Σπέτσες: Το θέρετρο της αθηναϊκής αφρόκρεμας του '60!

Σε απόσταση 50 ναυτικών μιλίων από τον Πειραιά και μόλις 1,5 μιλίου από την Ερμιονίδα και την Αργολική χερσόνησο, βρίσκεται ένα ιστορικό νησάκι του Αργοσαρωνικού. Ο λόγος για τις Σπέτσες, που εκτός από την ιστορική τους παρουσία στο χρόνο και από τις μεγάλες προσωπικότητες που κατάγονται από εδώ, φημίζονται και για έναν ακόμα λόγο... Αποτέλεσαν αυτό ακριβώς που είναι σήμερα η Μύκονος: το απόλυτο δηλαδή τουριστικό θέρετρο της αθηναϊκής ελίτ της δεκαετίας του '60! Και μπορεί εκείνες οι μέρες να έχουν πια παρέλθει, ωστόσο οι Σπέτσες καταφέρνουν να διατηρούν ακόμα κάτι από την αρχοντιά και τη γοητεία εκείνης της εποχής. Για του λόγου το αληθές, αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα καλοδιατηρημένα αρχοντικά, τις ανθισμένες αυλές που ευωδιάζουν αρώματα, στις νοσταλγικές άμαξες που αποτελούν το μοναδικό μέσο με το οποίο μπορεί να κυκλοφορήσει κανείς στο νησί -μιας και τα Ι.Χ. απαγορεύονται δια νόμου-, στην έντονη νυχτερινή ζωή, στα προσεγμένα καταλύματα, εστιατόρια και καφέ αλλά και στις... αρκετά “τσιμπημένες” τιμές των καταλόγων που φιλοδοξούν να διατηρήσουν το υψηλό προφίλ όσων αποφασίζουν να επισκεφθούν τη νήσο. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή...

Οι Σπέτσες εντάσσονται στο σύμπλεγμα των Νησιών του Αργοσαρωνικού. Στην πραγματικότητα, απαρτίζονται από το ομώνυμο νησί αλλά και τρεις μικρότερες νησίδες-δορυφόρους: τη Σπετσοπούλα (ιδιοκτησία της οικογενείας Νιάρχου), τον Άγιο Ιωάννη και το Μικρό Μπούρμπουλο. Το βασικό νησί, που είναι και το μόνο κατοικήσιμο, είναι πευκόφυτο και στο μεγαλύτερο μέρος του καλλιεργήσιμο, παράγοντας ελιές, δημητριακά, σταφύλια, σύκα και αμύγδαλα. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό και δευτερευόντως με τη ναυτιλία, την αλιεία και την κτηνοτροφία. Στο νησί υπάρχει ένα γυναικείο Μοναστήρι, η Ιερά Μονή των Αγίων Πάντων. Το βασικό χαρακτηριστικό των Σπετσών είναι ότι από το 1967 έχει αποφασιστεί και εφαρμοστεί η απαγόρευση της κυκλοφορίας οχημάτων στους δρόμους του νησιού. Οι μετακινήσεις γίνονται με άμαξες, θαλάσσια ταξί ή... με τα πόδια! Μην σας τρομάζει και σας αποθαρρύνει όμως αυτό γιατί ο κύριος οικισμός της πρωτεύουσας είναι μικρός και περπατιέται άνετα...

Λίγα λόγια για την Ιστορία...

Η νήσος στην αρχαιότητα ονομαζόταν “Πιτυούσα”. Το σημερινό της όνομα φαίνεται να το πήρε από τους Φράγκους ή τους Καταλανούς, Γενοβέζους και Ενετούς ναυτικούς του Μεσαίωνα που συνήθιζαν να την αποκαλούν “Isola di Spezia”, δηλαδή “Νησί των μπαχαρικών”, ενδεχομένως λόγω των όμορφων αρωμάτων που ανέδυε η φύση. Από το 1220, οι Σπέτσες περιέρχονται στους Ενετούς ενώ το 1460 πέφτουν στα χέρια των Οθωμανών. Κατά τον 17ο αιώνα οι κάτοικοι ήταν κατά κύριο λόγο Αρβανίτες Χριστιανοί που στη συνέχεια ενισχύθηκαν με αποίκους από τις γειτονικές ακτές της Λακωνίας, της Αργολίδας και της Ερμιονίδας. Ο μεσαιωνικός οικισμός ήταν χτισμένος βορειοδυτικά από τον σύγχρονο, στη θέση “Καστέλι”, όπου σήμερα βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Βασιλείου. 

