Balkan Road Trip, Μαυροβούνιο: Στην Καστροπολιτεία του Kotor...

Επιβλητικοί ορεινοί όγκοι που καταλήγουν σε μια καταγάλανη θάλασσα, πέτρινα καλντερίμια, ενετικά παλάτια, μεσαιωνικά τείχη, στέγες από κεραμίδι και μια παραμυθένια παλιά πόλη που από το 1979 έχει χαρακτηριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Το Kotor, η πιο ενδιαφέρουσα παραθαλάσσια πόλη του Μαυροβουνίου, είναι χτισμένη σε έναν πανέμορφο κόλπο που θυμίζει φιόρδ. Γι' αυτόν το λόγο, άλλωστε, αποκαλείται συχνά ως “το νοτιότερο φιόρδ της Ευρώπης”, παρόλο που γεωλογικά δεν πρόκειται για φιόρδ. 

Το "φιόρδ" του Κότορ

Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η ευρύτερη περιοχή βουλιάζει από κόσμο, είτε πρόκειται για low budget τουρίστες που αναζητούν beach life με άρωμα βαλκανικό στις αμμουδερές παραλίες και τα ψαροχώρια της Αδριατικής είτε για εύπορους ταξιδιώτες που επιθυμούν να ζήσουν και αυτοί λίγη από τη μαγεία της περιοχής στα πολυτελή resorts και στις μαρίνες όπου αράζουν τα πανάκριβα γιοτ. 

Ο Κόλπος του Κότορ από ψηλά

Το Κότορ αποτελεί μια καλή βάση για εξορμήσεις που μας βοηθούν να γνωρίσουμε τόσο τον ορεινό πλούτο του Μαυροβουνίου όσο και τη γειτονική Αλβανία ή την Κροατία. Επειδή εμάς όμως δεν μας αρέσουν τα πλήθη και προτιμάμε να γνωρίζουμε μια πόλη μέσα στην γοητευτική απλότητα της καθημερινότητάς της, επισκεφθήκαμε το Κότορ στις αρχές της Άνοιξης και μείναμε εκστασιασμένοι από την αυθεντικότητα της παλιάς πόλης και τη ρομαντική ατμόσφαιρα που απέπνεαν οι βόλτες μας στα σοκάκια της. 

Λίγα λόγια για την Ιστορία...

Το σημερινό Kotor αναφέρεται για πρώτη φορά σε κείμενα του 168 π.Χ. με την ονομασία Acruvium (αλλά και Ascrivium ή Ascruvium). Θεωρείται πιθανό να κατοικήθηκε πρώτη φορά κατά την αρχαία Ρωμαϊκή περίοδο, αποτελούσε τμήμα της Ρωμαϊκής Επαρχίας της Δαλματίας και είχε ως επίσημη γλώσσα τη δαλματική μέχρι τον 10ο αιώνα. Σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα, το φυσικό λιμάνι του Κότορ υπήρξε σημαντικό εμπορικό και καλλιτεχνικό κέντρο. Η τεράστια οικονομική άνθηση, όπως ήταν αναμενόμενο, έφερε παράλληλη άνθηση στα Γράμματα και τις Τέχνες αλλά και στη μεταλλοτεχνία και τη λιθογλυπτική. Τον 13ο αιώνα ιδρύεται η Ακαδημία Γραμμάτων και Τεχνών του Κότορ, από όπου βγήκαν σπουδαίοι συγγραφείς και επιστήμονες. Τον 15ο αιώνα, η πόλη καταλαμβάνεται από τους Ενετούς, συνεχίζει να αποτελεί αξιόλογο κέντρο για τους Ενετούς και Βυζαντινούς εμπόρους και παίρνει την ονομασία Cattaro, από όπου φαίνεται πως προήλθε και η λέξη “Kotor”. Η τεράστια επιρροή της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας είναι εμφανής μέχρι σήμερα στην αρχιτεκτονική των κτηρίων της παλιάς πόλης καθώς και στο εντυπωσιακό τείχος που την περιβάλλει.

Άποψη των τειχών της παλιάς πόλης

Ανακαλύπτοντας το Stari Grad (Παλιά Πόλη)...

