Balkan Road Trip, Κροατία: Split, το κρυμμένο λουλούδι της Μεσογείου…

Αφήσαμε πίσω μας το Dubrovnik και συνεχίσαμε την πορεία μας με το ψιλόβροχο να μας συντροφεύει σε όλη τη διαδρομή. Στόχος μας ήταν να φτάσουμε κατά τις 8-9 το βράδυ στο Split, έχοντας κάνει μια ενδιάμεση στάση για φαγητό. 

Παλιά πόλη Σπλιτ

Περίπου στα μισά της διαδρομής και ενώ είχε αρχίσει ήδη να νυχτώνει για τα καλά, κάναμε μια μικρή παράκαμψη από τον αυτοκινητόδρομο και μπήκαμε σε ένα χωριό αναζητώντας μια παραδοσιακή conoba (ταβέρνα) που είχαμε βρει στο διαδίκτυο και μας είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον. Δυσκολευτήκαμε αρκετά να τη βρούμε ενώ πεινούσαμε υπερβολικά και όταν τελικά τη βρήκαμε, δοκιμάσαμε μεγάλη απογοήτευση γιατί ήταν κλειστά! Αρκετά κουρασμένοι και ακόμα πιο πεινασμένοι από πριν, αποφασίσαμε να φτάσουμε στο Σπλιτ, να τακτοποιηθούμε στο σπίτι που είχαμε νοικιάσει και να αναζητήσουμε έπειτα κάποιο εστιατόριο κοντά στο σημείο διαμονής μας. Δυστυχώς η παράκαμψη και η αναζήτηση της ταβέρνας μας είχε στοιχίσει σε χρόνο και καταλήξαμε να φτάσουμε αργά στον προορισμό μας. Η ιδιοκτήτρια, η φιλόξενη και φιλική Renata, μας υποδέχτηκε και μας πρότεινε να τακτοποιηθούμε με την ησυχία μας και να επιλέξουμε τι θέλουμε να φάμε ώστε να μας παραγγείλει η ίδια και να μας τα φέρουν delivery. Αισθανόμασταν τόσο εξοντωμένοι ώστε βρήκαμε την πρότασή της εξαιρετική. Διαλέξαμε πίτσες, μακαρονάδα και σαλάτα και η Renata ανέλαβε τα διαδικαστικά. Το σπίτι που έμενε η ίδια ήταν ακριβώς μεσοτοιχία με το σπίτι που μας νοίκιαζε οπότε αυτό βόλευε πάρα πολύ. Έκανα ένα χαλαρωτικό μπάνιο μέχρι να έρθει η παραγγελία, φάγαμε στα γρήγορα και πέσαμε για ύπνο ώστε να ανακτήσουμε δυνάμεις. Η επόμενη μέρα θα ήταν αφιερωμένη στο πανέμορφο Σπλιτ…

Σπίτια εντός των τειχών της παλιάς πόλης

Dobro jutro! Καλημέρα και φύγαμε για την καινούρια μας περιπέτεια… Το σπίτι της Renata βρισκόταν στα προάστια της πόλης. Αποφασίσαμε λοιπόν να αφήσουμε το αυτοκίνητό μας ασφαλισμένο στο γκαράζ της Renata και να κατέβουμε στην παλιά πόλη με ταξί. Η διαδρομή δεν ήταν πολύ μεγάλη και μας κόστισε περίπου 3,70 €. Το ταξί μας άφησε ακριβώς στην αρχή της Riva, της μεγάλης παραθαλάσσιας «περαντζάδας» και αυτή ήταν η αφετηρία της περιήγησής μας… 