Τα αρχοντικά καπετανόσπιτα των Σπετσών

Το σπετσιώτικο ναυτικό ήταν ξακουστό και προσέφερε τα μέγιστα στην Επανάσταση του 1821. Οι Σπετσιώτες ναυτικοί έλαβαν μέρος στα Ορλωφικά του 1770 γνωρίζοντας όμως τεράστια καταστροφή από τους Τούρκους. Παρόλα αυτά, το 1790 δεν δίστασαν να βοηθήσουν τον Λάμπρο Κατσώνη, πράξη που τους στοίχισε μια δεύτερη καταστροφή από τους Τούρκους. Το 1821 οι Σπετσιώτες υψώνουν τη σημαία της Επανάστασης με εορταστικές εκδηλώσεις και κανονιοβολισμούς. Μετατρέπουν τα εμπορικά τους πλοία σε πολεμικά και παίρνουν μέρος σε μεγάλο αριθμό ναυμαχιών αλλά και σε αποκλεισμούς οχυρών, όπως στο Ναύπλιο και τη Μονεμβασιά. Μεγάλες προσωπικότητες της Ελληνικής Επανάστασης έχουν συνδέσει το όνομά τους με το νησί των Σπετσών: Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Ανδρέας Μιαούλης, Χατζηγιάννης Μέξης, Κοσμάς Μπαρμπάτσης. Μετά την Απελευθέρωση, οι Σπέτσες επισκιάζονται από την οικονομική άνοδο των Αθηνών, παρακμάζουν και παύουν να αποτελούν σημαντικό εμπορικό και ναυτιλιακό κέντρο. Παράλληλα, μειώνεται και ο πληθυσμός. Η ριζική αλλαγή έρχεται μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα και είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας του Εθνικού Ευεργέτη Σωτήριου Αναργύρου. Γόνος εύπορης οικογενείας σπετσιωτών εφοπλιστών, ο Αναργύρου μετανάστευσε σε μικρή ηλικία στην Αμερική, λόγω οικονομικών δυσχερειών. Εκεί δραστηριοποιήθηκε με το εμπόριο καπνού, πλούτισε εκ νέου και επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του με έναν μόνο σκοπό: να συμβάλει στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του αγαπημένου του νησιού! Κατασκευάζει υδραγωγείο, πευκοφυτεύει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού και χτίζει το 1914 το πολυτελές ξενοδοχείο “Ποσειδώνιο”, κατά τα πρότυπα των υψηλής αισθητικής γαλλικών ξενοδοχείων. 

Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή

Το 1927 υλοποιεί το όραμα του στενού του φίλου, Ελευθέριου Βενιζέλου και ιδρύει την “Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή Σπετσών”, ένα από τα καλύτερα πρότυπα κολέγια των Βαλκανίων που λειτούργησε μέχρι το 1983, ανεβάζοντας το πολιτιστικό επίπεδο του τόπου. Ωστόσο, η ουσιαστική αναβάθμιση της νήσου πραγματοποιήθηκε κατά τη δεκαετία του '60 και συνεχίστηκε στη δεκαετία του '70, όταν η αθηναϊκή αφρόκρεμα αρχίζει να αναγνωρίζει τις Σπέτσες ως τον ιδανικότερο προορισμό για παραθερισμό. Εύποροι Αθηναίοι αγοράζουν πολλά από τα εγκαταλελειμμένα αρχοντικά και τα ανακαινίζουν, δίνοντας νέα πνοή και ζωή στον τόπο. Έλληνες και ξένοι τουρίστες αρχίζουν να συρρέουν μαζικά ανακαλύπτοντας ως εκ θαύματος έναν κρυμμένο παράδεισο για τις καλοκαιρινές τους διακοπές και κάπως έτσι οι Σπέτσες, από ένα ήσυχο ψαροχώρι, μεταμορφώνονται σε συνώνυμο της καλοπέρασης και της νυχτερινής διασκέδασης αλλά και σε σημείο συνάντησης όλης της εγχώριας και ξένης ελίτ. 

