Στο Παλάτι Waldstein της Πράγας…

Το Κάστρο, η Γέφυρα του Καρόλου και το Αστρονομικό Ρολόι αποτελούν τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της Πράγας και δέχονται εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο από όλο κόσμο. Στην Πράγα, ωστόσο, υπάρχουν πολλά άλλα αξιοθέατα, λιγότερο γνωστά αλλά εξίσου ενδιαφέροντα. Ένα από αυτά είναι και το σχετικά άγνωστο στους περισσότερους Παλάτι Waldstein, για το οποίο θα σας μιλήσω σήμερα… Το παλάτι αυτό βρίσκεται στη Mala Strana, την παλιά πόλη, διαθέτει υπέροχους και καλοφροντισμένους κήπους και αποτελεί έδρα της τσέχικης Γερουσίας.

Η Γερουσία στην Τσεχία…

Η Γερουσία στα τσέχικα λέγεται «Senat», έχει 81 μέλη που εκλέγονται μέσω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος και η θητεία τους έχει εξαετή διάρκεια. Για να εκλεγεί κάποιος ως γερουσιαστής δεν χρειάζεται να ανήκει σε κάποιο πολιτικό κόμμα αλλά αντιθέτως μπορεί να κατέβει στις εκλογές ως ανεξάρτητος υποψήφιος. Η Γερουσία έχει έναν Πρόεδρο και τέσσερις Αντιπροέδρους και ο Πρόεδρός της είναι ο δεύτερος ισχυρότερος αξιωματούχος στη χώρα μετά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αυτό συμβαίνει βέβαια περισσότερο για εθιμοτυπικούς λόγους γιατί στην πράξη η εξουσία του είναι μικρή. Στις αρμοδιότητες της Γερουσίας περιλαμβάνονται: ο διορισμός των Δικαστών στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Τσεχικής Δημοκρατίας, οι προτάσεις νέων νόμων και η άσκηση βέτο απέναντι σε συνταγματικούς νόμους και διεθνείς συνθήκες. Δεν μπορεί όμως να ψηφίσει τον προϋπολογισμό της χώρας ούτε και να προβεί σε πρόταση μομφής εναντίον της Κυβέρνησης, πράξη που μπορεί να πραγματοποιήσει μονάχα η Βουλή των Αντιπροσώπων. Η έδρα της στεγάζεται σε τρία διαφορετικά ιστορικά μέγαρα της Πράγας, τα οποία βρίσκονται όλα στην περιοχή της Mala Strana: το Παλάτι Βάλενσταϊν, το Kolowrat και το Μικρό Fürstenberg, αν και μεταξύ αυτών το πρώτο παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη.

Το Waldstein Palace με τους Κήπους του 

Τα τρία Παλάτια…

Το Παλάτι Waldstein, μαζί με τους κήπους του, ανήκε στον Δούκα Albrecht Waldstein. Ξεκίνησε να χτίζεται το 1623 και αποτελεί έξοχο δείγμα της αρχιτεκτονικής του 17^ου αιώνα. Το Παλάτι Kolowrat πήρε την ονομασία του από τον Count Zdeněk Kolowrat Krakovský που το αγόρασε τον 19^ο αιώνα. Το 1918 ενοικιάστηκε στο κράτος της Τσεχοσλοβακίας για δύο χρόνια και ύστερα αγοράστηκε από το κράτος για να στεγάσει το Υπουργικό Συμβούλιο. Το μικρό Παλάτι Fürstenberg πήρε την ονομασία του από τον Maxmilian Egon III, πρίγκιπα του Fürstenberg, στον οποίο ανήκε το οίκημα από το 1866. Και τα τρία μέγαρα περιήλθαν το 1945 στην ιδιοκτησία του τσεχοσλοβακικού κράτους και αποτέλεσαν έδρα διάφορων κρατικών θεσμών μέχρι το 1996 που αποφασίστηκε να στεγαστεί σε αυτά η Γερουσία. Η Καγκελαρία της Γερουσίας ανακαίνισε με σεβασμό τα μνημεία ενώ επιδεικνύει ιδιαίτερη φροντίδα για τη συστηματική συντήρησή τους. Για το λόγο αυτό, το 2002 της απονεμήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το Βραβείο πολιτιστικής κληρονομιάς «EUROPA NOSTRA».

