Η Κρακοβία και η ημιτελής μελωδία του μεσαιωνικού σαλπιγκτή...

Η πρώτη μου επαφή με την Πολωνία, οφείλω να ομολογήσω ότι σε τίποτα δεν με προϊδέαζε για τα όσα απίστευτα με περίμεναν στη συνέχεια του ταξιδιού μου. Έφτασα στο αεροδρόμιο της Βαρσοβίας (απευθείας πτήσεις από Αθήνα για Κρακοβία προγραμματίζονται μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και εγώ επισκέφθηκα τη χώρα το Μάρτιο) και καθώς διέσχισα ένα κομμάτι της σύγχρονης πόλης ήρθα αντιμέτωπη με την αυστηρή και ακαλαίσθητη αισθητική που επέβαλε στον πολεοδομικό της ιστό η σοβιετική περίοδος: γκρίζα μεγάλα ορθογώνια κτίσματα σαν κουτιά, πανομοιότυπα μεταξύ τους, σοβιετικού τύπου κατοικίες προορισμένες να στεγάσουν την εργατική τάξη. Παρόλα αυτά διέκρινα την καθαριότητα και την ύπαρξη χώρων πρασίνου, κάτι που ίσως λείπει από τις δικές μας πόλεις. Από εκεί και έπειτα, προτίμησα να ταξιδέψω ως την Κρακοβία με τρένο, προκειμένου να πάρω μια γεύση από τα τοπία της πολωνικής επαρχίας αλλά και από το σύστημα των σιδηροδρόμων της. Η αμαξοστοιχία έφτασε στο σταθμό αναχώρησης δίχως καθυστέρηση, τα βαγόνια ήταν άνετα και καθαρά ενώ στη διάρκεια της διαδρομής οι υπάλληλοι προσέφεραν δωρεάν καφέ.

Ευτυχώς δεν ταξιδέψαμε σε ώρα αιχμής, με αποτέλεσμα το τρένο να είναι σχεδόν άδειο και ήσυχο. Μια παρέα από μεσήλικες Πολωνούς που είχαν επιβιβαστεί στο ίδιο βαγόνι, μας άκουσε που μιλούσαμε σε μια γλώσσα άγνωστή τους και ένας από αυτούς μας πλησίασε και ρώτησε αν γνωρίζαμε... ιταλικά! 

Παντού στην πόλη υπάρχει η φωτογραφία του Πάπα!

Την αρχική μου έκπληξη που ένας Πολωνός γνώριζε καλύτερα τα ιταλικά από ότι τα αγγλικά (μάλλον λόγω του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β', που καταγόταν από το Βαντοβίτσε της Πολωνίας και εξακολουθεί να είναι ιδιαιτέρως αγαπητός στους ευσεβείς Καθολικούς συμπατριώτες του), διαδέχτηκε ο ενθουσιασμός μου που μου δινόταν η ευκαιρία να μιλήσω την αγαπημένη μου γλώσσα και μάλιστα σε μια περιοχή εκτός Ιταλίας! Ο άγνωστος συνεπιβάτης μας, λοιπόν, ρώτησε βασικές πληροφορίες όπως από πού είμαστε και αν ταξιδεύαμε στη χώρα του για διακοπές και μας ευχήθηκε καλή διαμονή. Πριν κατέβει από το τρένο, φρόντισε να μας χαιρετήσει χαμογελώντας επιβεβαιώνοντας τους καλούς τρόπους των Πολωνών που διαπίστωσα και στη συνέχεια του ταξιδιού μου, με όλο τον κόσμο με τον οποίο ήρθα σε επαφή. Παρόλο που άκουσα αρκετούς Έλληνες να παραπονιούνται για αγενείς συμπεριφορές προς το πρόσωπό τους και να κάνουν λόγο για έναν λαό αγέλαστο και αυστηρό, η δική μου μικρή εμπειρία δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τα λεγόμενά τους.

Η πλατεία Ρίνεκ Γκουούβνι τη νύχτα

Η διαδρομή μέχρι την Κρακοβία ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα αν και διαφορετική από ότι την περίμενα... Εγώ, για παράδειγμα, περίμενα να δω περισσότερο πράσινα τοπία, αντίστοιχα με αυτά της Κεντρικής Ευρώπης, τα πράγματα όμως εδώ ήταν διαφορετικά! Η Πολωνία δεν έχει καθόλου βουνά (ένας βασικός λόγος για τον οποίο ιστορικά υπήρξε ανέκαθεν εκτεθειμένη στον κίνδυνο της εύκολης εισβολής των γειτονικών λαών, είτε Γερμανών είτε Ρώσων, τους οποίους αμφότερους οι Πολωνοί δεν... πολυσυμπαθούν και δικαιολογημένα, αν κρίνουμε με κριτήρια καθαρά ιστορικά!), διαθέτει μικρούς λοφίσκους και μεγάλες πεδιάδες που όμως δεν είναι εύκολα καλλιεργήσιμες γιατί είναι ευάλωτες στις συχνές βροχοπτώσεις και πλημμυρίζουν, με αποτέλεσμα να σαπίζουν τα φυτά. Διαθέτει επίσης δάση, με κυρίαρχο δέντρο την ερυθρά ελάτη (έλατο με κόκκινο κορμό) και κάποια βουνά στο νότιο τμήμα της που αποτελούν κατάληξη της Οροσειράς των Καρπαθίων. Το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής που διανύσαμε με το τρένο αποτελούταν από πεδιάδες, κατά τόπους πλημμυρισμένες και ένα τοπίο που σε πολλά σημεία ήταν γυμνό από βλάστηση θυμίζοντας έντονα τούνδρα ή ρωσική στέπα. Συχνά-πυκνά ξεπρόβαλαν από το πουθενά μικρά χωριουδάκια ή απομονωμένα αγροτόσπιτα, λιτά και φτωχικά τα περισσότερα.

