Balkan Road Trip, Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Στο παραθαλάσσιο θέρετρο Neum

Διασχίζοντας τον αυτοκινητόδρομο Ε65 κατά μήκος των Δαλματικών Ακτών της Κροατίας συναντάμε το εξής παράδοξο: αλλάζουμε δύο φορές χώρα σε απόσταση μόλις... 20 χλμ.! Έχουμε αφήσει πίσω μας το Dubrovnik και έχουμε ως προορισμό μας το Split, πόλεις που ανήκουν και οι δύο στην Κροατία. Κάπου στο ενδιάμεσο, ωστόσο, της διαδρομής συναντάμε συνοριακό φυλάκιο. Περνάμε από τον σχετικό έλεγχο και για μόλις 20 χλμ. απόσταση βρισκόμαστε επί βοσνιακού εδάφους, μέχρι να συναντήσουμε ξανά ένα δεύτερο συνοριακό φυλάκιο. Ξαναπερνάμε έλεγχο και πλέον είμαστε και πάλι σε κροατικό έδαφος. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι μια μεγάλη σε έκταση χώρα, κάποιες πόλεις της απέχουν λίγα χιλιόμετρα από την ακτή, όμως σε κανένα σημείο της δεν βρέχεται από θάλασσα! Αποτελεί μία εξ ολοκλήρου ηπειρωτική χώρα. Αν ήσασταν κάτοικος της Βοσνίας, φανταστείτε πόσο πολύ θα σας δυσαρεστούσε αν, κάθε φορά που θέλατε να πάτε στη θάλασσα, υποχρεωνόσασταν να διασχίζετε σύνορα και να περνάτε στη γειτονική χώρα, ενώ μένετε μόλις λίγα χιλιόμετρα από την ακτή! Το πρόβλημα αυτό λύθηκε με τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς το 1699, η οποία παραχώρησε στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη μία παράκτια λωρίδα που της δίνει πρόσβαση στη θάλασσα. Στο σημείο αυτό αναπτύχθηκε η πόλη Neum, η οποία με τα χρόνια εξελίχθηκε σε τουριστικό θέρετρο της χώρας. Αυτή η λωρίδα γης, από την άλλη, αποτελεί πλέον πρόβλημα για τους Κροάτες εφόσον αποκόπτει τη νοτιότερη Κροατία από την υπόλοιπη χώρα. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά η Renata, η ιδιοκτήτρια του σπιτιού που νοικιάζαμε στο Split: “Κάθε φορά που θέλουμε να κάνουμε μια εκδρομή στο Dubrovnik, χρειάζεται να περάσουμε δύο φορές από σύνορα, ενώ η απόσταση ανάμεσα στις δύο πόλεις είναι μικρή και επιπλέον και οι δύο πόλεις βρίσκονται μέσα στην επικράτεια της χώρας μας!”. Σκεφτείτε να θέλατε να πάτε, για παράδειγμα, από την Αθήνα στο Ναύπλιο και να χρειαζόσασταν διαβατήριο... Αυτό ακριβώς βιώνουν οι Κροάτες! Προσθέστε και τις ουρές χιλιομέτρων κατά τις ώρες αιχμής και ειδικά στη διάρκεια των μηνών του καλοκαιριού και έχετε έναν ζωντανό εφιάλτη για γερά νεύρα...

Μοναδική ελπίδα για τους Κροάτες είναι η κατασκευή της Γέφυρας Πέλιεσατς που θα συνδέει το Dubrovnik με την υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα, παρακάμπτοντας το Neum. Το έργο αυτό αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά την κυκλοφορία, καθώς έτσι θα αποφεύγονται οι ατέλειωτες ουρές στα σύνορα και οι χρονοβόροι τελωνειακοί έλεγχοι. Από την άλλη, η κατασκευή της γέφυρας δεν φαίνεται να αρέσει και τόσο στους Βόσνιους γιατί έτσι όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, οι ταξιδιώτες είναι υποχρεωμένοι -εφόσον δεν υπάρχει άλλος δρόμος- να διασχίσουν το Neum και αρκετοί επιλέγουν να διανυκτερεύσουν εδώ, μιας και οι επιλογές για διαμονή είναι πιο value for money από αυτές που προσφέρει η Κροατία, ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία. Δεν είναι λίγοι μάλιστα αυτοί που αποφασίζουν να έχουν ως βάση της διαμονής τους το Neum και από εκεί να κάνουν εξορμήσεις στη γύρω περιοχή για να γνωρίσουν τις δημοφιλείς -και σαφώς πιο ακριβές- πόλεις που βρίσκονται κοντά (Dubrovnik, Split, Mostar).

Το Neum είναι πόλη και δήμος στο καντόνι Ερζεγοβίνης-Νερέτβα, διαθέτει λίγους παραπάνω από 4.500 κατοίκους και αποτελεί το μοναδικό σημείο της χώρας που έχει πρόσβαση στην Αδριατική θάλασσα. Απέχει 60 χλμ. από το Dubrovnik της Κροατίας και 70 χλμ. από το Mostar, μία από τις δημοφιλέστερες τουριστικά πόλεις της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Η πόλη είναι χτισμένη πάνω σε απότομους λόφους και -όπως ήταν αναμενόμενο- έχει στηρίξει την οικονομία της κυρίως στον τουρισμό. Όσο προχωράμε προς την ενδοχώρα, ανθίζει ο αγροτουρισμός που εκμεταλλεύεται το πλούσιο φυσικό τοπίο και τα αξιοθέατα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Το κατεξοχήν τουριστικό κομμάτι, ωστόσο, της πόλης συνδέεται άμεσα με τη θάλασσα. Στο Neum υπάρχουν παραλίες με πέτρα και άμμο και οι διαθέσιμες κλίνες μπορούν να φιλοξενήσουν μέχρι και 5.000 τουρίστες. Τα τελευταία χρόνια χτίζονται ολοένα και πιο πολυτελή ξενοδοχεία αλλά οι τιμές εξακολουθούν να βρίσκονται σε αρκετά πιο χαμηλά επίπεδα από αυτές της γειτονικής Κροατίας, προκειμένου να αντέξουν τον ανταγωνισμό. Επίσης, οι χαμηλές τιμές αποτελούν πόλο έλξης για αγοραστές που βλέπουν το Neum ως έναν σχετικά άγνωστο αλλά ταχέως αναπτυσσόμενο προορισμό και θεωρούν ότι αξίζει να επενδύσουν τα χρήματά τους, είτε για να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στον τομέα του τουρισμού είτε για να χτίσουν εδώ το εξοχικό τους. Στα μελλοντικά σχέδια των Βόσνιων είναι η κατασκευή σιδηροδρόμου και νέου αυτοκινητοδρόμου, που θα αναβαθμίσουν σημαντικά την περιοχή, αλλά και η κατασκευή λιμανιού για τη μεταφορά εμπορευμάτων, καθώς μέχρι σήμερα οι θαλάσσιες μεταφορές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εξυπηρετούνται από το λιμάνι Πλότσε της Κροατίας.