Αυτοπροσωπογραφία, Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα

Κλείνοντας αυτή την παράγραφο, αξίζει να επισημάνουμε ότι εκτός από τη θρυλική Μπουμπουλίνα, τον Χατζηγιάννη Μέξη (πρόκριτο των Σπετσών και μέλος της Φιλικής Εταιρείας) και τον εθνικό ευεργέτη Σωτήριο Ανάργυρο που κατάγονταν από τις Σπέτσες, το νησί γέννησε και άλλες μεγάλες προσωπικότητες από το χώρο των Γραμμάτων και των Τεχνών. Ανάμεσά τους, η Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα, η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος αλλά και ο γιος της, ο μεγάλος θαλασσογράφος Ιωάννης Αλταμούρας. Πληροφορίες για τη δραματική ζωή και το έργο της σπουδαίας αυτής καλλιτέχνιδος, που αναγκάστηκε να μεταμφιεστεί σε άντρα προκειμένου να καταφέρει να σπουδάσει στην Ιταλία σε μια εποχή που κάτι τέτοιο ήταν απαγορευμένο για τις γυναίκες και που πέρασε δυο δεκαετίες μόνη και έγκλειστη στο παραθαλάσσιο σπίτι των Σπετσών ως χαροκαμένη μάνα και εγκαταλελειμμένη σύζυγος από τον Ιταλό -επίσης ζωγράφο- σύζυγό της, βρίσκουμε στο συγκλονιστικό βιβλίο “Ελένη ή ο Κανένας” της Ρέας Γαλανάκη, εκδ. Καστανιώτη. 

Τα top-5 αξιοθέατα των Σπετσών:

1. Το Αρχοντικό της Μπουμπουλίνας

Το Αρχοντικό της Μπουμπουλίνας έχει μετατραπεί σήμερα σε μουσείο

Το πιο ενδιαφέρον αξιοθέατο των Σπετσών είναι φυσικά το Αρχοντικό της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους εκ των οποίων ο πρώτος είναι επισκέψιμος μιας και έχει μετατραπεί από το 1992 σε μουσείο. Μπαίνουμε από την εξωτερική πέτρινη σκάλα που μας βγάζει απευθείας στον όροφο του μουσείου όπου φυλάσσονται διάφορα κειμήλια του Αγώνα καθώς επίσης και προσωπικά αντικείμενα της μεγάλης ηρωίδας. 