Η Πύλη της Θάλασσας με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου

Το μεσαιωνικό κομμάτι της πόλης του Kotor είναι ένα τριγωνικό κομμάτι γης που περιβάλλεται από τον Κόλπο του Κότορ στα νοτιοδυτικά, τον ποταμό Skurda στα βόρεια και τον λόφο του San Giovanni με τις φιδογυριστές οχυρώσεις στα ανατολικά. 

Άποψη των τειχών από την πλευρά της Πύλης του Ποταμού

Ο Πύργος του Ρολογιού

Η παλιά πόλη προστατεύεται από δαιδαλώδη τείχη που διαθέτουν τρεις Πύλες: τη νότια Πύλη Gurdic του 12ου αιώνα, τη βόρεια Πύλη του Ποταμού που χτίστηκε το 1540 και την κεντρική Πύλη της Θάλασσας που χτίστηκε το 1555 από τους Ενετούς γι' αυτό και φέρει στην αψίδα της το σύμβολό τους, το θρυλικό λιοντάρι του San Marco. Κάτω από την Πύλη υπάρχει ένα ανάγλυφο της Παρθένου με το Θείο Βρέφος, τον Άγιο Τρύφωνα (προστάτη της πόλης) και τον Άγιο Μπερνάρ ενώ αργότερα προστέθηκαν στην Πύλη το Κομμουνιστικό Άστρο, η ημερομηνία απελευθέρωσης από τους Ναζί και η φράση του Τίτο: “Δεν θέλουμε όσα ανήκουν στους άλλους αλλά δεν θα παραιτηθούμε ποτέ από όσα είναι δικά μας”. Για να περπατήσουμε ολόκληρο τον οικισμό χρειαζόμαστε λιγότερο από μισή ώρα ενώ η διαδρομή είναι βατή ακόμα και για τους πιο ηλικιωμένους ταξιδιώτες μιας και στην παλιά πόλη του Kotor απουσιάζουν οι ανηφόρες και τα πολλά σκαλοπάτια που συναντάμε στο κοντινό Dubrovnik της Κροατίας. Πολλά σκαλοπάτια (περίπου 1.300!) θα κληθεί να σκαρφαλώσει μονάχα όποιος αποφασίσει να ανέβει στα τείχη. Η είσοδος στα τείχη κοστίζει 3 €, ποσό που δεν είναι σημαντικό μπροστά στη συγκλονιστική θέα που προσφέρει η κορυφή των 280 μ. προς τον γαλήνιο Κόλπο του Kotor. Ωστόσο, προσωπικά δεν θεωρώ απαραίτητο να ανέβει κανείς τόσα πολλά σκαλοπάτια όταν υπάρχουν και άλλα σημεία στην πόλη, με πολύ λιγότερα σκαλοπάτια, που δεν έχουν είσοδο και που προσφέρουν μια εξίσου γοητευτική θέα! Η περιήγησή μας ξεκινά, λοιπόν, από την Πύλη της Θάλασσας. Στα αριστερά της, πριν εισέλθουμε στην παλιά πόλη, βρίσκεται μια σκεπαστή στοά με πάγκους που πουλάνε ντόπια προϊόντα και αξίζει να κάνουμε μια πρώτη στάση για να πάρουμε μια μικρή γεύση από τα τοπικά τυριά, αλλαντικά και άλλα εδέσματα που παράγει το Μαυροβούνιο. Περνώντας την Πύλη, βλέπουμε ακριβώς μπροστά μας να δεσπόζει ο επιβλητικός Πύργος του Ρολογιού του 1602 ενώ γύρω μας απλώνεται η κεντρικότερη και μεγαλύτερη πλατεία του Κότορ, η Πλατεία των Όπλων. 