Το Split (Spalatum στα λατινικά και Spalato στα ιταλικά) είναι το δεύτερο σπουδαιότερο λιμάνι της Κροατίας στην Αδριατική (μετά από το Dubrovnik) και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας (μετά από την πρωτεύουσα, το Ζάγκρεμπ). Αποτελεί δημοφιλές τουριστικό θέρετρο αλλά ταυτόχρονα μεγάλο βιομηχανικό και ναυπηγικό κέντρο ενώ είναι η έδρα του αρχαιότερου ποδοσφαιρικού συλλόγου που υποστηρίζει την τοπική ομάδα Hajduk. Η ονομασία «Split» έχει αρχαιοελληνική προέλευση -μιας και προκύπτει από την ελληνική λέξη «ασπάλαθος» που είναι ένας αγκαθωτός θάμνος με κίτρινα λουλουδάκια- και αυτό δικαιολογεί το χαρακτηρισμό της πόλης από πολλούς ως «το λουλούδι της Μεσογείου». Το οικόσημο της πόλης απεικονίζει δύο ζώα: τον δαλματικό σκύλο που συμβολίζει τη δύναμη και την ευφυΐα και το γαϊδούρι που για τους Κροάτες είναι σύμβολο της φιλοτιμίας αλλά και της υπομονής, της προσπάθειας και της στοχοπροσήλωσης. Το κλίμα της είναι μεσογειακό και τον περισσότερο χρόνο έχει ηλιοφάνεια. Μια τέτοια ηλιόλουστη και αρκετά ζεστή μέρα ήταν η πιο ιδανική για να ευχαριστηθούμε την βόλτα μας στην πόλη και πραγματικά ήταν ό,τι έπρεπε μετά από τη βροχερή μέρα που περάσαμε στο Dubrovnik. 

Φυσική ομορφιά, μεσογειακό ταμπεραμέντο, σημαντικά αξιοθέατα, αξιόλογη ιστορική διαδρομή, μια καλοδιατηρημένη μεσαιωνική πόλη και ένα μεγαλοπρεπές ρωμαϊκό παλάτι είναι τα δυνατά χαρτιά του Split που προσελκύουν τουρίστες από όλο τον κόσμο, παρόλο που για τους Έλληνες αποτελεί μέχρι και σήμερα σχεδόν άγνωστο προορισμό. Παρά τη μικρή απόσταση που μας χωρίζει, μόλις τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες αρχίζουν δειλά-δειλά και ανακαλύπτουν το Split, το οποίο ωστόσο παραμένει ακόμη στη σκιά του σαφώς πιο προβεβλημένου Dubrovnik και ας μην υστερεί σε τίποτα από αυτό!

Η γεμάτη ζωντάνια Riva, σημείο εκκίνησης της βόλτας μας...

Περπατάμε στη Riva, το πιο δημοφιλές σημείο συνάντησης της πόλης, με την εκπληκτική θέα στη θάλασσα και τους φοίνικες να χαρίζουν έναν τόνο πολύ εξωτικό. Από το αριστερό μας χέρι έχουμε τη θάλασσα και από το δεξί μια σειρά από καφετέριες και εστιατόρια που σφύζουν από ζωή. Η Riva είναι αγαπημένο σημείο των ντόπιων καθώς εδώ κανονίζουν την πρωινή ή βραδινή έξοδό τους, εδώ λαμβάνουν χώρα πολλές ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και πολιτιστικά δρώμενα, εδώ γίνεται το Καρναβάλι του Split και εδώ πραγματοποιούνται όλες οι μαζικές συγκεντρώσεις. Άρχισε να παίρνει τη σημερινή της μορφή στους Ναπολεόντειους χρόνους, όταν η περιοχή βρισκόταν υπό την κυριαρχία του Γάλλου Στρατηγού Marmont. Έκτοτε βέβαια χρειάστηκε να διευρυνθεί και να ανακατασκευαστεί αρκετές φορές μέχρι να φτάσει στην όψη που έχει σήμερα. Τα κτήρια που την περιτριγυρίζουν είναι εξίσου εντυπωσιακά: Από τη μια πλευρά, η νότια πρόσοψη του Παλατιού του Διοκλητιανού και στα δυτικά το Παλάτι Bajamonti Dešković αλλά και το Μοναστήρι και ο Ναός του Αγίου Φραγκίσκου.

