Ταξίδι ζωής στα μεσαιωνικά χωριά της Umbria… Part III: Passignano sul Trasimeno

Ο σιδηροδρομικός σταθμός με ομίχλη

Έπειτα από ένα αρκετά περιπετειώδες ταξίδι με το τρένο που μας στοίχισε μια ώρα παραπάνω (αφού από λάθος συνεννόηση χάσαμε τη στάση μας, αναγκαστήκαμε να κατέβουμε στην επόμενη και να περιμένουμε το επόμενο τρένο που θα μας γύριζε προς τα πίσω), καταφέραμε επιτέλους να φτάσουμε στον ταξιδιωτικό μας στόχο: το Passignano sul Trasimeno! Ένα άρθρο που είχα διαβάσει σε κάποιο ταξιδιωτικό περιοδικό στάθηκε η αφορμή για το ταξίδι μας ως εδώ και θα πρέπει να ήμασταν οι μοναδικοί ταξιδιώτες που κατέβηκαν σε αυτόν το σταθμό, καθότι το χωριό αποτελεί έναν -σχετικά άγνωστο στους ξένους- καλοκαιρινό προορισμό και εμείς βρισκόμασταν στην καρδιά του καταχείμωνου. 

Η πόλη τυλιγμένη σε ένα πυκνό πέπλο ομίχλης

Κοιτάζοντας δεξιά και αριστερά, δεν αργήσαμε να αντιληφθούμε ότι δεν υπήρχε ψυχή! Το σκηνικό βγαλμένο, θαρρείς, από ταινία του Tim Burton… Πυκνή ομίχλη παντού, τσουχτερό κρύο, ένας σχεδόν εγκαταλελειμμένος σταθμός στη μέση του πουθενά και γύρω τριγύρω παλαιά κτήρια και ερειπωμένες αποθήκες. Νόμιζες ότι από στιγμή σε στιγμή θα ξεπετιόταν μπροστά σου ο Ακέφαλος Καβαλάρης και θα σε έπαιρνε στο κυνήγι! Δίχως χάρτη και δίχως να υπάρχει κανείς για να ρωτήσουμε πληροφορίες, από διαίσθηση και μόνο αποφασίσαμε να βαδίσουμε προς τα αριστερά… Για καλή μας τύχη πήραμε το σωστό δρόμο και σε λίγα λεπτά βρεθήκαμε στο χωριό. Χωθήκαμε βιαστικά σε ένα μικρό καφενεδάκι και καταβροχθίσαμε με λαιμαργία από ένα brioche με κρέμα γιατί δεν είχαμε ιδέα πότε και πού θα ξαναβρίσκαμε ανοιχτό μαγαζί για να φάμε. 

Η αποβάθρα, αφετηρία για το καραβάκι της λίμνης

Στόχος μας ήταν να βρούμε την αποβάθρα και να πάρουμε το καραβάκι που θα μας οδηγούσε στην Isola Maggiore, το νησάκι δηλαδή που βρίσκεται καταμεσής της λίμνης Trasimeno. Συναντήσαμε ανθρώπους ευγενέστατους και πρόθυμους να μας βοηθήσουν, οπότε με τις πληροφορίες που μας έδωσαν βρήκαμε εύκολα την αποβάθρα και εκδώσαμε τα εισιτήριά μας. Επειδή όμως τα χειμερινά δρομολόγια ήταν πιο αραιά από ότι τα δρομολόγια που εκτελούνται κατά την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο, κερδίσαμε χρόνο ώστε να γνωρίσουμε την ηπειρωτική πλευρά της λίμνης, δηλαδή το Passignano sul Trasimeno, μέχρις ότου να έλθει το καραβάκι που θα μας παραλάμβανε για τη βόλτα μας στη λίμνη...  

"Αδελφοποιημένη" πόλη η γερμανική Eltville am Rhein

Το Passignano sul Trasimeno είναι ένα ιταλικό χωριό στην επαρχία της Perugia που ανήκει στο νομό της Umbria. Είναι χτισμένο στη βόρεια όχθη της λίμνης Trasimeno, δηλαδή της τρίτης μεγαλύτερης σε έκταση λίμνης της ιταλικής χερσονήσου. Το όνομά του έχει συνδεθεί ιστορικά με μία από τις πιο αιματηρές μάχες του Β΄ Καρχηδονιακού Πολέμου, στην οποία τα στρατεύματα του Αννίβα συνέτριψαν τον ρωμαϊκό στρατό. Εξακολουθεί μέχρι σήμερα να περιβάλλεται από τα μεσαιωνικά τείχη που μαρτυρούν την ιστορική πορεία του τόπου και τη μετατροπή του από ένα ασήμαντο μικρό αγροτικό χωριό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε μεσαιωνική Καστρούπολη. Περί τον 10^ο αιώνα, μετά το πέρας της κυριαρχίας του Uguccione II, η περιοχή πέρασε στην αρμοδιότητα της Perugia μετά από μια μακρά περίοδο κατά την οποία μετατράπηκε σε πεδίο διεκδίκησης μεταξύ της πρώτης και των εξίσου σπουδαίων γειτονικών πόλεων Arezzo και Firenze. Η γεωγραφική θέση, βλέπετε, του Passignano ήταν τέτοια ώστε αποτελούσε στρατηγικής σημασίας κομβικό σημείο για την ανάπτυξη των εμπορικών δραστηριοτήτων, καθώς βρισκόταν ακριβώς στο μέσο του εμπορικού δρόμου που συνέδεε την Τοσκάνη με την Ούμπρια.