Εσωτερικό μουσείου

Ακολουθεί ξενάγηση στους χώρους του μουσείου, διάρκειας περίπου 40 λεπτών, κατά την οποία έχουμε τη δυνατότητα να μάθουμε για τη ζωή και το έργο της καπετάνισσας. Ξεκινάμε από τη Μεγάλη Σάλα με το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο φλωρεντινό ταβάνι. Εδώ υπάρχει μια συλλογή από όπλα, μεταξύ των οποίων και η πιστόλα της Μπουμπουλίνας, το χρηματοκιβώτιο του πλοίου “Αγαμέμνονας” με τα τρία κλειδιά και τις οκτώ κλειδαριές, μερικά πορτρέτα της Μπουμπουλίνας και των απογόνων της και μια γνωστή ελαιογραφία που την απεικονίζει κατά την επίθεση στο Κάστρο του Ναυπλίου. Η επίπλωση του δωματίου είναι του 18ου και 19ου αιώνα και προέρχεται από την Ιταλία και τη Γαλλία. Στην Τραπεζαρία παρατηρούμε ένα χειροποίητο μοντέλο του πλοίου “Αγαμέμνονας” από ξύλο και μια συλλογή από αγγλικές και κινέζικες πορσελάνες. Στα εκθέματα συγκαταλέγονται επίσης μερικά σπάνια βιβλία μέσα σε προθήκες και μερικές μεταβυζαντινές εικόνες, όπως αυτή του Αγίου Νικολάου που ανήκε στην ίδια την ηρωίδα. Το Δωμάτιο Υποδοχής φιλοξενεί έναν μεγάλο πίνακα που αποτελεί αντίγραφο ενός γνωστού έργου του Peter Von Hess και απεικονίζει τη Μπουμπουλίνα να διατάσσει τον κανονιοβολισμό του Ναυπλίου. Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται επίσης γκραβούρες, προσωπογραφίες και προσωπικά αντικείμενα της Λασκαρίνας όπως μενταγιόν, πορσελάνες, αρχαίοι λύχνοι, αναμνηστικά μετάλλια και η χρυσοκέντητη μαντίλα της, δύο επιστολές με την υπογραφή της, το φιρμάνι του Σουλτάνου με το οποίο επιτράπηκε η κατασκευή του “Αγαμέμνονα” και ένα αφρικάνικο ξίφος που της είχε δωρίσει ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ της Ρωσίας. Στο τέταρτο και τελευταίο δωμάτιο, το Δωμάτιο με το Τζάκι, κυριαρχεί η επίπλωση του 19ου αιώνα. Εδώ βρίσκουμε φωτογραφίες των απογόνων της, διάφορα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, μια νυφική βενετσιάνικη κασέλα, ένα γαλλικό επίχρυσο ρολόι με πορσελάνη Sevres, γαλλικές μινιατούρες, κεντήματα, χάρτες, αφιερώματα και ελαιογραφίες. Το δωμάτιο αυτό χωρίζεται από το Δωμάτιο Υποδοχής με μια παλιά ξύλινη ντουλάπα, που λεγόταν μεσάντρα και χρησίμευε και ως κρύπτη.

2. Το Μουσείο των Σπετσών

Το Μουσείο Σπετσών στο Αρχοντικό Χατζηγιάννη Μέξη

Το Μουσείο αυτό στεγάζεται στο Αρχοντικό του Χατζηγιάννη Μέξη που δωρίστηκε το 1938 στο Ελληνικό Κράτος από τις κληρονόμους του. Πρόκειται για ένα επιβλητικό κτήριο με ψηλές καμάρες που χτίστηκε μεταξύ 1795-1798 και από το 1924 έχει ανακηρυχθεί ως διατηρητέο. Από το 1939 ξεκίνησε να λειτουργεί ως μουσείο, στεγάζοντας την Αρχαιολογική, Ιστορική και Λαογραφική Συλλογή του νησιού. Στο ισόγειο, όπου βρίσκονταν τα ιδιαίτερα διαμερίσματα του Χατζηγιάννη Μέξη (γραφείο, τραπεζαρία, δωμάτιο με χρηματοκιβώτιο), εκτίθενται τα ευρήματα από το προμυκηναϊκό ναυάγιο των Ιρίων που χρονολογείται από το 1200 π.Χ. Στον πρώτο όροφο που υπήρχαν οι γυναικωνίτες και οι ξενώνες καθώς και στο δεύτερο όροφο που υπήρχε ο “μεγάλος οντάς” με το εξαιρετικό ξυλόγλυπτο ταβάνι, δηλαδή ο ενιαίος χώρος ενός τυπικού σπετσιώτικου σπιτιού, εκτίθενται αγγεία της Πρωτοελλαδικής και Κλασικής εποχής, επιτύμβιες στήλες, γλυπτά και νομίσματα της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής περιόδου, μεταβυζαντινές και ρώσικες εικόνες, εκκλησιαστικά αντικείμενα, κεραμικά ανατολίτικης και ευρωπαϊκής τέχνης που έφερναν από τα ταξίδια τους οι ναυτικοί του 18ου αιώνα, κειμήλια της Επανάστασης του 1821, ιστορικά έγγραφα, όπλα και προσωπικά αντικείμενα των αγωνιστών, προσωπογραφίες, ελαιογραφίες και υδατογραφίες, τοπικές ενδυμασίες και κεντήματα, δείγματα της ξυλογλυπτικής τέχνης (κασέλες και έπιπλα), σπάνια ξύλινα ακρόπρωρα. Στα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου μπορούμε να εντάξουμε την οστεοθήκη της Μπουμπουλίνας καθώς και την επαναστατική σημαία των Σπετσών, κυανού χρώματος με κόκκινα σύμβολα και λέξεις. Πάνω στη σημαία βλέπουμε μια αναποδογυρισμένη ημισέληνο (σύμβολο των Τούρκων) και έναν όρθιο σταυρό από πάνω της. Δεξιά του σταυρού είναι μια όρθια άγκυρα και αριστερά ένα όρθιο ακόντιο, σύμβολα της ναυτικής πολεμικής δύναμης. Ένα φίδι είναι τυλιγμένο πάνω στην άγκυρα συμβολίζοντας την επίθεση με φρόνηση και δίπλα μια κουκουβάγια, αναμφισβήτητο σύμβολο της σοφίας με την οποία έπρεπε να οργανωθεί ο Αγώνας. Κυκλικά γύρω από τα σύμβολα εμφανίζονται οι λέξεις: Ελευθερία ή Θάνατος. 