 

Ο Ναός του Αγίου Φραγκίσκου και το Bajamonti Deskovic Palace

Η Πλατεία Δημοκρατίας (Trg Republike)

Η εκκλησία, που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, είναι χτισμένη στο σημείο όπου βρισκόταν μικρός παλαιοχριστιανικός ναός αφιερωμένος στον οσιομάρτυρα St. Felix και στο εσωτερικό της φιλοξενεί τους τάφους σπουδαίων προσωπικοτήτων της Κροατίας. Το μοναστήρι, από την άλλη, διαθέτει μια πλούσια Βιβλιοθήκη που αριθμεί πάνω από 3.000 βιβλία τα οποία χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα και μετά. Συνεχίζουμε να περπατάμε στο λιμάνι, έχοντας σταθερά τη θάλασσα στο αριστερό μας χέρι. Εξωτικοί φοίνικες εξακολουθούν να κοσμούν και αυτό το κομμάτι της μαρίνας ενώ βάρκες και σκάφη βρίσκονται αγκυροβολημένα στο λιμάνι. Φτάνουμε μέχρι το τέλος της μαρίνας και διαπιστώνουμε πόσο όμορφα έχουν περιποιηθεί οι Κροάτες το παραλιακό μέτωπο του Σπλιτ. Οικογένειες με παιδάκια απολαμβάνουν την ηλιόλουστη μέρα και τη βόλτα τους στον πεζόδρομο ενώ άλλοι αράζουν στις καφετέριες και αγναντεύουν στο απέραντο γαλάζιο. Καθόμαστε για λίγα λεπτά σε ένα παγκάκι για να ξαποστάσουμε και ύστερα παίρνουμε πάλι το δρόμο του γυρισμού. Από μακριά βλέπουμε να προβάλει το κτήριο των λιμενικών αρχών, στο ανατολικό τμήμα της Riva. 

Περίπατος παραλιακά 

Φτάνοντας στην άκρη της Riva, στρίβουμε και πιάνουμε την πεζοδρομημένη Marmontova ulica, μια εμπορική οδό που έχει εκατέρωθέν της μαγαζιά. Την προσοχή μου τραβάει η βιτρίνα ενός μικρού καταστήματος με γλυκά και αρτοποιήματα και καταλαβαίνω ότι είναι ανώφελο να αντισταθώ! Κάνουμε μικρή στάση, δοκιμάζω ένα υπέροχο γλυκό με κρέμα και βύσσινα που μου κόστισε μόλις 1,10 €, την ώρα που οι συνταξιδιώτες μου προτιμούν ένα κοντινό σαντουιτσάδικο. Έχουμε πάρει πια δυνάμεις και συνεχίζουμε…

Ο πεζόδρομος της Marmontova Ulica

Εθνικό Θέατρο

Ο δρόμος μας βγάζει στο εντυπωσιακό κτήριο του Εθνικού Θεάτρου της Κροατίας. Χτίστηκε το 1893 αλλά το 1970 καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε, ανοίγοντας εκ νέου τις πύλες του για το κοινό το 1980. Δίπλα από το Εθνικό Θέατρο βρίσκεται μια σχετικά καινούρια εκκλησία με το μοναστήρι της, αφιερωμένα στην Παναγία της Υγείας (Samostan i zupa Gospe od Zdravlja). Χτίστηκαν το 1937 από τον αρχιτέκτονα Lavoslav Horvat. 