Το μεσαιωνικό Κάστρο και η Παλιά Πόλη…  

Ο Πύργος του Ρολογιού

Πύργος του Κάστρου, εσωτερικά

Στο λόφο πάνω από την παλιά πόλη δεσπόζει το καλά διατηρημένο Φρούριο που χτίστηκε την περίοδο του Μεσαίωνα. Ανεβαίνουμε στην κορυφή και διαπιστώνουμε ότι από εδώ η πανοραμική θέα στη λίμνη Trasimeno και τα νησάκια της είναι ασυναγώνιστη! Στο εσωτερικό του μεσαιωνικού Κάστρου στεγάζεται το Museo delle Barche που είναι αφιερωμένο στην τέχνη της παραδοσιακής ιταλικής ναυσιπλοΐας. 

Ο ιστορικός οικισμός

Chiesa di San Cristoforo

Ο οικισμός που απλώνεται στα πόδια μας και φτάνει μέχρι και τη θάλασσα είναι αρκετά μεταγενέστερος. Ο αρχικός οικισμός αναπτύχθηκε μεταξύ 16^ου και 17^ου αιώνα, οι βομβαρδισμοί ωστόσο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου προκάλεσαν αμέτρητες καταστροφές, έχοντας ως αποτέλεσμα να είναι λιγοστά τα εναπομείναντα μέχρι σήμερα ιστορικά κτήρια εκείνης της περιόδου. Μερικά από αυτά είναι η αναγεννησιακού ρυθμού εκκλησία του San Rocco του 15^ου αιώνα, η εκκλησία του San Cristoforo της ίδιας περιόδου, η Madonna dell’ Oliveto (Παναγία της Ελιάς) που σχεδιάστηκε πιθανώς από τον Mariotto Radi τον 16^ο αιώνα και η εκκλησία του San Bernardino με την θαυμάσια αρχαία πύλη από ψαμμίτη. 

Αρχίζουμε να κατηφορίζουμε από το λόφο, ακολουθώντας τα φιδογυριστά γραφικά σοκάκια με τα σκαλοπάτια και τα παλιά πέτρινα σπίτια με τα ανθισμένα παραθύρια και τις αυλές... 

Σπίτια με παραδοσιακές αυλές στο ιστορικό κέντρο του Passignano sul Trasimeno

Πέτρινα σπίτια με ανθισμένα παραθύρια και απλωμένες μπουγάδες

Στους τοίχους αρκετών σπιτιών είναι απλωμένα δίχτυα, απόδειξη πως έχουμε να κάνουμε με ένα ψαροχώρι που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αλιεία. 

Γραφικά σοκάκια με πολλά σκαλοπάτια

Φτάνουμε στις όχθες της λίμνης που τυλιγμένη μέσα σε ένα πέπλο ομίχλης αποκτά έναν αλλόκοτο αέρα μυστηρίου. Πάπιες και κύκνοι πλατσουρίζουν γαλήνια στα νερά της και η ηρεμία απλώνεται σε ολόκληρη τη γύρω περιοχή. Το καλοκαίρι η όψη της λίμνης αλλάζει. Λόγω του μεγέθους της θυμίζει περισσότερο θάλασσα και προσφέρεται για μπάνιο, θαλάσσια σπορ ή για φαγητό σε κάποιο από τα ταβερνάκια γύρω από τις όχθες, μετατρέποντας έτσι το Passignano σε τουριστικό θέρετρο, δημοφιλές σε Ιταλούς αλλά και σε ξένους τουρίστες, κυρίως Γερμανούς ή Ολλανδούς.

Στοά με γκράφιτι, η "σύγχρονη" όψη της πόλης

Λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό μπορούμε να δούμε τη Villa del Pischiello, τη θερινή κατοικία των Βουρβόνων του Sorbello που χρονολογείται από τον 18^ο αιώνα, ενώ σε απόσταση περίπου δέκα χιλιομέτρων βρίσκεται το χωριό Castel Rigone που έχει να επιδείξει ένα από τα ωραιότερα αναγεννησιακά κτήρια της Ούμπρια, την εκκλησία της Madonna dei Miracoli (Παναγία των Θαυμάτων) του 15^ου αιώνα. 

Οι θρύλοι της λίμνης…

Λίμνη Trasimeno

Πέρα από τη γαλήνη που προκαλούν τα ήρεμα νερά της λίμνης με τις πάπιες και τους κύκνους, η συχνή ομίχλη σε συνδυασμό με την αιματηρή ιστορία του τόπου έχουν γεννήσει πλήθος μύθων και θρύλων. Ο πιο διαδεδομένος θρύλος της περιοχής λέει ότι αν περπατήσεις πλάι στη λίμνη μια μέρα ηλιόλουστη, θα δεις να καθρεφτίζεται στα νερά της το χαμόγελο των Ρωμαίων στρατιωτών που σκοτώθηκαν το 217 π.Χ. στην καταστροφική μάχη του Β΄ Καρχηδονιακού Πολέμου. 