3. Τα Αρχοντικά

Εκτός από το περίφημο αρχοντικό της Μπουμπουλίνας, στο νησί των Σπετσών έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε μια σειρά από κτήρια που παρουσιάζουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον για τον επισκέπτη. Πρώτο και κύριο το κτήριο του Δημαρχείου, που είναι από τα πρώτα που συναντάμε μόλις βγούμε από το ferry. Βρίσκεται στη Ντάπια και πρόκειται για ένα κλασικό σπετσιώτικο δίπατο καπετανόσπιτο με μεγάλη βοτσαλωτή αυλή. Αρχικά αποτέλεσε οικία του Ανδρέα Κυριακού, που είχε διατελέσει Δήμαρχος των Σπετσών, ενώ παραχωρήθηκε στο Δήμο από την κόρη και κληρονόμο του προκειμένου να στεγαστεί εκεί το Δημαρχείο. Στο σπίτι αυτό πέρασε φιλοξενούμενος πολλά από τα καλοκαίρια του ο Οδυσσέας Ελύτης. 

Το Αρχοντικό Σωτηρίου Ανάργυρου

Στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής το Δημαρχείο στεγάστηκε σε ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον κτήριο: το Αρχοντικό του εθνικού ευεργέτη Σωτήρη Ανάργυρου. Το κτήριο αυτό είναι επίσης διώροφο και λιθόκτιστο ενώ αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα. Ξεκίνησε να χτίζεται το 1903 με τη φιλοδοξία να ομοιάζει σε αρχαίο αιγυπτιακό ανάκτορο ή ναό. Και πραγματικά αποτελεί ένα εξαίρετο έργο Τέχνης όσον αφορά τη συμμετρία του, την καθαρότητα των αρχιτεκτονικών μορφών και την ισορροπία στη διάπλαση του όγκου. Ο τεράστιος κήπος του διαθέτει βοτσαλωτούς διαδρόμους, τρεις δεξαμενές, ένα φούρνο, έναν ορνιθώνα και έναν περιστερώνα. Ο ιδιοκτήτης του οραματιζόταν παράλληλα να αναπλάσει το κέντρο της Ντάπιας και έφερε στις Σπέτσες έναν αρχιτέκτονα από την Ιταλία για να ετοιμάσει την αντίστοιχη μελέτη. Το έργο του αυτό ωστόσο παρέμεινε μόνο στα χαρτιά. Μετά το θάνατό του, το αρχοντικό πέρασε στην ιδιοκτησία της Αναργύρειου και Κοργιαλένειου Σχολής, χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο και το 1995 ξεκίνησαν εργασίες αποκατάστασης του μνημείου.

4. Τα καρνάγια

Στα καρνάγια των Σπετσών...