Παλιά πόλη

Η άφιξη στην Κρακοβία με βρήκε απροετοίμαστη... Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η Πολωνία δεν είχε σταματήσει λεπτό να με εκπλήσσει. Ήταν η πρώτη φορά που επισκέφθηκα έναν τόπο και έπεσα τόσο πολύ έξω σχετικά με αυτά που περίμενα να βρω και αυτά που βρήκα. Ξεκίνησα λοιπόν να αντιμετωπίζω από την αρχή το ταξίδι μου ως μια πρόκληση για να γνωρίσω κάτι εντελώς καινούριο. Η ίδια η Κρακοβία με εξέπληξε και εκείνη αφάνταστα... Με την απίστευτη ομορφιά που έκρυβε στις γωνιές της παλιάς της πόλης! Ολόκληρο το ιστορικό κέντρο της Κρακοβίας περιλαμβάνεται στη Λίστα της UNESCO με τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Αυτό ήταν κάτι που το γνώριζα από πριν. Αυτό που δεν φανταζόμουν όμως ήταν πως πρόκειται για μια αληθινή “πόλη-μουσείο”, μία από τις καλύτερα διατηρημένες μεσαιωνικές πόλεις της Ευρώπης, στην οποία έχεις διαρκώς την αίσθηση ότι ζεις μέσα σε κάποιο παραμύθι! Εκτός από παραμυθένια και άκρως γοητευτική, ωστόσο, η Κρακοβία είναι ταυτόχρονα μια πολύ ζωντανή πόλη, με έντονη νυχτερινή ζωή, πολλούς νέους ανθρώπους (περίπου 170.000 είναι οι φοιτητές που σπουδάζουν εδώ!) και πλήθος από στιλάτα εστιατόρια και μπαράκια.

Καλογυαλισμένες άμαξες και στο βάθος το καφέ "Wedel"

Η ιστορία της πόλης ξεκίνησε τον 14ο αιώνα, όταν ο Πρίγκιπας Βλαδίσλαος ένωσε τα διάφορα πριγκιπάτα της Πολωνίας σε ένα ενιαίο κράτος του οποίου στέφθηκε βασιλιάς ο ίδιος και ανακήρυξε ως πρωτεύουσά του την Κρακοβία. Η Κρακοβία λοιπόν υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα του πολωνικού κράτους. Ο γιος του Καζιμίρ, ο καλούμενος “Μέγας”, ίδρυσε εξήντα πόλεις με σημαντικότερη το Kazimierz που αργότερα ενσωματώθηκε στην Κρακοβία. Επί των ημερών του η Πολωνία γνώρισε τη χρυσή εποχή της και η Κρακοβία γέμισε με αναρίθμητα υψηλής αισθητικής δημόσια κτήρια, παλάτια και εκκλησίες ενώ εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά κέντρα της Ευρώπης, λειτουργώντας ως ενδιάμεσος σταθμός στον εμπορικό δρόμο που ένωνε την Ουγγαρία με την Αγγλία. Ο Καζιμίρ υπήρξε επίσης ένθερμος υποστηρικτής της παιδείας και του πολιτισμού. Στην προσπάθειά του να προωθήσει τις Επιστήμες, ίδρυσε το 1364 το Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας, το δεύτερο σε αρχαιότητα Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης. Η εποχή της απόλυτης ακμής της Κρακοβίας διήρκεσε συνολικά περίπου 250 χρόνια. Στις αρχές του 17ου αιώνα ο βασιλιάς Σιγισμούνδος Γ' αποφασίζει να μεταφέρει την πρωτεύουσα στη Βαρσοβία, αφήνοντας την Κρακοβία σε δεύτερο ρόλο, κάτι που ίσως τελικά και να της βγήκε σε καλό καθώς αυτή η παύση της από πρωτεύουσα της επέτρεψε να διατηρήσει σχεδόν ανέπαφη στο χρόνο τη μεσαιωνική της εικόνα και να μην εξελιχθεί ποτέ σε άχαρο αστικό κέντρο, όπως συμβαίνει συνήθως σε κάθε πόλη που γίνεται πρωτεύουσα...

Τα top-5 αξιοθέατα της Κρακοβίας:

1. Ο λόφος Βάβελ, το Παλάτι και ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Στανίσλαου

Ο Λόφος του Wawel με το Κάστρο

Η Κρακοβία έχει ως σύμβολό της έναν δράκο. Σύμφωνα με το μύθο, ο δράκος αυτός ζούσε σε μια σπηλιά πάνω στο λόφο του Βάβελ, συνήθιζε να κλέβει τα ζώα των χωρικών ενώ έδειχνε να έχει μια ιδιαίτερη προτίμηση στις παρθένες γυναίκες! 

Το Κάστρο και ο Καθεδρικός Ναός

Για να απαλλαγούν από αυτόν, ο βασιλιάς σκέφτηκε να του στείλουν ένα τομάρι ζώου γεμισμένο με θειάφι. Άπληστος όπως ήταν ο δράκος, έφαγε ολόκληρο το ζώο, κάηκε από το θειάφι και για να ξεδιψάσει ήπιε τόσο πολύ νερό από τον ποταμό Βιστούλα ώστε έσκασε σαν βεγγαλικό! Στο μύθο αυτό στηρίζεται και μια ετήσια γιορτή των κατοίκων της Κρακοβίας που συνοδεύεται από εντυπωσιακά πυροτεχνήματα που σκάνε πάνω από τον Βιστούλα. Καλός ο μύθος, η πραγματικότητα ωστόσο έχει ως εξής... Πάνω από το ιστορικό κέντρο υψώνεται ο οχυρωμένος λόφος Wawel στον οποίο είναι χτισμένο το Παλάτι και ο Καθεδρικός Ναός. 

Το Ανάκτορο του Wawel

Όπως είπαμε ήδη, η Πολωνία δεν χαρακτηρίζεται από... μεγάλα υψόμετρα, επομένως μην φανταστείτε κανέναν επιβλητικό λόφο. Δεν πρόκειται παρά για έναν χαμηλό λοφίσκο που δεν παύει βεβαίως να είναι το πιο ψηλό σημείο της περιοχής και άρα το πιο κατάλληλο για να οικοδομηθεί εδώ ένα παλάτι. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τα ερείπια ενός μικρού κάστρου του 6ου-7ου αιώνα, όμως η πρώτη γραπτή αναφορά στην πόλη έρχεται αρκετά αργότερα, τον 10ο αιώνα και συγκεκριμένα από έναν Άραβα έμπορο που αναφέρει την ύπαρξη ενός οχυρωμένου εμπορικού σταθμού με την ονομασία Κράβκα, χτισμένου στην κορυφή του λόφου. 