Ένα μικρό εικαστικό πάρκο στις όχθες της λίμνης

Αν πάλι επισκεφθείς το μέρος κατά τη διάρκεια μιας μέρας με κακοκαιρία, για τον κακό καιρό θα φταίει το ότι οι στρατιώτες είναι θλιμμένοι και κλαίνε που σκοτώθηκαν και δεν μπορούν πια να βρεθούν στο πεδίο της μάχης... 

Η λίμνη, ωστόσο, δεν έχει συνδέσει το όνομά της μόνο με μαύρες στιγμές της Ιστορίας. Το 1889 ξεκίνησε από εδώ το ταξίδι του, εν μέσω πυροτεχνημάτων και χειροκροτημάτων από το συγκεντρωμένο πλήθος, το πρώτο βενζινοκίνητο πλοίο, το «Concordia», που αποτελούσε  για την εποχή του ένα αναμφισβήτητα σπουδαίο επίτευγμα της μηχανικής.     

Το Palio delle Barche…

Την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, το Passignano διοργανώνει μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις, το Palio delle Barche. 

Palio delle Barche

Πρόκειται για έναν αγώνα ταχύτητας με βάρκες, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στο παρελθόν του τόπου και συγκεκριμένα στην αντιπαλότητα μεταξύ δύο εύπορων οικογενειών ευγενών της Perugia, των Baglioni και των Oddi. Το έτος 1495, μια μικρή ομάδα ατόμων που ανήκε στην οικογένεια των Oddi, κατάφερε να αποδράσει από το Κάστρο αλλά καθώς έτρεχαν προς τη λίμνη κρατώντας πάνω από τα κεφάλια τους τις βάρκες, τους αντιλήφθηκαν οι φρουροί των οικογενειών Baglioni και della Corgna και άρχισαν να τους κυνηγούν. 

Φιδογυριστά δρομάκια του ιστορικού κέντρου

Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, διοργανώνεται κάθε χρόνο αγώνας με βάρκες, στον οποίο συμμετέχουν οι 4 «γειτονιές» του Passignano: το Centro Storico (Παλιά Πόλη ή Ιστορικό Κέντρο), το Centro Nuovo o Centro Due (Νέο Κέντρο ή Κέντρο Δύο), το Oliveto και το San Donato. Ο διαγωνισμός περιλαμβάνει τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο, οι διαγωνιζόμενοι προσπαθούν με τα σκάφη τους να φτάσουν όσο πιο γρήγορα μπορούν στην αποβάθρα. Από εκεί ξεκινάει το δεύτερο στάδιο που περιλαμβάνει μια δύσκολη και επίπονη κούρσα καθώς προσπαθούν, παίρνοντας τις βάρκες στους ώμους τους, να διασχίσουν σχεδόν ολόκληρο το κέντρο της πόλης σε μια διαδρομή ανάμεσα από απότομα στενάκια και σκαλοπάτια. Επιστρέφοντας στην αποβάθρα, περνούν στην τρίτη και τελική φάση του αγώνα κατά την οποία καλούνται να επαναλάβουν από την ανάποδη τη διαδρομή που είχαν διανύσει με τα σκάφη μέσα στη λίμνη ώστε να τερματίσουν στο σημείο από όπου είχαν αρχικά ξεκινήσει. 

Παραδοσιακές ψαροταβέρνες

Την εβδομάδα που προηγείται του Palio delle Barche, οι «γειτονιές» του Passignano στήνουν τραπέζια και καλούν τους επισκέπτες να δοκιμάσουν παραδοσιακά πιάτα της περιοχής ενώ ακολουθούν διάφορα θεάματα, εκδηλώσεις και ιστορικές αναπαραστάσεις με κοστούμια εποχής. Από τη Δευτέρα μέχρι και την Πέμπτη οι διαγωνιζόμενοι του Palio πραγματοποιούν δοκιμές ενώ την Παρασκευή γίνεται η Prova Generale. Σάββατο βράδυ, όλοι συγκεντρώνονται στην πλατεία, όπου η νικήτρια «γειτονιά» της προηγούμενης χρονιάς προσκαλεί τις υπόλοιπες σε μια νέα αναμέτρηση. 

Από τα πιο αναμενόμενα γεγονότα της εβδομάδας είναι το «Incendio del Castello». Χιλιάδες θεατές συγκεντρώνονται για να παρακολουθήσουν ένα υπέροχο θέαμα από πυροτεχνήματα που μοιάζει σαν να βάζουν φωτιά στο Κάστρο με τη συνοδεία μουσικής. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό υπερθέαμα και ένα ιδιαίτερο παιχνίδι ανάμεσα στο φως και τον ήχο.         

Incendio del Castello