Έχουμε δει ήδη αρκετά και είναι πια καιρός να περάσουμε στο πιο παλιό και ενδιαφέρον κομμάτι του Split. Μπαίνουμε λοιπόν σε ένα στενάκι και αρχίζουμε να κατευθυνόμαστε προς τα τείχη της παλιάς πόλης. Ένας μελαχρινός νεαρός Κροάτης τακτοποιεί το εξωτερικό του καταστήματός του και ενώ περνάω από μπροστά του μου ψιθυρίζει «Bonjour»… Παραξενεύομαι στιγμιαία για τα γαλλικά, γυρίζω πίσω μου και βλέπω ένα πανέμορφο ψηλό παλικάρι να με κοιτάζει καθώς ξεμακραίνω. Προλαβαίνω απλώς να του χαμογελάσω προτού επιταχύνω το βήμα μου για να προφτάσω την παρέα μου που είχε κιόλας στρίψει τη γωνία…

Η εκκλησία της Παναγίας της Υγείας

Άγαλμα Γρηγορίου του Νιν

Και κάπου εκεί βλέπουμε μπροστά μας το πελώριο άγαλμα του Επισκόπου Γρηγορίου του Νιν (Grgur Ninski), ο οποίος το 926 αντιτάχθηκε στον Πάπα και εισήγαγε τη χρήση της εθνικής γλώσσας στην τέλεση της θρησκείας. Μέχρι τότε χρησιμοποιούνταν τα λατινικά που δεν ήταν κατανοητά από την πλειονότητα του πληθυσμού. Το άγαλμα είναι έργο του Ivan Mestrovic, του σημαντικότερου ίσως Κροάτη γλύπτη, που ανήκε στο καλλιτεχνικό κίνημα της βιεννέζικης Secession (Απόσχιση). Το έργο ανεγέρθηκε το 1929 στο Παλάτι του Διοκλητιανού αλλά το 1941 οι Ιταλοί κατακτητές το μετέφεραν έξω από την πόλη. Το 1954 τοποθετήθηκε στη θέση που βρίσκεται σήμερα, στα βόρεια του Παλατιού και της παλιάς πόλης, έξω από τη Χρυσή Πύλη. Ο θρύλος λέει ότι αν τρίψουμε το δάχτυλο του αγάλματος, αυτό θα μας φέρει τύχη!

Δίχως άλλη καθυστέρηση, περνάμε τη Χρυσή Πύλη (Porta Aurea) και βρισκόμαστε πια εντός των τειχών της παλιάς πόλης που από το 1979 έχει ανακηρυχθεί από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Τα τείχη φέρουν άλλες τρεις Πύλες: τη Μπρούντζινη (Porta Meridionalis) που βγάζει στη Riva και τη χρησιμοποιούσαν για να έχουν πρόσβαση στη θάλασσα, την ανατολική Ασημένια Πύλη (Porta Argentea) και τη δυτική Σιδερένια Πύλη (Porta Ferrea). 

Η Χρυσή Πύλη των τειχών (Porta Aurea)

Η Ασημένια Πύλη (Porta Argentea)

Παλάτι Διοκλητιανού, λεπτομέρεια

Το σημαντικότερο αξιοθέατο στην παλιά πόλη δεν είναι άλλο από το μεγαλοπρεπές Παλάτι του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Διοκλητιανού, του μοναδικού που είχε την τύχη να πεθάνει στα γεράματα από φυσικά αίτια. Γεννημένος στο Salona, την τότε πρωτεύουσα της Δαλματίας, ο Διοκλητιανός αποφάσισε στα τέλη του 3ου αιώνα να χτίσει στο Σπλιτ ένα παλάτι για να μείνει εκεί όταν θα αποφάσιζε να αποσυρθεί και πράγματι το 305 παραιτείται από το αξίωμά του και περνά τα τελευταία έξι χρόνια της ζωής του στο ησυχαστήριό του. Τα διαμερίσματα του Αυτοκράτορα βρίσκονταν στο νότιο τμήμα, μαζί με τα θρησκευτικά κτήρια. Το παλάτι σήμερα είναι καλοδιατηρημένο ενώ εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η δόμηση στην παλιά πόλη είναι τόσο «σφιχτοδεμένη» ώστε το παλάτι να σχηματίζει ένα πολύπλοκο σύμπλεγμα με τον Καθεδρικό Ναό, με εξίσου καλοδιατηρημένα κτίσματα διαφορετικών χρονικών περιόδων και με πιο σύγχρονες ιδιωτικές κατοικίες, κάνοντας δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα σε κάθε κτήριο. Με άλλα λόγια, η παλιά πόλη του Σπλιτ δεν είναι μια «νεκρή» πόλη-φάντασμα, γεμάτη ερείπια και κατάλοιπα ενός ένδοξου παρελθόντος. Αντιθέτως θα έλεγα, παρατηρούμε με έκπληξη ότι το παλαιό συνυπάρχει αρμονικά με το σύγχρονο, η ιστορία συμπλέκεται με το σήμερα και τα ρωμαϊκά ή μεσαιωνικά αξιοθέατα ξεπροβάλλουν ανάμεσα από τις απλωμένες μπουγάδες των τωρινών κατοίκων της πόλης!