Μια βόλτα στην περιοχή του Παλιού Λιμανιού, μας φέρνει κοντά στα περίφημα καρνάγια των Σπετσών. Ο όρος “καρνάγιο” είναι ιταλικής προέλευσης και αφορά έναν χώρο όπου ναυπηγούνταν και επισκευάζονταν παραδοσιακά ξύλινα σκάφη. Συνώνυμος όρος είναι και ο “ταρσανάς” ο οποίος προέρχεται από τη λέξη “arsenale” που ήταν αντίστοιχα το ναυπηγείο για τα πολεμικά πλοία. Το νησί των Σπετσών υπήρξε άρρηκτα δεμένο με τη ναυτική παράδοση. Από τα μέσα του 17ου αιώνα οι Σπετσιώτες στρέφονται προς τη θάλασσα και αποκτούν πλούτο και δύναμη από τη ναυτιλία και το εμπόριο. Τα ιστιοφόρα τους ταξιδεύουν από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι τον Ατλαντικό και έχουν όλα τους ναυπηγηθεί στα καρνάγια του νησιού. Πρώτοι οι Σπετσιώτες κατασκεύασαν τα πλοία που ονομάστηκαν “λατινάδικα” και “σαχτούρια” ενώ τα καρνάγια των Σπετσών κατατάσσονταν δεύτερα σε ναυπηγήσεις μετά από τα αντίστοιχα της Σύρου. Σε αυτό βοήθησε και η αφθονία ξυλείας στο νησί λόγω των πολλών πεύκων που τους έδωσαν τη δυνατότητα να ναυπηγούν πλοία μεγάλης χωρητικότητας, στέρεα, ανθεκτικά και ικανά να μεταφέρουν μεγάλα φορτία. Εδώ κατασκευάστηκαν μερικά σπουδαία σκαριά, όπως ο “Αγαμέμνων” της Μπουμπουλίνας το 1819 και στα νεότερα χρόνια η “Αργώ” (αντίγραφο αρχαίου πλοίου) αλλά και το πλοίο “Μαρία” του Νιάρχου. Αρκετοί από τους ταρσανάδες των Σπετσών λειτουργούν ακόμα και σήμερα. 

5. Ο Φάρος και οι Ανεμόμυλοι

Ο Φάρος των Σπετσών

Στη δεξιότερη άκρη του Παλιού Λιμανιού βρίσκεται ο Φάρος των Σπετσών, ένας από τους δύο παλαιότερους Φάρους που λειτούργησαν στην Ελλάδα (ο άλλος είναι στη Τζιά). Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1831 και τέθηκε σε λειτουργία το 1837. Αρχικά λειτουργούσε με πετρέλαιο και υπήρχαν έξι φαροφύλακες επιφορτισμένοι με το έργο της τροφοδοσίας και του κουρδίσματος του μηχανισμού. Από το 1986 έγινε αυτόματος και λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα. Το ύψος του Φάρου φτάνει τα 11 μέτρα ενώ είναι χτισμένος πάνω σε πευκόφυτο λόφο που κάνει το συνολικό του ύψος πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας να αγγίζει τα 27 μέτρα. Δίνει αναλαμπή κάθε 5 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 18 ναυτικών μιλίων. Εκτός από το Φάρο, οι Σπέτσες διέθεταν και μια πληθώρα από ανεμόμυλους. Ο τελευταίος από αυτούς σταμάτησε τη λειτουργία του το 1917 ενώ το νησί είναι διάσπαρτο σε διάφορα σημεία του από τα ερείπια των παλιών ανεμόμυλων. 

Τα φυσικά τοπία και η Σπηλιά του Μπεκίρη... 

Το φυσικό τοπίο εδώ είναι πλούσιο σε χλωρίδα. Το πεύκο είναι το δέντρο που κυριαρχεί και το περίφημο πευκοδάσος του νησιού είναι μοναδικό σε φυσικό κάλλος. Οι λάτρεις της πεζοπορίας βρίσκουν στο βουνό των Σπετσών τον παράδεισό τους, φτιαγμένο από ένα πλήθος από μονοπάτια που προσφέρονται για περπάτημα. Οι μυρωδιές από πεύκο, θυμάρι και ρείκι και οι εικόνες από αγριολούλουδα και βότανα καθώς επίσης τα ανθισμένα κυκλάμινα του φθινοπώρου συνεπαίρνουν τις αισθήσεις. 