"Η κυρία με την ερμίνα" (DaVinci)

Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο μικρός εμπορικός σταθμός εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο και αργότερα σε πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου των Πιάστ. Τότε είναι που χτίστηκαν τα Ανάκτορα και ο Καθεδρικός Ναός, στη συνέχεια όμως χρειάστηκε να επισκευαστούν ή να χτιστούν ξανά και ξανά από την αρχή γιατί καταστράφηκαν πολλές φορές στη διάρκεια της Ιστορίας, πότε από πυρκαγιές και πότε από επιδρομές. Στη σημερινή του μορφή, το Ανάκτορο Ζάμεκ Κρουλέβσκι χτίστηκε κατά τον 16ο αιώνα. Πρόκειται για την τρίτη απόπειρα ανοικοδόμησης παλατιού στην κορυφή του Βάβελ! Ο... προκάτοχός του ήταν ένα γοτθικό κτήριο που καταστράφηκε από πυρκαγιά. Αποτελεί ένα από τα ομορφότερα αναγεννησιακά παλάτια της Κεντρικής Ευρώπης και διαθέτει μια ιταλική φινέτσα, μιας και είναι έργο Ιταλών αρχιτεκτόνων, των Francesco Fiorentino και Bartolommeo Berrecci. Η υπέροχη εσωτερική αυλή του περιβάλλεται από δύο ορόφους τοξοστοιχιών ενώ στο εσωτερικό του παλατιού φυλάσσονται οι περίφημες ταπισερί του Σιγισμούνδου Β' και το σπαθί του 13ου αιώνα με το οποίο έγιναν όλες οι στέψεις των βασιλιάδων της Πολωνίας. 

Καθεδρικός Ναός Αγίου Στανισλάου

Ο Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας είναι και αυτός χτισμένος στην κορυφή του Λόφου Βάβελ, δίπλα ακριβώς από το Ανάκτορο. Είναι αφιερωμένος στον Άγιο Στανίσλαο, τον πρώτο Άγιο πολωνικής καταγωγής και προστάτη της χώρας, αποτελεί δείγμα της γοτθικής αρχιτεκτονικής και είναι ο τρίτος που χτίζεται στο ίδιο σημείο μετά την καταστροφή των προηγούμενων. Στο εσωτερικό του διαθέτει εντυπωσιακά βιτρό, διάφορα παρεκκλήσια μεταγενέστερων εποχών και ρυθμών καθώς και μερικές πολύ ενδιαφέρουσες ταπισερί. 

Κατακόμβες στα υπόγεια του Καθεδρικού 

Το ωραιότερο παρεκκλήσι θεωρείται αυτό του βασιλιά Σιγισμούνδου με τον αστραφτερό ολόχρυσο τρούλο. 

Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' 

Στο κέντρο του Ναού βρίσκεται η εντυπωσιακή σκαλιστή ασημένια λάρνακα του Αγίου Στανισλάου ενώ το υπόγειο κρύβει έναν “λαβύρινθο” από παρεκκλήσια όπου φυλάσσονται οι σαρκοφάγοι μοναρχών, εθνικών ηρώων και υψηλά ιστάμενων προσώπων της Πολωνίας, μεταξύ των οποίων και ο πρώην Πρωθυπουργός της χώρας, Λεχ Κατσίνσκι, ο οποίος σκοτώθηκε το 2010 σε αεροπορικό δυστύχημα μαζί με τη σύζυγό του. Οι σαρκοφάγοι, με τα περίτεχνα σκαλίσματά τους και με τα μαρμάρινα αγάλματα των ενοίκων τους, αποτελούν αληθινά έργα τέχνης -αν και ομολογουμένως μακάβρια. Στον προαύλιο χώρο του Ναού βρίσκεται το εντυπωσιακό άγαλμα του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄. Από το λόφο του Κάστρου έχουμε τη δυνατότητα να απολαύσουμε μια καταπληκτική θέα της πόλης από τη μια και του ποταμού Βιστούλα από την άλλη.

Ο ποταμός Βιστούλας

2. Η παλιά πόλη

Η Stare Miasto (παλιά πόλη) της Κρακοβίας είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, μία από τις ομορφότερες της Ευρώπης και από τις πιο καλοδιατηρημένες. Ειδικά τη νύχτα αποπνέει μια νοσταλγική ατμόσφαιρα κάποιας αλλοτινής εποχής. 

Το μνημείο του Katyn και η εκκλησία του St. Giles

Ξεκινάμε την περιήγησή μας από το μνημείο του “Katyn”, έξω από την εκκλησία του St. Giles. Πρόκειται για έναν πελώριο σταυρό που φέρει επάνω του την ονομασία της πολωνικής περιοχής Katyn, ενός τόπου ιστορικά γνωστού για την ονομαζόμενη “σφαγή του Κατύν” που έλαβε χώρα το 1940. Επί της ουσίας, έχουμε να κάνουμε με μία από τις χειρότερες μαζικές εκτελέσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και οδήγησε στο θάνατο χιλιάδες Πολωνούς αξιωματικούς, αστυνομικούς, πολιτικούς κρατούμενους, αιχμαλώτους πολέμου και διανοούμενους. Τον τόπο της σφαγής αποκάλυψαν οι Γερμανοί όταν, κατά την προέλασή τους στην Ε.Σ.Σ.Δ., ανακάλυψαν μέσα στη δύσβατη δασική περιοχή την ύπαρξη μαζικών τάφων. 