Το παλιό συνυπάρχει αρμονικά με το σύγχρονο... 

Καθεδρικός Ναός St. Domnius

Οι εκπλήξεις ωστόσο συνεχίζονται μιας και το αληθινά οξύμωρο είναι ότι ο άλλοτε διώκτης των Χριστιανών έχει καταλήξει με τα χρόνια να είναι θαμμένος σε… χριστιανικό Ναό! Τι εννοώ; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή… Δίπλα στο παλάτι του Διοκλητιανού χτίζεται το 305 και το Μαυσωλείο του. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε λευκός ασβεστόλιθος από την περιοχή και υψηλής ποιότητας μάρμαρο, υλικά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν και στην κατασκευή του παλατιού. Ο Αυτοκράτορας θάφτηκε κανονικά στο Μαυσωλείο του, αυτό όμως έμελλε μεταγενέστερα να αποτελέσει τμήμα του σημερινού Καθεδρικού Ναού της πόλης! Και όχι μόνο αυτό, αλλά ο Ναός είναι αφιερωμένος στον πολιούχο του Split, τον Άγιο Δόμνιο, ο οποίος μαρτύρησε μαζί με άλλους επτά Χριστιανούς κατά τις τελευταίες διώξεις του… Διοκλητιανού και τα λείψανά του έχουν τοποθετηθεί στον πρώτο όροφο του Ναού! Με λίγα λόγια, διώκτης και διωκόμενος βρίσκονται θαμμένοι κάτω από τον ίδιο Ναό! Ο Άγιος Domnius ήταν Επίσκοπος στο Salona, τη γενέτειρα –όπως είδαμε- του Διοκλητιανού και θανατώθηκε το 304 δια αποκεφαλισμού. Θέλετε μια ακόμα σύμπτωση; Με αποκεφαλισμό πέθαναν επίσης η σύζυγος και η κόρη του Διοκλητιανού το 315 με την κατηγορία ότι ήταν Χριστιανές και αγιοποιήθηκαν αργότερα από την Καθολική εκκλησία! 