Το Παλάτι Waldstein…

Το σημαντικότερο από τα τρία κτήρια της Γερουσίας, το Παλάτι Waldstein, χτίστηκε από τον πολύ ισχυρό Τσέχο ευγενή Albrecht Wenceslaus Eusebius Waldstein ή Wallenstein στα γερμανικά (1583-1634), ο οποίος υπηρετούσε τότε ως Στρατηγός στον αυτοκρατορικό στρατό. Οι εργασίες κατασκευής ξεκίνησαν το 1623 από μια ομάδα Ιταλών αρχιτεκτόνων, όπως ο Nicolo Sebregondi και ο Giovanni Pieroni, με επικεφαλής τον επίσης Ιταλό αρχιτέκτονα Andrea Spezza. Παρόλο που το μέγαρο προοριζόταν να χρησιμοποιείται από τον Waldstein ως τόπος κατοικίας του στην Πράγα, φαίνεται πως εκείνος δεν πρόλαβε να το απολαύσει για πολύ καθώς οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1630 ενώ ο ίδιος έφυγε από τη ζωή το 1634. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι κατάφερε να μείνει εκεί για λιγότερο από ένα χρόνο ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι έμεινε για μόλις 80 μέρες συνολικά! Ο θάνατός του υπήρξε απρόσμενος και βίαιος καθώς το 1634, έχοντας καταφέρει να συγκεντρώσει μεγάλη δύναμη λόγω των στρατιωτικών του ικανοτήτων και των υπέρμετρων προσωπικών του φιλοδοξιών που για τους επικριτές του άγγιζαν τα όρια της αλαζονείας και της μεγαλομανίας, κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία, με αποτέλεσμα ο Αυτοκράτορας να διατάξει τη θανάτωσή του και παράλληλα τη δήμευση της περιουσίας του. Το Παλάτι του πέρασε στα χέρια των Αψβούργων, αργότερα όμως αγοράστηκε πίσω από τον Maxmilian Waldstein, έναν μακρινό συγγενή του Δούκα Albrecht, ενώ παρέμεινε στον Οίκο Waldstein για περισσότερα από 300 χρόνια, μέχρι το 1945 που πέρασε στο κράτος.

Waldstein Gardens

Το Παλάτι είναι ένα επιβλητικό συγκρότημα κτηρίων που καλύπτει μια επιφάνεια μήκους 340 μ. και πλάτους 172 μ. Η πρόσοψή του βλέπει στην Πλατεία Valdštejnské ενώ το κτήριο διαθέτει τρεις ορόφους, πολλούς διαδρόμους και παράθυρα. Το συγκρότημα περιλαμβάνει τέσσερις αυλές. Η πρώτη ονομάζεται «Αυλή του Δούκα» γιατί ήταν αυτή που χρησιμοποιούσε ο Δούκας και η οικογένειά του για τον περίπατό τους. Εδώ βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Βεγκεσλάου που έχει ύψος 16 μ., είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες που απεικονίζουν σκηνές από τη ζωή του Αγίου ενώ η Αγία Τράπεζα, έργο του Arnošt Jan Heidelberger, χρονολογείται από το 1630 αποτελώντας το παλαιότερο μπαρόκ μνημείο αυτού του είδους στην Πράγα. Η δεύτερη αυλή συνορεύει με την οδό Valdštejnskà και μια πτέρυγα των στάβλων που τώρα πια έχουν ανακατασκευαστεί και στεγάζουν την αίθουσα συνεδριάσεων της Γερουσίας. Σε αυτή την αυλή συναντάμε ένα χάλκινο άγαλμα του Albrecht Waldstein που κατασκευάστηκε το 1873 από τον συντηρητή Petr Dvořàk και αποτελεί αντίγραφο του αρχικού αγάλματος του Ludvik Šimek. Ο Waldstein απεικονίζεται να κρατάει τη ράβδο του Στρατάρχη στο δεξί του χέρι ως σύμβολο του στρατιωτικού του αξιώματος. Η τρίτη αυλή είναι προσβάσιμη μέσω της πύλης της οδού Valdštejnskà και περιβάλλεται από ένα κτήριο που ενώνει το Παλάτι με την Αίθουσα Ιππασίας, η οποία σήμερα λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος για την Εθνική Πινακοθήκη της Πράγας. Η τέταρτη αυλή είναι προσβάσιμη μέσω ενός διαδρόμου που λειτουργεί ως Κέντρο Πληροφοριών. Ονομάζεται «Count Court» και αρχικά προοριζόταν να χρησιμοποιείται ως χώρος όπου θα σχεδιάζεται η οικονομική διαχείριση του Παλατιού αλλά τελικά ενσωματώθηκε με τα διαμερίσματα του Maxmilian Waldstein και της οικογένειάς του.

