Η αρχαία ελληνική αποικία του Κρότωνα και το σημερινό Crotone της Κάτω Ιταλίας

Ήταν γύρω στο 710 π.Χ. όταν Αχαιοί ξεκίνησαν από τον ελλαδικό χώρο και ταξίδεψαν ως τις ακτές της Κάτω Ιταλίας με σκοπό να ιδρύσουν εκεί δικές τους αποικίες με τις οποίες θα ανέπτυσσαν εμπορικούς δεσμούς. Ο Κρότωνας ήταν μία από τις σημαντικότερες αποικίες των Αχαιών. Επρόκειτο για μια παραθαλάσσια πόλη που χτίστηκε στο νοτιότερο σημείο της ιταλικής χερσονήσου, βρεχόταν από το Ιόνιο πέλαγος και γεωγραφικά εντάσσεται στην ευρύτερη περιοχή της Καλαβρίας. Κατά το Μεσαίωνα η πόλη ονομαζόταν «Cotrone» ενώ στις αρχές του 20^ου αιώνα επικράτησε η ονομασία «Crotone» που είναι φυσικά η ιταλική εκδοχή της ελληνικής λέξης «Κρότωνας». Πώς όμως φτάσαμε από τον αρχαίο Κρότωνα στο σημερινό Crotone; Πώς είναι σήμερα η όψη της πόλης; Υπάρχει άραγε τίποτα που να θυμίζει κάτι από… Ελλάδα; Πολλά ερωτήματα γεννιόνται στο μυαλό του ταξιδιώτη που επισκέπτεται για πρώτη φορά την πόλη… Αλλά ας πάρουμε καλύτερα την ιστορία από την αρχή…   

Όπως είδαμε, η πόλη ιδρύθηκε περί το 710 π.Χ. από τους Αχαιούς στη θέση που προϋπήρχε ένας οικισμός αυτοχθόνων πληθυσμών. Ο μύθος θέλει την πόλη να ιδρύεται από τον ίδιο τον Ηρακλή μετά το χαμό του φίλου του Κρότωνα, σε μια προσπάθεια να τον τιμήσει. Οι Αχαιοί αφού κατέλαβαν τα ορυχεία χαλκού του Κόλπου της Τερίνης και αφού εξαπλώθηκαν στην περιοχή που οριοθετείται μεταξύ της Αδριατικής και του Τυρρηνικού πελάγους, ίδρυσαν αρχικά ένα μικρό κράτος που επεδίωξε να επεκταθεί ερχόμενο σε πόλεμο με τους Λοκρούς. Η ήττα στον πόλεμο αυτό οδηγεί μοιραία την πόλη σε προσωρινό μαρασμό μέχρι την έλευση στον Κρότωνα του γνωστού σε όλους μας Πυθαγόρα! 

Προτομή του Πυθαγόρα

Η εγκατάσταση του Πυθαγόρα δίνει νέα ώθηση στην πόλη ενώ ο 6^ος αιώνας φέρνει τη μεγαλύτερη ακμή, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτιστικό επίπεδο, αναδεικνύοντας πολλές σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής: από τους γιατρούς Αλκμαίων ο Κροτωνιάτης και Δημοκήδης μέχρι τους γλύπτες Δαμέας και Πατροκλής. Διασημότερος όλων υπήρξε βεβαίως ο αθλητής Μίλων, υπό την αρχηγία του οποίου ο Κρότωνας κατάφερε να νικήσει τους Συβαρίτες και να αναδειχθεί σε κυρίαρχη δύναμη της Κάτω Ιταλίας, της γνωστής τότε και ως «Μεγάλης Ελλάδας». Την ακμή ωστόσο διαδέχεται και πάλι μια περίοδος αναρχίας που οδηγεί στην κατάληψη της πόλης από τον ξακουστό τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο το 389 π.Χ. και για τα επόμενα 12 χρόνια. Ο Αννίβας χρησιμοποιεί τον Κρότωνα ως ορμητήριό του ενώ η ρωμαϊκή κατάκτηση φέρνει μαζί της καταστροφές που οδηγούν την πόλη σε παρακμή. Η καλή γεωγραφική της θέση και η ύπαρξη του λιμανιού της προκαλούν το ενδιαφέρον των Βυζαντινών, οι οποίοι κατά το Μεσαίωνα μεριμνούν για την οχύρωσή της. Παραδόξως, με τους Νορμανδούς ο Κρότωνας γνωρίζει μια προσωρινή περίοδο οικονομικής ανάκαμψης, που όμως δεν διαρκεί για πολύ…

Η σύγχρονη πόλη του Crotone αριθμεί περίπου 62.000 κατοίκους, είναι η τέταρτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της Καλαβρίας και η έκτη σε έκταση ενώ η οικονομία της στηρίζεται κυρίως στην παραγωγή αμμωνίας και στη μεταλλουργία. Κεντρικό σημείο αναφοράς είναι η Piazza Pitagora (πλατεία Πυθαγόρα), όπου διασταυρώνονται η παλιά με τη νέα πόλη. Η παλιά πόλη διαθέτει τείχη και πύργους ενώ εκτείνεται σε έναν λαβύρινθο από στενά δρομάκια και μικροσκοπικές πλατείες. 