Το Καμπαναριό του Καθεδρικού

Για την ιστορία να πω επίσης ότι ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Domnius είναι ταυτόχρονα και έδρα της Αρχιεπισκοπής του Σπλιτ, κατασκευάστηκε τον 7ο αιώνα και θεωρείται ο παλαιότερος Καθολικός Ναός στον κόσμο που παραμένει σε λειτουργία διατηρώντας την αρχική του δομή. Μάλιστα το Μαυσωλείο του Διοκλητιανού είναι η δεύτερη παλαιότερη κατασκευή παγκοσμίως που χρησιμοποιείται από χριστιανικό ναό. Ο Πύργος του Καμπαναριού είναι μεταγενέστερος, το ύψος του αγγίζει τα 60 μ. και κατασκευάστηκε το 1100 μ.Χ. σε ρωμανικό ρυθμό. Οι ξύλινες πόρτες του Ναού, ο οποίος είναι αφιερωμένος και στην Παναγία, αποτελούν ένα έξοχο δείγμα της ρωμανικής τέχνης και φιλοτεχνήθηκαν το 1214 από τον Andrija Buvina, γλύπτη και ζωγράφο του Μεσαίωνα. Απεικονίζουν 14 σκηνές από τη ζωή του Χριστού. Στα σκαλοπάτια του Ναού έχουν τοποθετηθεί κόκκινα μαξιλάρια για να μπορούν να κάθονται και να ξαποσταίνουν οι επισκέπτες. Παρατηρώ πως αρκετοί είναι αυτοί που ξεκουράζονται κάτω από τον ανοιξιάτικο ήλιο, τη στιγμή που άλλοι προτιμούν να περάσουν λίγο χρόνο στο πολυτελές cafè-restaurant Luxor, ακριβώς απέναντι. Εμείς επιλέγουμε να μη δαπανήσουμε άλλο χρόνο γιατί οι ομορφιές της παλιάς πόλης δεν έχουν τελειωμό...

Το Παλάτι του Διοκλητιανού και στα δεξιά η καφετέρια Luxor

Ναός του Δία

Εντελώς τυχαία ανακαλύπτουμε το στενότερο δρομάκι του Σπλιτ. Το όνομά του; «Pusti me da prodjem» που θα πει… «άσε με να περάσω»! Ο λόγος προφανής: είναι τόσο στενό ώστε μετά βίας χωράει να το διασχίσει ένας περαστικός από μία κατεύθυνση. Το στενάκι αυτό δεν αποτελούσε μέρος των αρχικών σχεδίων του Διοκλητιανού αλλά προέκυψε στην πορεία και βγάζει σε ένα ακόμα αξιοθέατο, τον Ναό του Διός (Jupiter). Χτίστηκε τον 3ο αιώνα και θεωρείται ένας από τους πιο καλοδιατηρημένους ρωμαϊκούς ναούς στον κόσμο. Κατά τον Μεσαίωνα μετατράπηκε σε Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννη με την προσθήκη μιας μεγάλης κρήνης που λειτουργούσε ως κολυμπήθρα, στην οποία οι σημερινοί επισκέπτες μπορούν να πετάξουν κέρματα και να κάνουν ευχές όπως στη Fontana di Trevi της Ρώμης. Συνεχίζουμε τη βόλτα μας στην παλιά πόλη και οι όμορφες εικόνες διαδέχονται η μία την άλλη… Το Cindro Palace, αντιπροσωπευτικό δείγμα της μπαρόκ αρχιτεκτονικής, ο Πύργος του Ρολογιού του 15ου αιώνα με το γοτθικό καμπαναριό, το παλιό Δημαρχείο, η Πλατεία του Λαού, η μεσαιωνική γειτονιά Veli Varos που μοιάζει να έχει παγώσει το χρόνο εδώ και μισό αιώνα, οι ρομαντικές γωνιές και τα πέτρινα αρχοντικά με τα πράσινα πορτοπαράθυρα. 

Καθώς η περιήγησή μας φτάνει σιγά-σιγά στο τέλος της, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα ενδιαφέροντα μουσεία και τις Γκαλερί του Σπλιτ: Το Εθνογραφικό Μουσείο που βρίσκεται στο Παλάτι του Διοκλητιανού και μας αφηγείται την ιστορία της πόλης μέσα από ένα ευρύ φάσμα εκθεμάτων όπως παραδοσιακές φορεσιές, το Αρχαιολογικό Μουσείο που ιδρύθηκε το 1820 και περιλαμβάνει 150.000 εκθέματα, το Μουσείο Split City που στεγάζεται στο Papalic Palace, το Ναυτικό Μουσείο, το Μουσείο Επιστημών και η Πινακοθήκη Ivan Mestrovic. Για τους λάτρεις του Game of Thrones υπάρχει ένα ειδικά διαμορφωμένο μουσείο αφιερωμένο στην αγαπημένη τους σειρά που είχε πραγματοποιήσει γυρίσματα -μεταξύ άλλων τοποθεσιών- και στο Split. Τέλος, εντελώς τυχαία ανακαλύψαμε το «Jaman Art Center», τη γκαλερί ενός σύγχρονου εκπροσώπου της pop art κουλτούρας που ακούει στο όνομα Danijel Jaman και μας εντυπωσίασε με τα έντονα χρώματα και τα ιδιαίτερα μοτίβα στους πίνακές του.