Το σιντριβάνι με το άγαλμα του Ηρακλή που παλεύει με τον Κένταυρο

Η Κεντρική Αίθουσα του Παλατιού έχει έκταση 288 τ.μ. και ύψος 10,5 μ. ενώ ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αίθουσα στην Πράγα μετά την Ισπανική Αίθουσα στο Κάστρο. Αρχικά χρησίμευε ως χώρος υποδοχής των επισκεπτών. Εδώ βρισκόταν η προσωπική Φρουρά του Δούκα, η οποία υποδεχόταν και κατόπιν οδηγούσε τους επισκέπτες στις αίθουσες ακροάσεων. 

Η Κεντρική Αίθουσα

Η διακόσμηση της Αίθουσας αποτελεί ύμνο στις πολεμικές αρετές του Albrecht Waldstein. Η τοιχογραφία της οροφής δείχνει τον θεό Άρη πάνω στο άρμα του, σύμφωνα όμως με ορισμένους ιστορικούς πρόκειται για τον ίδιο τον Waldstein που απεικονίζεται ως θεός του πολέμου ενώ το αστέρι πάνω στο κεφάλι του συμβολίζει τον πλανήτη Άρη, διόλου απίθανη εκδοχή αν αναλογιστούμε ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος έφτασε να κατηγορηθεί για προδοσία εξαιτίας της μεγαλομανίας του! Το έργο ξεκίνησε το 1623 από τον Ιταλό Luigi Baccio del Bianco και από το 1628 ανέλαβε την ολοκλήρωσή του ο επίσης Ιταλός ζωγράφος Domenico Pugliani. Οι περίτεχνες διακοσμήσεις που πλαισιώνουν το έργο περιλαμβάνουν φτερωτές μορφές, φοίνικες, όπλα, μουσικά όργανα, πολεμικά τρόπαια και επινίκιες κορώνες και θεωρούνται έργο καλλιτεχνών από το Μιλάνο. Η αρχική μπαρόκ εμφάνιση της Αίθουσας άλλαξε κατά πολύ στα μέσα του 19^ου αιώνα. Η πρώτη Ολομέλεια της Γερουσίας πραγματοποιήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 1996 και οι γερουσιαστές συνέχισαν να συνεδριάζουν σε αυτό τον χώρο για τα επόμενα δύο χρόνια έως ότου ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανακαίνισης της σημερινής Αίθουσας Συνεδριάσεων που στεγάζεται στο χώρο όπου άλλοτε βρίσκονταν οι στάβλοι. Η Κεντρική Αίθουσα χρησιμοποιείται σήμερα για συνέδρια, σεμινάρια, διαλέξεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Waldstein Palace