Η Πλατεία των Όπλων

Εδώ συνήθιζαν να συγκεντρώνονται οι πολίτες σε κάθε σημαντικό γεγονός και εδώ μαζεύονταν για να τιμωρήσουν όσους συμπολίτες τους επιδείκνυαν παραβατική συμπεριφορά. Από εκεί και έπειτα αφήνουμε το ένστικτό μας να μας οδηγήσει και χανόμαστε μέσα στα λαβυρινθώδη στενάκια για να συναντήσουμε ιστορικά κτήρια, μεσαιωνικά μνημεία, όμορφες πλατείες, σκαλοπάτια, μέγαρα, εκκλησίες και Καθεδρικούς, μουσεία (μέχρι και ένα μουσείο αφιερωμένο στις... γάτες!) αλλά και σπίτια απλών ανθρώπων που εξακολουθούν να κατοικούν εντός των τειχών της παλιάς πόλης. Η επιρροή από τους Βενετσιάνους και τους Βυζαντινούς είναι έκδηλη σε κάθε σημείο της πόλης καθώς αρχιτεκτονικά στοιχεία διαφορετικών περιόδων συνυπάρχουν σε ένα αρμονικό σύνολο. Έτσι βλέπουμε κτήρια που φέρουν αριθμούς, επιγραφές, δράκους και λιοντάρια της ρωμαϊκής περιόδου, θυρεούς και πλούσια διακοσμημένες αψίδες της εποχής του μπαρόκ αλλά και πιο σύγχρονα κτήρια που στεγάζουν ξενοδοχεία, γκαλερί, καφέ και εστιατόρια, μπουτίκ και καταστήματα με σουβενίρ. 

Εντυπωσιακά κτήρια τραβούν την προσοχή σε κάθε γωνιά

Δώστε λίγη περισσότερη προσοχή στα εντυπωσιακά Παλάτια που θα βρείτε διάσπαρτα στην πόλη. Το Παλάτι Ντράγκο, με τα γοτθικά παράθυρα του 15ου αιώνα, στεγάζει σήμερα το Ινστιτούτο Συντήρησης των Πολιτιστικών Μνημείων. Το Παλάτι Μπιζάντι του 12ου αιώνα και το Παλάτι Πίμα αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της αναγεννησιακής τέχνης και της τέχνης του μπαρόκ του 16ου αιώνα. Το Παλάτι Γκρουμπόνγια φιλοξενεί διάφορα αντικείμενα που σώθηκαν από το παλαιότερο φαρμακείο του Κότορ που άνοιξε το 1326. Το Παλάτι Γκργκουρίν του 17ου αιώνα στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο και στους 3 ορόφους του φυλάσσονται εκθέματα όπως πίνακες, φωτογραφίες και παλιές ναυτικές στολές. 

Το τριώροφο Παλάτι Γκργκουρίν του 17ου αιώνα που σήμερα στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης το Παλάτι Μπούκα των αδελφών Βίκο και Ντομίνικο Μπούκα, το Παλάτι Μπεσκούτσα του 1776, το Παλάτι Λομπάρντιτς του 17ου αιώνα και το Παλάτι Βράκτζεν του 18ου αιώνα. 

Ο Καθεδρικός Ναός

Η εκκλησία του Αγ. Νικολάου

Εκτός όμως από τα Παλάτια, τις εντυπώσεις κλέβουν και οι εκκλησίες της πόλης. Κάνουμε αρχή από τον εντυπωσιακό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Τρύφωνα, προστάτη του Kotor, που χρονολογείται από το 1166. Η αρχική εκκλησία βέβαια χτίστηκε το 809 από τον Αντρίγια Σαρακένις, ο οποίος έφερε στο Κότορ τα λείψανα του Αγίου από την Κωνσταντινούπολη. Ο Ναός καταστράφηκε το 1667 από σεισμό και ανοικοδομήθηκε με την προσθήκη δύο μπαρόκ Πύργων, εκ των οποίων ο ένας παρέμεινε ημιτελής λόγω έλλειψης χρημάτων. Το 1979 ο Ναός υπέστη εκ νέου καταστροφές εξαιτίας ενός ακόμα σεισμού, δεν παύει όμως να αποτελεί ένα μοναδικό δείγμα του ρομανικού μπαρόκ. Στο εσωτερικό του φέρει κίονες κορινθιακού ρυθμού, κολόνες από ροζ πέτρα, μια σειρά από αψίδες και τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Διαθέτει επίσης μια πλούσια συλλογή κειμηλίων, στα οποία περιλαμβάνεται ένας ξύλινος σταυρός του 1288 διακοσμημένος με πετράδια. 

