Balkan Road Trip, Σερβία: Ιστορίες φαντασμάτων στο Novi Sad!

Ένας καλός προγραμματισμός είναι το “άλφα” και το “ωμέγα” για ένα επιτυχημένο road trip. Αυτό όμως που συνήθως κάνει ένα ταξίδι συναρπαστικό είναι οι... ανατροπές! Κάπως έτσι, φτάσαμε να επισκεφθούμε το Novi Sad της Σερβίας ενώ στο αρχικό μας πλάνο είχαμε μονάχα το Βελιγράδι. 

Ερείπια γέφυρας από τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ 

Λίγο πριν την αναχώρησή μας για το road trip στα Δυτικά Βαλκάνια, έτυχε να παρακολουθήσω στην τηλεόραση μια εκπομπή που αναφερόταν στο Κάστρο του Novi Sad και έκανε λόγο... για παραφυσική δραστηριότητα! Επειδή λοιπόν με συναρπάζουν αρκετά οι ιστορίες φαντασμάτων, έριξα την ιδέα στους συνταξιδιώτες μου να παρεκκλίνουμε λιγάκι από την προκαθορισμένη πορεία μας, ώστε να κάνουμε ένα πέρασμα και από αυτή την πόλη της Σερβίας. Ένας επιπλέον λόγος ήταν πως ήθελα να δω και το Εθνικό Πάρκο Fruska Gora με τα πάμπολλα ορθόδοξα μοναστήρια, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στο Novi Sad και για το οποίο σας έχω ήδη μιλήσει σε προηγούμενο άρθρο μου (βλ. το άρθρο για το Fruska Gora, εδώ). Για να τα συμπεριλάβουμε όλα αυτά στο πρόγραμμά μας, χρειάστηκε να περιορίσουμε την παραμονή μας στο Ζάγκρεμπ και έτσι, αντί να αφιερώσουμε μια μέρα στην πανέμορφη κροατική πρωτεύουσα, την “ξεπετάξαμε” μέσα σε ένα απογευματινό τρίωρο και πιεστήκαμε αρκετά για να διανύσουμε τα επιπλέον χιλιόμετρα χωρίς να βγούμε από τα χρονικά περιθώρια που είχαμε θέσει. Σε ένα road trip, βλέπετε, πάντα μπορούν να γίνουν τροποποιήσεις στο αρχικό πλάνο, αρκεί αυτές να μην σε πετάνε εκτός χρόνου και αυτό γιατί σχεδόν κάθε βράδυ διανυκτερεύεις σε διαφορετικό προορισμό και οι τόποι διαμονής είναι εκ των προτέρων κλεισμένοι για συγκεκριμένες ημερομηνίες. Παρόλα αυτά, η μικρή μας παράκαμψη άξιζε τον κόπο και το Novi Sad άρεσε στους συνταξιδιώτες μου όσο και σε έμενα. Και ας μην επιβεβαίωσα κανέναν απολύτως αστικό μύθο και ας μην ανακάλυψα κανένα φάντασμα στο Κάστρο!

Novi Sad, η "Αθήνα της Σερβίας"... 

Καθεδρικός Ναός, πρόσοψη

Το Novi Sad είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σερβίας και μία από τις σημαντικότερες. Βρίσκεται περί τα 85 χλμ. βόρεια του Βελιγραδίου και είναι πρωτεύουσα της επαρχίας της Βοϊβοντίνας. “Novi Sad” στα σέρβικα θα πει “Νέα Φυτεία” ενώ “Βοϊβοντίνα” θα πει “Δουκάτο” και η περιοχή φέρει αυτή την ονομασία από την εποχή που αποτελούσε τμήμα της Αυστροουγγαρίας. Στην ουσία, πρόκειται για μια εκτεταμένη πεδιάδα 21.500 τ.χλμ., από την οποία πέρασαν αρκετοί κατακτητές ανά τους αιώνες. Βυζαντινοί, Σλάβοι, Μαγυάροι και Οθωμανοί άφησαν τα ίχνη τους στην ιστορία της περιοχής. Στη συνέχεια, αποτέλεσε κομμάτι της πρώην Γιουγκοσλαβίας και σήμερα ανήκει στη Δημοκρατία της Σερβίας και διαθέτει περίπου 2 εκατομμύρια κατοίκους. Οι περισσότεροι είναι Σέρβοι, υπάρχουν όμως και Ούγγροι, Κροάτες, Σλοβάκοι και Εβραίοι. Η πρωτεύουσα της Βοϊβοντίνας, το πανέμορφο Novi Sad, χτίστηκε στις όχθες του Δούναβη ως ενδιάμεσος σταθμός στους εμπορικούς δρόμους της κεντροανατολικής Ευρώπης. Η εποχή της μεγάλης ακμής ήρθε τον 18ο αιώνα και συνεχίστηκε και στο πρώτο μισό του 19ου. Η πόλη άνθισε εξαιτίας του εμπορίου ενώ παράλληλα αποτέλεσε κέντρο των Γραμμάτων και του πολιτισμού, κάτι που της χάρισε τον τίτλο “Αθήνα της Σερβίας”! Η κατάσταση της ευημερίας ανατράπηκε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1848-49 όταν η ουγγρική φρουρά, που βρισκόταν στο Φρούριο Petrovaradin, βομβάρδισε και κατέστρεψε την πόλη, προκαλώντας τεράστιες ζημιές και απώλειες στον πληθυσμό της. Σήμερα, το Novi Sad στηρίζει την οικονομία του στη βιομηχανία και τον τουρισμό, παρόλο που για τους Έλληνες ταξιδιώτες παραμένει ένας άγνωστος ακόμα προορισμός... 