Η... μυστηριακή Σπηλιά του Μπεκίρη

Στα φυσικά αξιοθέατα του νησιού δεν πρέπει να παραλείψουμε να συμπεριλάβουμε την εξαιρετικής ομορφιάς Σπηλιά του Μπεκίρη. Μας την έκανε γνωστή (όπως και το νησί γενικότερα) ο ελληνικός Κινηματογράφος: έχει εντυπωθεί στη μνήμη μας η χαρακτηριστική σκηνή στην ταινία "Τζένη-Τζένη" με τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο που προτρέπει το νιόπαντρο ζευγάρι Καρέζη-Μπάρκουλη να βουτήξει στα νερά της σπηλιάς για να είναι το πρώτο του παιδί -σύμφωνα με όσα υπαγορεύει ο θρύλος- αγόρι. Λέγεται μάλιστα πως ο Μπεκίρης ήταν αυτός που, κατά τα Ορλωφικά, πρόδωσε στους Τούρκους ότι στη σπηλιά είχαν κρυφτεί όλα τα γυναικόπαιδα των Σπετσών, με αποτέλεσμα αυτοί να τα βρουν και να τα κατασφάξουν. Βλέπετε, η "Σπηλιά του Μπεκίρη" (όπως ονομάστηκε έκτοτε), καθώς και άλλες σπηλιές του νησιού, χρησίμευε από παλιά ως καταφύγιο από τις επιδρομές των πειρατών αλλά και ως αποθήκη φύλαξης πυρομαχικών κατά τον απελευθερωτικό αγώνα και κατά τη γερμανική κατοχή αργότερα. Η πρόσβαση γίνεται είτε από θαλάσσης είτε από τη στεριά μέσω μονοπατιού. Στο εσωτερικό της διαθέτει εντυπωσιακούς σταλαγμίτες αλλά και μια μικρή αμμουδιά. 

Παραλίες

Παραλία Ξυλοκέριζα

Κακά τα ψέματα, οι Σπέτσες δεν ανήκουν στα νησιά που φημίζονται για τις πολλές παραλίες τους. Είναι μικρό νησί, διαθέτει λίγες παραλίες και -αν δεν θέλετε να αρκεστείτε στις παραλίες που βρίσκονται κοντά στον οικισμό, τα καφέ και τα εστιατόρια- οι περισσότερες έχουν αρκετά δύσκολη πρόσβαση. Οι πιο δημοφιλείς παραλίες είναι σαφώς αυτές που βρίσκονται κοντά στην κίνηση του κέντρου, είναι οργανωμένες και διαθέτουν ξαπλώστρες. Οι πιο απομονωμένες βρίσκονται διάσπαρτες στην περίμετρο του νησιού και μπορείτε να τις ανακαλύψετε είτε με σκάφος είτε με τα πόδια από κάποιο μονοπάτι. Τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχουν τουριστικά σκάφη που πραγματοποιούν δρομολόγια για τις παραλίες που βρίσκονται στην “πίσω” πλευρά του νησιού (Άγιοι Ανάργυροι, Αγία Παρασκευή και Ζωγεριά). Ξεκινούν από το λιμάνι της Ντάπιας και κάνουν το γύρο του νησιού. Σε γενικές γραμμές, μερικές γνωστές παραλίες για να απολαύσετε το μπάνιο σας είναι: Άγιος Μάμμας, Αγία Μαρίνα, Ξυλοκέριζα, Άγιοι Ανάργυροι, Αγία Παρασκευή, Ζωγεριά-Λαζαρέτο, Κουνουπίτσα, Ποσειδώνιο, Βρέλλος. 

Πολιτιστικά δρώμενα

Αναπαράσταση της πυρπόλησης της τουρκικής ναυαρχίδας, "Αρμάτα"

Το γνωστότερο παραδοσιακό έθιμο που σχετίζεται με το νησί των Σπετσών είναι η περίφημη “Αρμάτα”, που λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, περιλαμβάνει θεατρικές και μουσικές παραστάσεις και ολοκληρώνεται με την αναπαράσταση της Ναυμαχίας των Σπετσών μπροστά στο νέο λιμάνι. Η Ιστορία έχει ως εξής: Το Σεπτέμβριο του 1822 ο τουρκικός στόλος κατευθύνεται προς τον Αργολικό Κόλπο σε μια ύστατη προσπάθεια ανεφοδιασμού του Ναυπλίου. Στις 8 του μηνός ο στόλος κάνει την εμφάνισή του ανατολικά των Σπετσών, μεταξύ Σπετσοπούλας και Τρικερίου. 

