των Πελοποννήσιων, για όλες τις εποχές του χρόνου, για Σαββατοκύριακα αλλά και για μονοήμερες αποδράσεις. Για το λόγο αυτό έχουν χτιστεί τα τελευταία χρόνια αρκετές αξιόλογες ξενοδοχειακές μονάδες, καταστήματα και χώροι εστίασης.

Μια βόλτα στην κωμόπολη…   

 

Η κεντρική πλατεία με τις καφετέριες και την εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα

Η γνωριμία μου με τη Βυτίνα ξεκινά από την κεντρική πλατεία της. Εδώ δεσπόζει ο πετρόχτιστος Ναός του Αγίου Τρύφωνα που οικοδομήθηκε το 1846 από ντόπιους μαστόρους, με κύριο υλικό το φημισμένο τοπικό μαύρο μάρμαρο που εξορύσσεται από το λατομείο νοτιοανατολικά της Βυτίνας. 

Ιερός Ναός Αγίου Τρύφωνα, εσωτερικό

Γύρω από την πλατεία βρίσκονται τα σημαντικότερα δημόσια κτήρια: το Δημαρχείο, το Λαογραφικό Μουσείο και το Πανταζοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, όπου πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. 

Πανταζοπούλειο Πνευματικό Κέντρο

Λαογραφικό Μουσείο

Κοντά στην κεντρική πλατεία βρίσκεται και η Βιβλιοθήκη της Βυτίνας που φιλοξενεί ένα αξιόλογο ιστορικό αρχείο, έγγραφα και βιβλία που χρονολογούνται από τον 17^ο αιώνα. Η συμβολή της κωμόπολης στα Γράμματα και τις Επιστήμες είναι αντιστρόφως ανάλογη του μικρού μεγέθους της, κάτι που μαρτυρούν άλλωστε και οι προτομές του σπουδαίου ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου στην κεντρική πλατεία αλλά και του επιφανέστατου νομοδιδάσκαλου Βασιλείου Οικονομίδη στην ομώνυμη μικρή πλατεία, καταγόμενοι αμφότεροι από τη Βυτίνα. Μερικά ακόμη αξιοθέατα που χρήζουν της προσοχής μας είναι το Δημοτικό Σχολείο που αποτελεί ευεργέτημα του Ανδρέα Συγγρού και το πετρόχτιστο «Ελληνικό Σχολείο», ένα ιστορικό κτήριο ανακαινισμένο το 1831 επί Καποδίστρια, το οποίο παλαιότερα στέγαζε το σχολείο και σήμερα φιλοξενεί τα Δικαστήρια. Πέρα όμως από τα δημόσια κτήρια, μια βόλτα στα στενάκια μάς βοηθά να ανακαλύψουμε ορισμένα ενδιαφέροντα και πανέμορφα σπίτια, άλλα ετοιμόρροπα και άλλα πλήρως ανακαινισμένα, φτιαγμένα από πέτρα και από το ντόπιο μαύρο μάρμαρο. 

Παραδοσιακό πέτρινο κτήριο που στεγάζει κατάστημα με σουβενίρ και ξυλόγλυπτα

Σπίτια και καταστήματα με τοπικά προϊόντα

Το πιο αγαπημένο ωστόσο σημείο των απανταχού επισκεπτών δεν είναι άλλο από τον περίφημο «Δρόμο της Αγάπης», ένα ρομαντικό δενδροσκέπαστο δρομάκι στην είσοδο της Βυτίνας που αποτελεί το καλύτερο μέρος για περπάτημα. Κάποτε, το δρομάκι αυτό ήταν η γνωστή «περαντζάδα» όπου συναντιούνταν και γνωρίζονταν οι νέοι και οι νέες της περιοχής. Σήμερα, αποτελεί το ιδανικό σημείο φυσιολατρών και ερωτευμένων για μια ρομαντική βόλτα ώστε να απολαύσουν την ευρεία γκάμα χρωμάτων της φύσης ανάλογα με τις εποχές του χρόνου.    