Φρούριο Petrovaradin

Το Φρούριο Petrovaradin...

Petrovaradin Castle

Υπόγειες στοές

Το “Γιβραλτάρ του Δούναβη”, όπως συχνά αποκαλείται το Κάστρο Πετροβαραντίν, στέκει αγέρωχο σαν παντεπόπτης φρουρός στη δεξιά όχθη του ποταμού. Κατασκευάστηκε από τους Ρωμαίους, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα έγιναν ορισμένες προσθήκες και τη σημερινή του εικόνα την απέκτησε στις αρχές του 18ου αιώνα από τους Αυστροούγγρους, που το επέκτειναν και το οχύρωσαν. Τα κτήρια που λειτουργούσαν ως στρατόπεδα, αποθήκες πυρομαχικών και φυλακές στεγάζουν σήμερα μουσεία, γκαλερί, καφετέριες και εστιατόρια. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να επισκεφθεί το Μουσείο της Πόλης και το Ιστορικό Αρχείο, να περπατήσει στον προαύλιο χώρο ή να απολαύσει τον καφέ του και την εκπληκτική θέα από το Κάστρο προς τον Δούναβη ποταμό και την πόλη στο βάθος. Η είσοδος στα μουσεία έχει εισιτήριο, επειδή όμως δεν γνωρίζαμε το ωράριο λειτουργίας και φτάσαμε μόλις μισή ώρα πριν το κλείσιμο, μας επέτρεψαν να μπούμε δωρεάν. 

Πύργος Ρολογιού

Το Φρούριο διαθέτει επίσης 18 χλμ. υπόγειων στοών σε τέσσερα διαφορετικά επίπεδα που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες ανεφοδιασμού. Το ένα χιλιόμετρο των στοών είναι επισκέψιμο από το κοινό. Σύμβολο του Κάστρου είναι ο Πύργος του Ρολογιού. Πρόκειται για το σημείο με την ωραιότερη θέα αλλά και το πιο... αμφιλεγόμενο, αφού σύμφωνα με τις μαρτυρίες, εδώ ακριβώς έχουν θεαθεί τα περισσότερα φαντάσματα! Χαρακτηριστικό του Ρολογιού είναι ότι οι δείκτες του είναι ανάποδοι, δηλαδή ο μεγάλος δείχνει την ώρα και ο μικρός τα λεπτά. Αυτό συνέβη γιατί έτσι μπορούσαν να έχουν καλύτερη ορατότητα οι ψαράδες του Δούναβη.

Πολεμικό Μουσείο

Βόλτα στην πόλη...

Ολοκληρώνοντας την επίσκεψή μας στο Κάστρο, το κυριότερο αξιοθέατο του Novi Sad, κατηφορίσαμε προς τον ποταμό και περάσαμε στην απέναντι όχθη του για να ανακαλύψουμε το κέντρο της πόλης. Τρεις γέφυρες συνδέουν τις δύο όχθες του ποταμού. Και οι τρεις καταστράφηκαν το 1999 από τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ και στη συνέχεια ξαναχτίστηκαν από την αρχή. Πρώτος μας σταθμός στο ιστορικό κέντρο είναι το λευκό κτήριο του Εθνικού Θεάτρου της Σερβίας, το οποίο μάλλον μας απογοητεύει καθώς το εξωτερικό του θυμίζει περισσότερο συνεδριακό κέντρο παρά θέατρο. 