Αγ. Νικόλαος, εσωτερικό

Ξεχωριστή είναι και η Ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που καταφέρνει να εντυπωσιάσει μέσα από την απλότητά της. Τη λιτή της πρόσοψη έρχεται να συμπληρώσει ένα εξίσου λιτό εσωτερικό, δίχως περιττά στολίδια και διακοσμητικές φλυαρίες. Θαυμάζουμε το τέμπλο με τα ασημένια ανάγλυφα και τις εικόνες των Αγίων, τους ξυλόγλυπτους αρχιερατικούς θρόνους και τους κορινθιακούς κίονες ενώ το λιγοστό φως και τα κεριά που μοσχοβολούν μέλι δημιουργούν μια άκρως κατανυκτική ατμόσφαιρα. Οι εικόνες των Αποστόλων και των Ευαγγελιστών αποτελούν δωρεά του Πατριάρχη Αλέξιου Β' της Ρωσίας με σκοπό την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της Ορθόδοξης εκκλησίας της Ρωσίας και της Ορθόδοξης εκκλησίας του Μαυροβουνίου. 

Άγιος Νικόλαος, εσωτερικό

Λιτή είναι όμως και η μικρή εκκλησία της Santa Chiara του 14ου αιώνα. Είναι Καθολική φραγκισκανική και στο εσωτερικό της βρίσκεται ένας μπαρόκ βωμός από χρωματιστό μάρμαρο, διακοσμημένος με τις φιγούρες της Santa Chiara, του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης και 32 αγγέλων, που φιλοτεχνήθηκε το 1708 από τον Βενετό Francesco Cabianca. 

Η Santa Chiara

Santa Chiara, εσωτερικό

Για το τέλος άφησα την εκκλησία του Αγίου Λουκά στην οποία συμβαίνει το εξής παράδοξο: Ενώ κατασκευάστηκε το 1195 ως καθολική εκκλησία, από το 1657 ως το 1812 στο εσωτερικό του κτηρίου συστεγάζονταν δύο διαφορετικά δόγματα! Το καθολικό με το ορθόδοξο ιερό βρίσκονταν δίπλα-δίπλα μέχρι το 1812 που ο Ναός παραχωρήθηκε αποκλειστικά στους Ορθόδοξους. Παρόλα αυτά, μπορούμε να θαυμάσουμε κομμάτια από τις τοιχογραφίες του 12ου αιώνα, ένα εικονοστάσι του 17ου αιώνα αλλά και το παρεκκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνος του 18ου αιώνα. 

Η μικρή εκκλησία του Αγίου Λουκά

Διασκέδαση

"Cukar Cafe"

Ρομαντικοί περίπατοι στην παλιά πόλη, παραδοσιακές ταβέρνες (konoba) με ψαρομεζέδες και συμπαθητικά καφέ κάνουν τη διαμονή στο Κότορ ξεχωριστή. Αν οι αντοχές σας το επιτρέπουν, ανηφορίστε στη Σκάλα του Cattaro που ξεκινά από τη βόρεια Πύλη και φτάνει μέχρι τον εθνικό δρυμό του όρους Lovcen για να απολαύσετε τη θέα στον κόλπο του Κότορ. Εναλλακτικά, ανεβείτε στο βουνό με το αυτοκίνητο μέσα από μια διαδρομή γεμάτη στροφές πάνω από την πόλη. 

Tip: Αποφύγετε τα υπερτιμημένα και άκρως τουριστικά μαγαζιά που θα βρείτε εντός των τειχών της παλιάς πόλης. Ανακαλύψτε το κουκλίστικο “Cukar Café” έξω από τα τείχη και πλάι στο ποτάμι. Είναι ένα μικρό και ανεπιτήδευτο μαγαζάκι, με vintage διακοσμητικές πινελιές, καλό καφέ και εκπληκτικά pancakes σε χαμηλές τιμές. 

Ο κεντρικός δρόμος της νέας πόλης