Ο κεντρικός πεζόδρομος της παλιάς πόλης 

Τα πραγματικά γεγονότα γύρω από τη σφαγή του Κατύν παρέμειναν για πάρα πολλά χρόνια ένα καλά κρυμμένο μυστικό: αφενός οι Γερμανοί απέδιδαν τη σφαγή στους Ρώσους και αφετέρου οι Ρώσοι έκαναν λόγο για προπαγάνδα του Γκέμπελς εναντίον τους ενώ υποστήριζαν ότι οι πραγματικοί ένοχοι ήταν οι Γερμανοί. Προσφάτως και συγκεκριμένα το 1990, η Σοβιετική Ένωση αναγνώρισε επίσημα και καταδίκασε το έγκλημα ενώ μόλις το 2010 η Ρωσία παραδέχτηκε ότι η σφαγή διεπράχθη κατ' εντολή του Ιωσήφ Στάλιν με αδιευκρίνιστα όμως κίνητρα. Πολλοί είναι αυτοί που εικάζουν ότι στόχος του Στάλιν ήταν η “εκκαθάριση” της Πολωνίας από μια ελίτ μελλοντικών ηγετών που θα μπορούσαν να ηγηθούν μιας ανεξάρτητης πλέον Πολωνίας. Το μνημείο λοιπόν με τον σταυρό στήθηκε στην παλιά πόλη της Κρακοβίας μετά την παραδοχή της ενοχής της Ρωσίας για να μνημονεύει το έγκλημα και τα χιλιάδες θύματά του. 

Ακολουθώντας στη συνέχεια τον κεντρικό πλακόστρωτο δρόμο της παλιάς πόλης με κατεύθυνση προς την κεντρική πλατεία ανακαλύπτουμε μια σειρά από άκρως ενδιαφέροντα κτήρια και ιστορικές εκκλησίες. Συχνά-πυκνά ο δρόμος μας διασταυρώνεται με τις καλογυαλισμένες άμαξες εποχής που κυκλοφορούν ακόμη –για τουριστικούς καθαρά λόγους- στα πλακόστρωτα δρομάκια της Κρακοβίας και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της πόλης. 

Η ρωμανική εκκλησία του Αγ. Ανδρέα (δεξιά) και ο μπαρόκ ναός των Αγίων Αποστόλων Παύλου και Πέτρου (αριστερά)

Ξαφνικά φτάνει στα αυτιά μας μια υπέροχη μελωδική φωνή που τραγουδάει όπερα και αντιλαλεί από άκρη σε άκρη σε όλη την περιοχή. Αναρωτιόμαστε από πού να έρχεται... 

Εκκλησία του Αγίου Ανδρέα

Βλέπουμε από μακριά να ξεχωρίζει ένας καθολικός ναός και υποθέτουμε ότι ίσως να έχουν κάποιο κοντσέρτο. Καθώς πλησιάζουμε, αντιλαμβανόμαστε ότι η ξεχωριστή αυτή φωνή έρχεται από μια νεαρή κοπέλα που τραγουδάει στο δρόμο! Σταθήκαμε και την απολαύσαμε για ώρα. Χωρίς υπερβολή, η φωνή της ήταν τόσο αγγελική που όμοιά της δεν έχω ξανακούσει. Απ' ότι είδαμε, οι ταλαντούχοι καλλιτέχνες του δρόμου αποτελούν ένα σύνηθες φαινόμενο στην Κρακοβία. Στην πλατεία Ρίνεκ Γκουούβνι είχαμε την τύχη να απολαύσουμε και άλλους, κάποιοι ήταν ξένοι που ταξίδευαν με τα χρήματα που συγκέντρωναν από τις υπαίθριες “συναυλίες” τους ενώ άλλοι ήταν ντόπιοι, ο ένας μάλιστα τυφλός και με απίστευτη φωνή. Συνεχίζουμε λοιπόν τη βόλτα μας και βρισκόμαστε μπροστά σε μία από τις παλαιότερες εκκλησίες στην πόλη, αυτή του Αγίου Ανδρέα, ένα καταπληκτικό δείγμα του ρωμανικού ρυθμού. Χτίστηκε τον 11ο αιώνα και είναι εμφανής ο οχυρωματικός της χαρακτήρας αφού οι δύο πύργοι που την πλαισιώνουν θυμίζουν πολεμίστρες. 

Εκκλησία Πέτρου και Παύλου

Κάτι τέτοιο είναι φυσικό και επόμενο για την εποχή κατά την οποία χτίστηκε, μιας και οι κάτοικοι είχαν να αντιμετωπίσουν την απειλή των Τατάρων και οι πύργοι της εκκλησίας αποτελούσαν το υψηλότερο σημείο που τους προσέφερε την καλύτερη εποπτεία της περιοχής. Δίπλα ακριβώς, στην πλατεία Μαρίας Μαγδαληνής, συναντάμε το Ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, τον πρώτο μπαρόκ Ναό που χτίστηκε στην Κρακοβία το 1583. Η πρόσοψή του φέρει μπαρόκ αγάλματα και στο εσωτερικό του φιλοξενεί συχνά συναυλίες κλασικής μουσικής. 

Αγία Τριάδα, η εκκλησία των Δομινικανών

Λίγο πιο κάτω βρίσκεται η Εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Ανήκει στο Τάγμα των Δομινικανών, χτίστηκε το 1222 σε ρωμανικό ρυθμό, ξαναχτίστηκε τον 14ο-15ο αιώνα ως τρίκλιτη βασιλική ενώ μετά το 1850 χρειάστηκε να ανακατασκευαστεί γιατί μεγάλο μέρος της κάηκε σε πυρκαγιά. Στο εσωτερικό της φιλοξενεί πολλούς τάφους επιφανών Πολωνών από τον 16ο και 17ο αιώνα. Από την ίδια πυρκαγιά όμως υπέστη σοβαρές ζημιές και η γειτονική εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης. 

Εκκλησία του Αγ. Φραγκίσκου της Ασίζης

Η εν λόγω εκκλησία ξεκίνησε να χτίζεται τον 13ο αιώνα σε ρωμανικό ρυθμό και πήρε την πιο κοντινή στη σημερινή της μορφή τον 15ο αιώνα σε ρυθμό γοτθικό. Η βόρεια πλευρά της έχει διατηρήσει τη μορφή που είχε τον 13ο αιώνα ενώ ενδιαφέρουσες είναι οι φυτικές διακοσμήσεις στους τοίχους και τα ξύλινα στασίδια. Το πιο εντυπωσιακό όμως από όλα μέσα στο Ναό είναι τα περίφημα βιτρό που κοσμούν τα παράθυρα. Αποτελούν έργα του Stanislaw Wyspianski, σπουδαίου ζωγράφου, ποιητή και δραματουργού της Κρακοβίας. Ο Βισπιάνσκι διετέλεσε καθηγητής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Κρακοβίας και υπήρξε φίλος του Γάλλου ζωγράφου Paul Gauguin ενώ θεωρείται ο δημιουργός του νεότερου πολωνικού δράματος. 