Jaman Art Center

Διαμονή

 

Apartment Matea, Split

Τα δύο βράδια που περάσαμε στο Split μείναμε στο «Apartment Matea» της αγαπημένης φίλης Renata, στην οδό Mosecka 23. Το διαμέρισμα είναι πραγματικά τεράστιο καθώς διαθέτει τρία υπνοδωμάτια, δύο μπάνια, κουζίνα με τραπεζαρία και ένα μεγάλο σαλόνι. Ωστόσο, δεν διαθέτει θέρμανση γιατί λειτουργεί μόνο κατά τους θερινούς μήνες, που συμπίπτουν με την υψηλή τουριστική περίοδο στο Split, οπότε το Μάρτη που επισκεφθήκαμε εμείς την πόλη κανονικά δεν δέχεται επισκέπτες. Παρόλα αυτά, η Renata έκανε μια εξαίρεση για εμάς γιατί είναι παλιά γνώριμη του ενός από την παρέα, ο οποίος είχε επισκεφθεί ξανά το Split ένα χρόνο πριν και είχε μείνει στο ίδιο κατάλυμα. 

Μπορώ να πω ότι μας άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις τόσο με τη βοήθειά της το πρώτο βράδυ που φτάσαμε στην πόλη, όσο και με την προσωπικότητά της το επόμενο βράδυ που καθίσαμε όλοι μαζί και μιλήσαμε για πολλά και διάφορα, από τη ζωή στην Κροατία μέχρι την Ιστορία και τις σχέσεις των χωρών των Βαλκανίων. Μας εξήγησε για το παράδοξο φαινόμενο να χρειάζονται οι Κροάτες διαβατήριο για να πάνε από το Σπλιτ μέχρι το Ντουμπρόβνικ, μιας και στη διαδρομή παρεμβάλλονται τα 20 χλμ. εδάφους που ανήκουν στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (βλ. σχετικό άρθρο μου για το Neum) αλλά και για το περιβόητο ζήτημα της ονομασίας της Βόρειας Μακεδονίας. Όπως μας είπε με περισσή αθωότητα: «Μόνο οι Έλληνες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την ονομασία Σκόπια. Όλοι οι υπόλοιποι λαοί των Βαλκανίων, μαθαίνουμε εδώ και δεκαετίες από τα βιβλία της Ιστορίας που διδασκόμαστε στα σχολεία ότι το κράτος αυτό ονομάζεται Δημοκρατία της Μακεδονίας, γι’ αυτό μας παραξένεψαν οι εξελίξεις σχετικά με την ονομασία Βόρεια Μακεδονία. Εμείς έτσι το είχαμε μάθει και δεν γνωρίζαμε καν ότι υπήρχε ζήτημα ονομασίας». Φεύγοντας το επόμενο πρωί, η Renata μας χάρισε αρωματικά πουγκάκια που φτιάχνει η ίδια με αποξηραμένη λεβάντα από τον κήπο της. Τα έχω ακόμα για να αρωματίζουν τις ντουλάπες μου. Όπως μας είπε, λατρεύει να περιποιείται τον κήπο της και να ζωγραφίζει γιατί είναι δύο δραστηριότητες που τη χαλαρώνουν. Μάλιστα όλους τους υπέροχους πίνακες που διακοσμούν το σπίτι που νοικιάζαμε, τους είχε ζωγραφίσει η ίδια.