Στιγμιότυπο από την "Αρμάτα"

Ο ελληνικός στόλος αποτελούμενος από τα πλοία των Σπετσών, της Ύδρας και των Ψαρών, υπό την ηγεσία του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη, κινείται εναντίον των Τούρκων. Οι τελευταίοι είναι πολυάριθμοι και καλύτερα εξοπλισμένοι όμως την πιο κρίσιμη στιγμή ο Σπετσιώτης πυρπολητής Κοσμάς Μπαρμπάτσης καταφέρνει να βρεθεί στο κέντρο του εχθρικού σχηματισμού και να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα. Οι Τούρκοι υποχωρούν και οι Σπετσιώτες αποδίδουν τη νίκη τους στην Παναγία χτίζοντας προς τιμήν της το μικρό εκκλησάκι της “Παναγιάς της Αρμάτας” στην περιοχή του Φάρου και του παλιού λιμανιού, που γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Έτσι, η αναπαράσταση της “Αρμάτας” έχει προσλάβει το διττό χαρακτήρα της πολιτιστικής μα και θρησκευτικής γιορτής συνάμα. Οι εορταστικές εκδηλώσεις διαρκούν μία εβδομάδα και κορυφώνονται με την αναπαράσταση της πυρπόλησης του ομοιώματος της τουρκικής ναυαρχίδας μέσα σε μια πανδαισία από πυροτεχνήματα και βεγγαλικά. 

Διαμονή 

"Poseidonion Grand Hotel Spetses"

Για ένα νοσταλγικό ταξίδι στο χρόνο, επιλέξτε να μείνετε σε ένα από τα δωμάτια του “Poseidonion Grand Hotel”. Από το 1914 που πρωτοάνοιξε τις πύλες του στο κοινό, το πολυτελές αυτό ξενοδοχείο έχει φιλοξενήσει από πλούσιους Αθηναίους bon viveur περασμένων εποχών μέχρι τα μέλη της τέως βασιλικής οικογενείας, εκπληρώνοντας το όραμα του εμπνευστή του, Σωτήριου Ανάργυρου, να δώσει έναν πιο κοσμοπολίτικο χαρακτήρα στις Σπέτσες. Στα εγκαίνιά του είχε παρευρεθεί ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Η αρχιτεκτονική του κτηρίου παραπέμπει στα αντίστοιχα πολυτελή ξενοδοχεία των παραθαλάσσιων γαλλικών θερέτρων και σήμερα ανήκει στο Ίδρυμα της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής. Ανακαινίστηκε για πρώτη φορά το 1960 ενώ το καλοκαίρι του 2009 άνοιξε εκ νέου τις πύλες του για να υποδεχτεί καινούριους επισκέπτες. Η τελευταία ανακαίνιση που πραγματοποιήθηκε, έγινε με απόλυτο σεβασμό στο αρχικό σχέδιο και με διατήρηση των αρχιτεκτονικών στοιχείων που δίνουν στο οικοδόμημα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. Έτσι, διατηρήθηκε η λευκή μαρμάρινη σκάλα, ο εντυπωσιακός θόλος αλλά και το αρχικό δάπεδο. Σε όσα σημεία δεν ήταν εφικτό να διατηρηθεί, χρησιμοποιήθηκε δάπεδο με μοτίβα χαρακτηριστικά της εποχής που πρωτολειτούργησε το ξενοδοχείο. Εσωτερικά, η ξύλινη οροφή θυμίζει αναποδογυρισμένο σκαρί πλοίου. Τι πιο ταιριαστό με τη μακρά ναυτική παράδοση του τόπου; 

Για κάτι πιο οικονομικό, το “Yachting Club Inn” είναι ένα ξενοδοχείο 17 δωματίων περί τα 60 μ. από τη θάλασσα και δέκα λεπτά με τα πόδια από το κέντρο. Τα δωμάτια είναι άνετα, λιτά, καθαρά, έχουν θέα στη θάλασσα ή στον κήπο και στις παροχές συγκαταλέγεται πρωινός μπουφές.