Τα αριστουργηματικά βιτρό που φιλοτέχνησε για την εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου κατασκευάστηκαν στο Innsbruck της Αυστρίας και απεικονίζουν τη δύναμη του στοιχείου της Φωτιάς, το στοιχείο του Νερού, την Ευλογημένη Σαλώμη της Πολωνίας, τον Άγιο Φραγκίσκο με τα στίγματα ενώ το σημαντικότερο όλων ονομάζεται ο “Δημιουργός Θεός”, ο καλλιτέχνης το δημιούργησε το 1897 και παριστάνει την επιβλητική φιγούρα του ασπρομάλλη Θεού την ώρα που ξεστομίζει το “Γεννηθήτω”. Για την Ιστορία της Τέχνης, ο Wyspianski αποτέλεσε για την Πολωνία ότι και ο Alfons Mucha για την Τσεχία: έχουμε δηλαδή να κάνουμε με τους δύο σημαντικότερους εκπροσώπους της Art Nouveau στην Κεντρική Ευρώπη. 

Άγαλμα του Jozef Dietl

Έξω ακριβώς από το Ναό των Φραγκισκανών δεσπόζει το πελώριο άγαλμα του Jozef Dietl. Για όσους αναρωτιούνται ποιος είναι, έχουμε να σας πούμε ότι ο ευτραφής αυτός κύριος, που καταγόταν από Αυστριακό πατέρα και Πολωνή μητέρα, σπούδασε ιατρική στη Βιέννη, διετέλεσε καθηγητής στο Jagiellonian Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας αλλά και δήμαρχος της πόλης από το 1866 έως το 1874. 

Το Θέατρο Stary

Η Ακαδημία των Τεχνών

Η περιήγησή μας στους δρόμους της παλιάς πόλης, μας οδηγεί σε μερικές ενδιαφέρουσες πλατείες, όμορφα κτήρια όπως το Θέατρο “Stary” και το κτήριο της Ακαδημίας των Τεχνών γύρω από την πλατεία Szczepanski, αρκετά μουσεία και κρυμμένες γωνιές. 

Εδώ έζησε ο Ιωάννης Παύλος Β'

Αναγεννησιακό κτήριο

Παρατηρούμε ότι αρκετά κτήρια φέρουν στην πρόσοψη τη φωτογραφία του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β', μαρτυρώντας τη βαθιά χριστιανική πίστη των Πολωνών αλλά και την αγάπη τους στο πρόσωπο του Πάπα, του κατά κόσμον Κάρολ Γιόζεφ Βοϊτίλα. Το κτήριο της Επισκοπής βρίσκεται απέναντι ακριβώς από το Κάστρο του Βάβελ και είναι ένα οικοδόμημα του 1618-1625, που στεγάζει την Ιερατική Σχολή της πόλης. Η ήσυχη οδός Kanonicza κρύβει μια σειρά από πανέμορφα αναγεννησιακά κτήρια. Η πρόσοψη του ενός από αυτά μας φέρνει στο νου το Πυργί της Χίου, μόνο που εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με τα λεγόμενα “σκαφτά” αλλά με απλές ζωγραφικές διακοσμήσεις που μάλλον θυμίζουν περισσότερο τις αντίστοιχες που συναντήσαμε στο Κάστρο του Cesky Krumlov στην Τσεχία. 

3. Η πλατεία Ρίνεκ Γκουούβνι, η σκεπαστή αγορά της Sukiennice και ο Ναός της Παρθένου Μαρίας

Η σκεπαστή αγορά της Sukiennice

Η καρδιά της Κρακοβίας χτυπά στην τεράστια πλατεία Rynek Glówny της παλιάς πόλης. Με έκταση 200 μ. σε μήκος και περίπου άλλα τόσα σε πλάτος, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες μεσαιωνικές πλατείες σε όλη την Ευρώπη. Το χωροταξικό της σχέδιο μάλιστα έχει παραμείνει το ίδιο και αναλλοίωτο τα τελευταία 800 χρόνια! 

Η αγορά της Sukiennice στο εσωτερικό της...

Το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο είναι η Sukiennice, η πελώρια σκεπαστή αγορά στο κέντρο ακριβώς της πλατείας. Αποτελεί έμπνευση του Καζιμίρ του Μεγάλου και ξεκίνησε να χτίζεται τον 14ο αιώνα με σκοπό την προώθηση του εμπορίου υφασμάτων. Κατά τον 16ο αιώνα προστέθηκε ο δεύτερος όροφος που φέρει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του αναγεννησιακού ρυθμού (αετώματα, προτομές και διακοσμήσεις) ενώ κατά τον 19ο αιώνα προστέθηκε γύρω από την αγορά μια σειρά από κολόνες με αψιδωτές στοές που χάρισαν στο σύνολο μια πιο... νεο-γοτθική πινελιά. 

... και τη νύχτα, δίχως τα πλήθη των τουριστών

Σήμερα η Σουκιενίτσε στεγάζει την πιο τουριστική αγορά της Κρακοβίας. Οι πάγκοι πωλούν διαφόρων ειδών αναμνηστικά (από χειροποίητα κοσμήματα μέχρι εικόνες, προβιές, παντόφλες, ξύλινα σκαλιστά κουτιά και διακοσμητικά) ενώ στην πλατεία, έξω από την Σουκιενίτσε, στήνονται πάγκοι που πωλούν ευωδιαστά, πολύχρωμα λουλούδια. Αν και πρόκειται για ένα καθαρά τουριστικό σημείο, επιβάλλεται να βρεθείτε εδώ για να χαζέψετε -και να αγοράσετε, γιατί όχι;- μερικά καλαίσθητα διακοσμητικά που σίγουρα είναι κατά πολύ ανώτερα από τα συνήθη σουβενίρ που συναντά κανείς σε άλλες τουριστικές περιοχές. 