Η Αίθουσα Συνόδου της Ολομέλειας έχει έκταση 60Χ8,6 μ. και –όπως προείπα- κάποτε ήταν στάβλος και φιλοξενούσε τα 37 άλογα του Albrecht Waldstein. Η αγάπη του για τα ζώα ήταν τόσο μεγάλη ώστε πολλοί έλεγαν ότι «αγαπά τα άλογά του περισσότερο από τους ανθρώπους»! Μάλιστα κάθε άλογο φέρεται να είχε το δικό του πορτρέτο, στο οποίο αναγράφονταν όλες οι σχετικές με αυτό πληροφορίες όπως το όνομά του, η ηλικία και η ράτσα στην οποία ανήκε. Στο φουαγιέ διατηρούνται ακόμη τέσσερις θέσεις με δέστρες για άλογα. 

Αίθουσα Συνόδου Ολομέλειας της Γερουσίας

Η κατασκευή του στάβλου ξεκίνησε το 1624 αλλά στα μέσα του 18^ου αιώνα ολόκληρος ο χώρος ανακατασκευάστηκε για να εξυπηρετήσει διαφορετικές ανάγκες, όπως η στέγαση του προσωπικού και η δημιουργία κουζίνας, ντουλαπιών και αποθηκών. Το 1944 η Αίθουσα παρουσίασε σοβαρά στατικά προβλήματα και χρειάστηκε να ανακαινιστεί πλήρως. Τότε ήταν που αφαιρέθηκαν όλες οι μπαρόκ προσθήκες και η αίθουσα επανήλθε στην αρχική της διάταξη. Από το 1956 μετατράπηκε σε μουσείο ενώ το 1998 ανακαινίστηκε εκ νέου και έκτοτε φιλοξενεί τις συνεδριάσεις της Ολομέλειας της Γερουσίας. Ο ένας τοίχος καλύπτεται από έναν τεράστιο ιστορικό χάρτη της Ευρώπης που χρονολογείται από το 1592 και απεικονίζει την Ευρώπη με τη μορφή γυναίκας ντυμένης με αναγεννησιακά ενδύματα. Στο στήθος της κρέμεται μια αλυσίδα με ένα χρυσό νόμισμα που φέρει την επιγραφή «Βοημία» και μια απεικόνιση της πόλης της Πράγας.

Οι Κήποι…

Από τα πιο εντυπωσιακά σημεία του Παλατιού είναι δίχως αμφιβολία οι ιταλικού τύπου κήποι του, που καλύπτουν μια συνολική έκταση άνω των 14.000 τ.μ. αποτελώντας τον δεύτερο μεγαλύτερο κήπο της Πράγας μετά από τους κήπους του Κάστρου. Ο Albrecht Waldstein ασχολήθηκε προσωπικά με τη διαμόρφωσή τους, καταθέτοντας τις προτάσεις και τα σχόλιά του στην ομάδα αρχιτεκτόνων που είχε αναλάβει το έργο. Στη διάρκεια των αιώνων, ο κήπος έχει υποστεί βέβαια πολλές αλλαγές. Τον 18^ο αιώνα, για παράδειγμα, έμοιαζε περισσότερο με δασώδη έκταση, γεμάτη από μικρά μονοπάτια. Ο Κήπος χωρίζεται σε δύο τμήματα. Στο μεγαλύτερο τμήμα κυριαρχεί η λεγόμενη Sala Terrena, το σιντριβάνι με το γλυπτό της Αφροδίτης και του Έρωτα αλλά και ένας τεχνητός τοίχος με σταλακτίτες. Στο μικρότερο τμήμα του κήπου ξεχωρίζει η Αίθουσα Ιππασίας, ένα θερμοκήπιο, μια μεγάλη λίμνη με ένα τεχνητό νησί και το γλυπτό του Ηρακλή που στέκεται αγέρωχος με το ρόπαλο στο χέρι, έτοιμος να χτυπήσει το δράκο. Η μνημειώδης Sala Terrena είναι μια loggia, όπως θα λέγαμε στα ιταλικά, μια περίστυλος στοά η οποία δεν υπήρχε σε κανένα άλλο παλάτι εκείνης της εποχής. Η διακόσμησή της ακολουθεί τη λογική της εσωτερικής διακόσμησης του παλατιού, αντλεί δηλαδή τα θέματά της από τη μυθολογία. Στην οροφή κυριαρχεί μια τοιχογραφία που απεικονίζει τον Όλυμπο με τον θεό Δία, την Ήρα και την Αφροδίτη ενώ την εικόνα συμπληρώνουν θεοί των αρχαίων Ελλήνων στη βόρεια πλευρά, θεοί των Τρώων στη νότια και συνολικά 32 σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο.