Η κουκλίστικη Πλατεία Ελευθερίας με τα μπαρόκ κτήριά της

Σειρά όμως έχει η καρδιά της πόλης και η πάντα ζωντανή Πλατεία Ελευθερίας (Trg Slobode) με τα άκρως εντυπωσιακά μπαρόκ κτήριά της, που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις ομορφότερες πλατείες της Κεντρικής Ευρώπης. Πλήθος κόσμου, ντόπιοι αλλά και ξένοι, περπατούν στην πλατεία, κάθονται στα παγκάκια και συζητούν ή φωτογραφίζουν τα αξιοθέατα, μιας και τα σημαντικότερα κτήρια του Novi Sad βρίσκονται συγκεντρωμένα γύρω από αυτήν εδώ την πεζοδρομημένη πλατεία. 

Ο Καθεδρικός Ναός της Παρθένου Μαρίας

Πρώτο από όλα, ο καθολικός Καθεδρικός Ναός της Παρθένου Μαρίας, ο οποίος κατασκευάστηκε από τούβλο το 1895 σε νεογοτθικό ρυθμό και διαθέτει έναν πανύψηλο πύργο που φτάνει τα 76 μ. ύψος. Απέναντι ακριβώς, θαυμάζουμε το κομψό νεο-αναγεννησιακό κτήριο του Δημαρχείου, που είναι σύγχρονο του Καθεδρικού Ναού και αποτελεί πιστό αντίγραφο του Δημαρχείου της πόλης Graz στην Αυστρία. Μπροστά από το Δημαρχείο δεσπόζει το άγαλμα του Svetozar Miletić, που υπήρξε δικηγόρος, δημοσιογράφος, συγγραφέας και πολιτικός ενώ διετέλεσε δήμαρχος του Novi Sad το 1861-62 και το 1867-68. 

Το Δημαρχείο και το άγαλμα του Svetozar Miletic

Στο πλάι της πλατείας βλέπουμε το ιστορικό Hotel Vojvodina που χρονολογείται από το 1854 ενώ λίγο πιο κάτω βρίσκεται το Menrat's Palace, ένα πρασινωπό κτήριο της ουγγρικής art nouveau, που χτίστηκε το 1908 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Lipot Baumhorn, στον οποίο οφείλουμε αρκετά από τα εντυπωσιακά αρχοντικά του Novi Sad. Το κτήριο πήρε την ονομασία του από τον πρώτο του ιδιοκτήτη που λεγόταν Jozef Menrat. 

Menrat's Palace

Στην άλλη πλευρά της οδού Zmaj Jovina απλώνεται η “περαντζάδα” με τις καφετέριες. Φρεσκοβαμμένα διώροφα και τριώροφα κτίσματα, καταστήματα, βιτρίνες και τραπεζάκια στον πεζόδρομο, σε συνδυασμό με πλήθος κόσμου που βολτάρει και την παντελή έλλειψη από αυτοκίνητα και λοιπά τροχοφόρα, συνθέτουν το απόλυτο σκηνικό της πιο ζωντανής και γραφικής γωνιάς της πόλης. Τα βήματά μας, μας φέρνουν ως το Vladicanski dvor, ένα κτήριο του 1901, χτισμένο στη θέση όπου βρισκόταν ένα παλάτι του 1741, το οποίο λειτουργεί σήμερα ως κατοικία του ορθόδοξου Επισκόπου της πόλης. 

Στο βάθος της Zmaj Jovina βρίσκεται το Vladicanski dvor, η οικία του Ορθόδοξου Επισκόπου 

Η "περαντζάδα" με τις καφετέριες

Λίγο πιο κάτω, βρίσκεται ο Ορθόδοξος Καθεδρικός Ναός του Αγ. Γεωργίου που χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Και σε περίπτωση που αναρωτιέστε αν υπάρχει κάποιο ελληνικό στοιχείο στο Novi Sad, να σας πω ότι μπορείτε να βρείτε στο μουσείο του Φρουρίου Petrovaradin εκθέματα από τον ελλαδικό χώρο και κυρίως από τη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία, ότι κάποτε υπήρχε στην πόλη ολόκληρη ελληνική συνοικία με δικό της σχολείο το οποίο σήμερα έχει μετατραπεί σε κλινική και ότι υπάρχει ακόμη οδός με την ονομασία Grckoskolska, που θα πει οδός “ελληνικού σχολείου”!