Ναός Παρθένου Μαρίας με Πύργο του σαλπιγκτή

Ένα εξίσου εντυπωσιακό κτήριο πάνω στην Ρίνεκ Γκούουβνι είναι ο γοτθικός Ναός της Παρθένου Μαρίας με τους περίφημους άνισους πύργους του. Οικοδομήθηκε τον 14ο-15ο αιώνα αποκλειστικά και μόνο από κόκκινα τούβλα. Ο ψηλότερος πύργος καταλήγει σε μια μολυβένια γοτθική οροφή και αντί για τον συνήθη σταυρό, φέρει ένα χρυσό στέμμα, σύμβολο της Παναγίας ως “βασίλισσας της Πολωνίας”. Από το παράθυρο αυτού του πύργου, βγαίνει καθ' όλη τη διάρκεια της μέρας ένας σαλπιγκτής και σημαίνει την αλλαγή της ώρας. Η μελωδία που παίζει είναι άκρως συγκινητική, ειδικά αν τύχει να την ακούσετε μέσα στην ησυχία της νύχτας, ενώ το χαρακτηριστικό της είναι ότι κόβεται πολύ απότομα. Φυσικά τόσο η ίδια η μελωδία όσο και η απότομη διακοπή της έχουν τις ρίζες τους στο Μεσαίωνα και κρύβουν μια εξίσου συγκινητική ιστορία, η οποία δικαιολογεί και τον τίτλο που επέλεξα να δώσω σε αυτό το άρθρο... 

Ο Ναός στα φώτα της νύχτας...

Κάποτε αυτός ο Πύργος αποτελούσε το ψηλότερο σημείο της πόλης και ως εκ τούτου χρησιμοποιούνταν για παρατηρητήριο. Στην κορυφή του στεκόταν πάντοτε ένας σαλπιγκτής που επόπτευε την περιοχή και αν τυχόν αντιλαμβανόταν κάποιον κίνδυνο, έπρεπε να παίξει έναν συγκεκριμένο σκοπό για να σημάνει με αυτόν τον τρόπο συναγερμό στην πόλη. Ο θρύλος λέει λοιπόν ότι, κατά την επίθεση των Τατάρων, ο σαλπιγκτής ξεκίνησε να παίζει τη μελωδία του όμως δεν πρόλαβε ποτέ να την τελειώσει γιατί οι εχθροί τον σκότωσαν με ένα βέλος. Σε ανάμνηση εκείνου του μακρινού τραγικού περιστατικού, μέχρι και σήμερα κάθε μία ώρα ένας σαλπιγκτής αναλαμβάνει να παίξει το τραγούδι αυτό που αντηχεί σαν μια σπαρακτική κραυγή πάνω από την Κρακοβία, παραμένοντας ωστόσο για πάντα μισοτελειωμένο... Η ίδια αυτή μελωδία ακούγεται ανά μία ώρα και από το ραδιόφωνο της Κρακοβίας. Στην άλλη άκρη, σε ύψος 70 μ. πάνω από την πλατεία, δεσπόζει ένας ακόμα Πύργος του 14ου αιώνα. Ο πύργος αυτός είναι το μόνο που απέμεινε από το γοτθικό Δημαρχείο εκείνης της εποχής. 

Ο Πύργος του παλιού Δημαρχείου και η πίσω πλευρά της Sukiennice

Η εκκλησία του Αγίου Αδαλβέρτου

Μια ακόμα εκκλησία, πολύ μικρότερη σε μέγεθος, έρχεται να προστεθεί στα αξιοθέατα της πλατείας. Πρόκειται για τη ρωμανική εκκλησία του Αγίου Αδαλβέρτου που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα. Η Ρίνεκ Γκουούβνι έχει να παρουσιάσει ένα πλήθος από εμπορικά καταστήματα στους δρόμους γύρω της, εστιατόρια, καφετέριες, μουσεία (όπως το Μουσείο των Κέρινων Ομοιωμάτων) αλλά και κρυμμένες γωνιές (όπως η παλιά φυλακή που έχει διατηρηθεί στο υπόγειο ενός παραδοσιακού εστιατορίου).

Το ιστορικό "Wierzynek"

Αξίζει επίσης να ρίξετε έστω και μια ματιά στο εσωτερικό του ιστορικότερου εστιατορίου της περιοχής, του περίφημου “Wierzynek”, που πρωτοάνοιξε το... 1364 και διαθέτει πλούσια εσωτερική διακόσμηση με πανέμορφες τοιχογραφίες στα ταβάνια. Οι εκπλήξεις ωστόσο δεν σταματούν εδώ, καθώς στη Ρίνεκ Γκουούβνι υπάρχει και ο απόλυτος “ναός της Σοκολάτας”, αυτό όμως σας το φυλάω για παρακάτω...

Ένα από τα τραπεζάκια σε μια καφετέρια της πλατείας είναι μόνιμα πιασμένο από αυτόν εδώ τον συμπαθή κυριούλη! Κάποτε ζούσε στην πόλη ένας καλοσυνάτος αλλά φτωχός κύριος που συνήθιζε κάθε μέρα να πίνει σε αυτό εδώ το τραπεζάκι τον καφέ που του προσέφεραν δωρεάν οι ιδιοκτήτες της καφετέριας. Όταν εκείνος πέθανε, οι άνθρωποι τοποθέτησαν στη μνήμη του αυτό το άγαλμα που τον απεικονίζει να απολαμβάνει το καφεδάκι του συντροφιά με τους περαστικούς...  

4. Η Εβραϊκή Συνοικία του Kazimierz

Το Kazimierz τη νύχτα

Η πόλη της Κρακοβίας στάθηκε τυχερή κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μιας και η έγκαιρη εισβολή του Κόκκινου Στρατού απέτρεψε την καταστροφή της από τους Ναζί (πράγμα που δεν συνέβη, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Βαρσοβίας, την οποία οι Ναζί κατεδάφισαν κατά την υποχώρησή τους). Αυτοί, ωστόσο, που πλήρωσαν το βαρύτερο τίμημα ήταν οι εκατοντάδες Εβραίοι που ζούσαν στην Εβραϊκή Συνοικία του Kazimierz και οι οποίοι ήταν από τους πρώτους που στάλθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς (απέχει μόλις 65 χλμ. από την Κρακοβία). 