Ο "Δρόμος της Αγάπης" στα χρώματα του φθινοπώρου

Αγορές

 

Καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα Βυτίνας 

Παλαιότερα, σημαντική θέση στην τοπική οικονομία κατείχαν η ξυλουργική και η υφαντουργία. Μάλιστα στη Βυτίνα λειτουργούσαν αρκετά υφαντουργεία και εργαστήρια ξυλουργικής που κατασκεύαζαν ξυλόγλυπτα από καρυδιά, οξιά και κέδρο. Μπορεί με τα χρόνια αυτές οι τέχνες να έχουν παρακμάσει, ωστόσο μπορείτε ακόμη να βρείτε μερικά αξιόλογα ξυλόγλυπτα σε καταστήματα της Βυτίνας ενώ εδώ υπάρχουν επίσης αρκετά μαγαζάκια που πωλούν ντόπια γαλακτοκομικά, κτηνοτροφικά και άλλα προϊόντα. Μπορείτε να αγοράσετε λοιπόν τις ξακουστές χυλοπίτες Βυτίνας, τραχανά, μέλι από κωνοφόρα, τοπικά τυριά, όσπρια και καρύδια.   

 

Διασκέδαση – Κουζίνα

 

"Κόκκινα Πιθάρια"

Στην κεντρική πλατεία και στα κάθετα σε αυτήν δρομάκια θα βρείτε πολλές καφετέριες, καλές ταβέρνες και παραδοσιακούς ξυλόφουρνους. Η τοπική κουζίνα βασίζεται κυρίως σε ντόπια κρέατα, τυροκομικά και χειροποίητα ζυμαρικά (χυλοπίτες, τραχανάς, λαζάνια). 

Μπριζόλα με ρύζι

Πίτα και τυροκαυτερή

Επιλέξαμε να δοκιμάσουμε τα πιάτα του βραβευμένου εστιατορίου «Κόκκινα Πιθάρια» και δεν το μετανιώσαμε. Ο ιδιοκτήτης και head chef του εστιατορίου, Παναγιώτης Μπουρτσουκλής, έχει επιμεληθεί με φροντίδα ένα μενού που καταφέρνει να «παντρέψει» άψογα την τοπική παραδοσιακή κουζίνα με μερικές πιο σύγχρονες και gourmet πινελιές. Ομολογώ ότι δεν περίμενα να συναντήσω τόσο δημιουργική κουζίνα σε μια μικρή επαρχιακή κωμόπολη και αυτό με εξέπληξε ευχάριστα. Τα νόστιμα πιάτα σε συνδυασμό με τον καλαίσθητο χώρο, όπου κυριαρχεί η πέτρα και το ξύλο, απογειώνουν τις αισθήσεις. 

Μπρουσκέτες

Πάπια με μήλα

Το μενού προσφέρει πολλές επιλογές, ορισμένες μάλιστα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες για όσους αγαπούν το καλό κρέας και το κυνήγι (ελάφι, αγριόχοιρος, ζαρκάδι, πάπια, λαγός) ενώ η κάβα είναι ιδιαιτέρως προσεγμένη και ενημερωμένη. Χορταστικές ποσότητες, κάπως «τσιμπημένες» -αλλά ως ένα βαθμό δικαιολογημένες- τιμές, ευγένεια και γρήγορη εξυπηρέτηση. Μας υποδέχτηκαν με μπρουσκέτες με τυρί κρέμα, σκόρδο και κόκκινο πιπέρι ενώ στη συνέχεια δοκιμάσαμε τυροκαυτερή, πολύ καλή σπανακοτυρόπιτα, χοιρινή μπριζόλα με ρύζι και μια εκπληκτική πάπια με πορτοκάλι και μέλι που συνοδευόταν από καραμελωμένα μήλα smith. Πληρώσαμε 44 € τα δύο άτομα και στο τέλος είχε κέρασμα καρπούζι.  

"Έαρ Cafe"

Για επιδόρπιο, κατευθυνθήκαμε στο πολύ ατμοσφαιρικό «Έαρ». Καθίσαμε στο υπέροχο μπαλκονάκι με τα χρωματιστά λουλούδια και δοκιμάσαμε φρεσκότατο σουφλέ σοκολάτας και banoffee (κόστος γύρω στα 5 € το κάθε γλυκό). Ένας πολύ προσεγμένος χώρος, με χαμογελαστούς και ευγενικούς ανθρώπους, γεμάτους μεράκι και όρεξη για δουλειά.

Σουφλέ σοκολάτας και banoffee, "Έαρ Cafe"

Δραστηριότητες - Εκδρομές     

 

Οι επιλογές για όποιον διαλέξει ως βάση των εξορμήσεών του τη Βυτίνα είναι πολλές και ενδιαφέρουσες καθώς σε κοντινή απόσταση συναντάμε γραφικά χωριά της Γορτυνίας (Δημητσάνα, Στεμνίτσα, Λαγκάδια), το φαράγγι του Λούσιου αλλά και το μικρό Χιονοδρομικό Κέντρο της Οστρακίνας στο Μαίναλο, σε υψόμετρο 1.600 μ.