Το τέλος της βόλτας μας βρήκε πεινασμένους... Ευκαιρία να δοκιμάσουμε την ξακουστή σέρβικη κουζίνα, για την οποία θα σας μιλήσω παρακάτω! Τελειώνοντας το γεύμα μας, είχε κιόλας νυχτώσει και έπρεπε να βιαστούμε ώστε να φτάσουμε στο Βελιγράδι εγκαίρως, μιας και στις 9 το βράδυ μας περίμενε ο Emir για να μας παραδώσει τα κλειδιά του σπιτιού που θα διανυκτερεύαμε. Βγάζοντας το αμάξι από το parking που το είχαμε αφήσει, είχαμε πιάσει την κουβέντα με τα παράθυρα ανοιχτά, οπότε προφανώς ακουγόμασταν απ' έξω. Καθώς προσπερνάμε λοιπόν ένα ζευγάρι, ακούμε εντελώς απρόσμενα την κοπέλα να μας φωνάζει "Καλησπέρα σας" στα ελληνικά! Το αμάξι ωστόσο ήδη απομακρυνόταν και το μόνο που πρόλαβα να κάνω ήταν να γυρίσω πίσω και να τους κουνήσω το χέρι σε χαιρετισμό, χωρίς καν να ξέρω αν μπόρεσαν να με δουν μέσα στο σκοτάδι... Ποτέ δεν μάθαμε αν το ζευγάρι αυτό ήταν Έλληνες ή αν απλώς η κοπέλα έτυχε να γνωρίζει τη γλώσσα μας, ήταν πάντως μια ευχάριστη στιγμή του ταξιδιού μας και συνάμα μια υπενθύμιση του πόσα κοινά μπορείς να βρεις με ανθρώπους άγνωστους όταν ταξιδεύεις...     

Κουζίνα

Sokace Restaurant, η αυλή

Από τις καλύτερες κουζίνες που δοκιμάσαμε στο ταξίδι μας ήταν αναμφισβήτητα η σέρβικη, η οποία συγκαταλέγεται στις καλύτερες των Βαλκανίων. 

Ποικιλία κρεατικών

Φανατικοί κρεατοφάγοι οι Σέρβοι, όπως λίγο-πολύ και οι Έλληνες, σερβίρουν ποικιλίες από καλοψημένα κρεατικά, σε μεγάλες ποσότητες και χαμηλές τιμές. Μια τέτοια ποικιλία από ζουμερά κρεατικά, συνοδευόμενα από ξινολάχανο (αγαπημένο πιάτο στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη) δοκιμάσαμε σε έναν πολύ ιδιαίτερο χώρο στο restaurant “Sokače”. Πολύ καλή κουζίνα, μεγάλες μερίδες, άψογο σέρβις. Φαγητό και ποτό για 3 άτομα στα 37 €. Στο τέλος μας κέρασαν σφηνάκια ρακή με γεύση βατόμουρο (απλώς υπέροχο!) και καραμελίτσες "για την κοπέλα της παρέας", όπως είπε χαριτολογώντας ο σερβιτόρος, άλλο και αν η κοπέλα της παρέας (η υποφαινόμενη) τίμησε δεόντως το σφηνάκι με τη ρακή! 

Ξινολάχανο

Ο νεαρός που μας σέρβιρε ήταν ευγενικότατος, χαμογελαστός και με χιούμορ. Η διακόσμηση του χώρου... το κάτι άλλο! Ένας στιλιστικός “αχταρμάς” από ασύνδετα μεταξύ τους στοιχεία που όμως, με έναν απρόσμενο τρόπο, καταφέρνουν να μετατρέψουν το κιτς σε... απόλυτη μαγεία. Λες και έχουμε τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικούς χώρους σε έναν. Ο ξυλόφουρνος είναι ένα ανοιγμένο στόμα με βαμμένα χείλια και μουστάκι ενώ τη διακόσμηση συμπληρώνουν πάμπολλα κάδρα στους τοίχους, τραπέζια φορτωμένα με διακοσμητικά, πλαστικές κούκλες, κινηματογραφικές μηχανές, φτερά και χάντρες, αντίκες και ένας... ακέφαλος μαέστρος που αιωρείται στον αέρα και δίνει το ρυθμό! Κάπου ανάμεσα στα μπουκάλια της μπάρας, ανακαλύψαμε και ένα ελληνικό κονιάκ Metaxa. Όσο για το αν επιτρέπεται το κάπνισμα σε κλειστό χώρο... Σε σχετική ερώτησή μας, ο σερβιτόρος χαμογέλασε και μας απάντησε λακωνικά και εύστοχα ότι: “Ευτυχώς για εμάς δεν είμαστε στην Ε.Ε. και ελπίζουμε να αργήσουμε να μπούμε!”.

“Sokače” restoran, Pavla Papa 11   

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι όλες από το "Sokace Restaurant":