Το σπίτι της Helena Rubinstein

Σήμερα, αντίθετα με ότι θα περίμενε κανείς, η εβραϊκή κοινότητα της πόλης δεν απαριθμεί πολλά μέλη και είναι ελάχιστοι πια οι Εβραίοι που κατοικούν εδώ. Παρόλα αυτά, η συνοικία του Kazimierz είναι από τις ομορφότερες της πόλης και αξίζει να την επισκεφθεί κανείς. Διαθέτει αρκετά όμορφα εστιατόρια και μπαράκια, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι Συναγωγές, το κτήριο όπου γεννήθηκε η Helena Rubinstein (γνωστή και άκρως επιτυχημένη στο χώρο των καλλυντικών) και ο γοτθικός Ναός της Αγίας Δωροθέας (ή αλλιώς Corpus Domini) του 14ου αιώνα. 

Εστιατόριο "Ariel" στην Εβραϊκή Συνοικία 

Στη συνοικία αυτή πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα της ταινίας “Η Λίστα του Σίντλερ” (1993) του Στήβεν Σπίλμπεργκ ενώ στο σημείο που βρισκόταν κάποτε το πραγματικό εργοστάσιο του Όσκαρ Σίντλερ, στην απέναντι όχθη του Βιστούλα, έχει σήμερα δημιουργηθεί ένα μουσείο αφιερωμένο στη φιλάνθρωπη δράση του τολμηρού αυτού Γερμανού επιχειρηματία που έσωσε πολλούς Εβραίους από τη μανία των Ναζί. Μνημεία αφιερωμένα στους Εβραίους υπάρχουν σε αρκετά σημεία της πόλης. Ένα από αυτά είναι και μια μεγάλη πλατεία με άδεια καθίσματα που συμβολίζουν την απώλεια και την ερήμωση.

5. Το Collegium Maius

Collegium Maius, εσωτερική αυλή

Το περίφημο Collegium Maius, ένα εκπληκτικό γοτθικό κτήριο που βρίσκεται πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία της παλιάς πόλης, αποτελεί το παλαιότερο κτήριο του Πανεπιστημίου Jagiellonian (ενός από τα παλαιότερα Πανεπιστήμια στον κόσμο και το δεύτερο που ιδρύθηκε στην Κεντρική Ευρώπη) και σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. Συγκεκριμένα, ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα από τον βασιλιά Wladyslaw II Jagiello με χρήματα που διέθεσε η σύζυγός του, βασίλισσα Jadwiga. Στα τέλη του 15ου αιώνα το κτήριο ανακατασκευάστηκε και πήρε τη σημερινή του μορφή με την κεντρική αυλή που πλαισιώνεται από κτήρια και στοές. Στο μέσον της αυλής τοποθετήθηκε ένα πηγάδι. 

Η αίθουσα συσκέψεων με τη Βιβλιοθήκη

Οι καθηγητές διέμεναν στον επάνω όροφο του οικοδομήματος. Η ξενάγησή μας στους χώρους του Πανεπιστημίου περιελάμβανε την αίθουσα συσκέψεων, τη Βιβλιοθήκη, μία αίθουσα διδασκαλίας με ξύλινα έδρανα, δωμάτια καθηγητών εξοπλισμένα με έπιπλα εποχής, επιστημονικά όργανα, χάρτες, συλλεκτικά και προσωπικά αντικείμενα αλλά και ένα δωμάτιο αφιερωμένο στον πιο διάσημο σπουδαστή του Collegium Maius που δεν είναι άλλος από τον πασίγνωστο αστρονόμο Νικόλαο Κοπέρνικο.

Διαμονή 

Για τη διαμονή μας επιλέξαμε το “Hotel Golden Tulip” στην περιοχή Kazimierz και συγκεκριμένα απέναντι από την εκκλησία του Corpus Domini. Στην Κρακοβία υπάρχει και άλλο ένα ξενοδοχείο της ίδιας αλυσίδας, σε διαφορετικό σημείο της πόλης. Αυτό που μείναμε εμείς, απέχει μόλις 800 μ. από το παλάτι του Wawel και είναι πολύ κοντά στο ιστορικό κέντρο. Διαθέτει άνετα δωμάτια, με όμορφη διακόσμηση σε φωτεινά χρώματα και παρέχει όλες τις ανέσεις. Εξαιρετικός πρωινός μπουφές, εστιατόριο και μπαρ.

Κουζίνα

Η πολωνική κουζίνα είναι, θα έλεγα, από τις καλύτερες τις Κεντρικής Ευρώπης και προσφέρεται σε αρκετά προσιτές τιμές. Δοκιμάστε οπωσδήποτε pierogi (μεγάλα ζυμαρικά που θυμίζουν ραβιόλια και είναι γεμισμένα με τυρί ή κιμά), zurek (πολωνέζικη σούπα με κρέας ή λουκάνικο και βραστό αυγό), zapiekanki (ένα είδος σάντουιτς -το πολωνέζικο “βρώμικο”, θα μπορούσαμε να πούμε- που αποτελείται από μισή μπαγκέτα ανοιχτή στην οποία βάζουμε όποια γέμιση θέλουμε, συνήθως μανιτάρια, σκόρδο και λιωμένα τυριά) και bigos(ένα μεγάλο στρογγυλό καρβέλι ψωμιού ανοιγμένο από πάνω και γεμισμένο με κομματάκια από διάφορα είδη κρέατος -λέγεται επίσης “στιφάδο του κυνηγού- και ξινολάχανο). Λέγεται ότι το bigos αποτελούσε τη βασική τροφή που χορηγούσε ο βασιλιάς Jan III Sobieski στους στρατιώτες του για να τους κρατάει δυνατούς στις μάχες που έδιναν εναντίον των Τούρκων κατά τον 17ο αιώνα.