Sala Terrena

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στα γλυπτά και τα σιντριβάνια που κοσμούν τους κήπους και αποτελούν έργο του Ολλανδού γλύπτη Andrian de Vries, ο οποίος σπούδασε στην Ιταλία, εργάστηκε επίσης στην Αυλή του Αυτοκράτορα Ροδόλφου ΙΙ και είναι θαμμένος στην εκκλησία του Αγίου Θωμά στην Mala Strana, αρκετά κοντά στο Παλάτι Waldstein. Τα χάλκινα γλυπτά του, που είναι τοποθετημένα κατά μήκος του μονοπατιού μπροστά από τη Sala Terrena, απεικονίζουν τον Ποσειδώνα, τον Βάκχο, τον Λαοκόωντα με τους γιους του, ένα άλογο που καλπάζει και το σύμπλεγμα ενός αλόγου με ένα φίδι. Το άγαλμα του Ηρακλή στο τεχνητό νησάκι της λίμνης είναι και αυτό έργο του de Vries. Το ίδιο και ένα ακόμα άγαλμα του Ηρακλή που βρίσκεται στο μέσο σιντριβανιού και αναπαριστά τον ήρωα να πολεμά με τον Κένταυρο που προσπαθεί να απαγάγει τη γυναίκα του, Δηιάνειρα. Το Παλάτι του Waldstein λεηλατήθηκε το 1648 από τους Σουηδούς εισβολείς και έτσι πολλά από τα γλυπτά του εκλάπησαν από τους στρατιώτες, μεταφέρθηκαν στην πατρίδα τους και σήμερα εκτίθενται στο Museum de Vries της Σουηδίας (βλ. περισσότερα εδώ). Τα αγάλματα που βλέπουμε σήμερα στους Κήπους του Waldstein είναι αντίγραφα των αρχών του 20^ου αιώνα.

Κατά τη βόλτα μας στους Κήπους, την προσοχή μας τραβούν επίσης τα πανέμορφα λουλούδια και τα δέντρα που έχουν επιλεχθεί. Βελανιδιές, συκιές, σφενδάμια και μανόλιες δένουν σε ένα αρμονικό σύνολο με αμπέλια, τουλίπες, ορτανσίες, κρόκους, νάρκισσους και λεβάντες. Από την άλλη, οι κήποι προσφέρουν καταφύγιο σε αγριόπαπιες, οι οποίες αν και δεν ζουν μόνιμα εδώ, επιστρέφουν τακτικά κάθε χρόνο. Στους μόνιμους «κατοίκους» ανήκουν οι κουκουβάγιες, τα ινδικά και τα λευκά παγώνια αλλά και τα διάφορα ψαράκια της λίμνης, με πιο εντυπωσιακούς τους κυπρίνους Koi. Και μιας και αναφέρθηκα στους κυπρίνους, ευκαιρία να σας δώσω μια πληροφορία σχετική με τα έθιμα των Τσέχων… Οι Τσέχοι λοιπόν συνηθίζουν να γιορτάζουν περισσότερο την Παραμονή των Χριστουγέννων παρά ανήμερα και το κυρίως πιάτο τους για αυτή την ημέρα δεν είναι ούτε γαλοπούλα ούτε κάποιο άλλο είδος κρέατος αλλά ένα πιάτο με φιλέτο κυπρίνου και πατατοσαλάτα!

Waldstein Gardens