Pierogi στο "Morskie Oko"

Καπνιστό τυρί, "Morskie Oko"

Κουλουροψωμάκια, "Morskie Oko"

"Bigos" στο "Awiw"

"CK Browar"

"CK Browar"

Πρόκειται για ένα μικρό ζυθοποιείο στο κέντρο της πόλης που διαθέτει τα δικά του κελάρια και βγάζει 4 διαφορετικά είδη μπύρας συν μερικές ακόμα εποχιακές. 

Χοιρινό κότσι

Σνίτσελ

Οι υπόγειοι χώροι του έχουν διαμορφωθεί σε ένα εντυπωσιακό και πολύ στιλάτο εστιατόριο στο οποίο έχουμε τη δυνατότητα να απολαύσουμε τις μπύρες παραγωγής τους αλλά και ένα υπέροχο γεύμα αποτελούμενο από παραδοσιακά πιάτα της Κεντρικής Ευρώπης, όπως τραγανό χοιρινό κότσι και λαχταριστά σνίτσελ που συνοδεύονται από γευστικές σως. 

Στην οδό Podwale 6-7, απέναντι ακριβώς από το Θέατρο Bagatela. (Έξω από το Θέατρο υπάρχει στάση του λεωφορείου που σε πάει κατευθείαν στο ξενοδοχείο “Golden Tulip”) 

"Morskie Oko"  

"Morskie Oko"

Ένα πανέμορφο παραδοσιακό εστιατόριο στο σημείο που χτυπά η καρδιά της νυχτερινής ζωής της παλιάς πόλης. “Morskie oko” σημαίνει “το μάτι της θάλασσας” και έτσι λέγεται μια λίμνη πάνω στα βουνά του Zakopane. Το εστιατόριο ονομάστηκε έτσι γιατί σερβίρει πιάτα της παραδοσιακής κουζίνας των ορεινών περιοχών της Πολωνίας. 

Μέσα σε έναν άκρως γοητευτικό χώρο λοιπόν, με διακόσμηση που θυμίζει έντονα ορεινή αγροικία, γευτήκαμε ντόπια καπνιστά τυριά συνοδευόμενα από μια σως σαν μαρμελάδα που συνηθίζουν γενικότερα οι λαοί της Κεντρικής Ευρώπης, εκπληκτικά pierogi και νόστιμα κρεατικά. Το δείπνο μας συνοδευόταν από παραδοσιακή μουσική της πολωνικής επαρχίας ενώ μέχρι και οι σερβιτόροι φορούσαν τοπικές φορεσιές. 

Στην πλατεία Szcsepanski 8.

Παραδοσιακή μουσική στο "Morskie Oko"

"Awiw": 

"Awiw"

Σούπα zurek, "Awiw"

Μηλόπιτα, "Awiw"

Από ένα ταξίδι στην Κρακοβία δεν θα μπορούσε να λείπει μια μικρή πινελιά από την εβραϊκή κουλτούρα. Η τουριστική ανάπτυξη της πόλης έχει στηριχθεί άλλωστε κατά πολύ στο εβραϊκό στοιχείο, έτσι μια βόλτα στη συνοικία του Kazimierz μπορεί κάλλιστα να κλείσει με δείπνο σε κάποιο από τα εβραϊκά εστιατόρια της περιοχής. 

Ό,τι πιο κοντινό σε χωριάτικη σαλάτα!

Το εστιατόριο “Αβίβ”, λοιπόν, σερβίρει γευστικά και οικονομικά πιάτα από την πολωνική και εβραϊκή κουζίνα σε έναν λιτό χώρο και υπό τους ήχους μιας πολύ ενδιαφέρουσας μπάντας. Δοκιμάσαμε πεντανόστιμη zurek και υπέροχα bigos ενώ κλείσαμε το γεύμα μας με μια γευστική μηλόπιτα. 

Στην οδό Szeroka 13, δίπλα ακριβώς από το σπίτι που γεννήθηκε η Helena Rubinstein. 

Live μουσική στο "Awiw"

Διασκέδαση

"Wedel", ο "ναός της σοκολάτας"! 

Οι δρόμοι της παλιάς πόλης και η συνοικία του Kazimierz κρύβουν μερικά άκρως ενδιαφέροντα μπαράκια ή clubs για να περάσει κανείς ευχάριστα το βράδυ του. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι στην Κρακοβία διαμένει μεγάλος αριθμός φοιτητών και ότι η πόλη τα τελευταία χρόνια έχει γίνει συνώνυμο της νυχτερινής διασκέδασης. Για πιο ήρεμες απολαύσεις, κατευθυνθείτε οπωσδήποτε στην πλατεία Ρίνεκ Γκουούβνι και ανακαλύψτε τον απόλυτο “Ναό της Σοκολάτας”! Η καφετέρια “Wedel” σερβίρει οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε που να σχετίζεται με σοκολάτα! 

"Wedel"

Η “Wedel” μαζί με την “Wawel” αποτελούν τις δύο κυρίαρχες και πολύ δημοφιλείς σοκολατοβιομηχανίες της Πολωνίας. Στην καφετέρια αυτή μπορείτε να απολαύσετε είτε την αυθεντική παχύρρευστη σοκολάτα “wedel” σε ρόφημα, στην αρχική κλασική συνταγή της αλλά και σε νεότερες εκδοχές, είτε σοκολατάκια, γλυκά και ροφήματα που έχουν όλα σαν βάση τους τη σοκολάτα “wedel”. Μπορείτε ακόμα και να αγοράσετε σοκολατάκια και άλλα γλυκίσματα για να τα πάρετε μαζί σας.

Αγορές

Εκτός από τα διάφορα καταστήματα που θα συναντήσετε στους δρόμους της πόλης και από την αγορά τουριστικών ειδών της Sukiennice, η Κρακοβία διαθέτει και ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο. Ο λόγος για την “Galeria Krakowska” που περιλαμβάνει στο εσωτερικό της μπόλικα εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια και καφετέριες. Φυσικά μην παραλείψετε να αγοράσετε σοκολάτες "wedel" αλλά και τη φημισμένη πολωνική βότκα "Belvedere".