Ο Καθεδρικός Ναός της Santa Maria Assunta (Duomo)

Το Duomo, δηλαδή ο Καθεδρικός Ναός της Santa Maria Assunta, χρονολογείται από τον 9^ο-10^ο αιώνα αν και έχει ανακατασκευαστεί έκτοτε αρκετές φορές. Οι πολιούχοι Άγιοι της πόλης είναι ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και η Παναγία (συγκεκριμένα η λεγόμενη Madonna di Capocolonna), η εικόνα της οποίας ήρθε -σύμφωνα με την παράδοση- από την Ανατολή κατά τα πρώτα χρόνια του χριστιανισμού. 

Castello di Carlo V

Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα αξιοθέατα είναι το Κάστρο του Καρόλου του 5^ου, ένα φρούριο του 16^ου αιώνα που στεγάζει σήμερα το Δημοτικό Μουσείο της πόλης και φιλοξενεί τα ευρήματα από τις ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο του αρχαίου Κρότωνα. Όποιος ενδιαφέρεται να εμβαθύνει στην ιστορία του τόπου, μπορεί κάλλιστα να επισκεφθεί επίσης το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Κρότωνα αλλά και τη Libreria Cerrelli, μία από τις παλαιότερες Βιβλιοθήκες της περιοχής που ιδρύθηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα. Όποιος, από την άλλη, θέλει να κάνει ένα διάλειμμα και να χαλαρώσει απολαμβάνοντας τον ήλιο και τη θάλασσα, δεν έχει παρά να επισκεφθεί την τεράστια παραλία του Crotone. Μια σειρά από διαδοχικούς αμμώδεις κολπίσκους κατά μήκος της Viale Antonio Gramsci περιμένει τους λουόμενους για τα καλοκαιρινά τους μπάνια. Οι κολπίσκοι είναι τόσο συμμετρικοί ο ένας δίπλα στον άλλο που μοιάζουν σαν να είναι τεχνητοί!  

Οι διαδοχικοί κολπίσκοι του Crotone

Καθώς απομακρυνόμαστε από την πόλη, αναζητώντας τα ίχνη που άφησε πίσω του ο ελληνικός πολιτισμός, φτάνουμε περί τα 11 χλμ. έξω από το Crotone, στο Λακίνιο ακρωτήριο. 

Capo Colonna, Ιερό Λακινίας Ήρας

Εδώ υπήρχε κάποτε το μεγαλοπρεπές, δωρικού ρυθμού, ιερό της Λακινίας Ήρας από το οποίο σώζονται πια μονάχα τα θεμέλια. Σε κοντινή απόσταση βρίσκουμε ένα ξωκλήσι, χτισμένο πλάι στη θάλασσα. Είναι ο Ιερός Ναός της Madonna di Capo Colonna και μαρτυρά το ιστορικό πέρασμα από τη λατρεία της θεάς Ήρας στη λατρεία της Παρθένου. Εδώ βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος της Capo Colonna με το ομώνυμο Αρχαιολογικό Μουσείο.  

Στα 30 χλμ. νότια του Crotone συναντάμε μια μικρή, παραθαλάσσια τουριστική κωμόπολη με το όνομα Le Castella. Είναι γνωστή για το Αραγωνέζικο Κάστρο του 16^ου αιώνα που είναι χτισμένο στη θάλασσα και μας θυμίζει αμυδρά κάτι από… Ναύπλιο. Η περιοχή έχει αποτελέσει συχνά σκηνικό για κινηματογραφικές ταινίες, όπως είναι το φιλμ «Il vangelo secondo Matteo» («Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο») του Pier Paolo Pasolini. Εκτός αυτού όμως, μάθαμε ότι στην περιοχή αυτή γυρίστηκαν και τα επεισόδια από τα αρχικά «Παιχνίδια χωρίς σύνορα»! Όπως επίσης μάθαμε ότι ένας κρατήρας στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη έχει ονομαστεί Crotone από την ιστορική πόλη της Κάτω Ιταλίας…

Le Castella

Μιλώντας με τα νέα παιδιά που κατοικούν εδώ αποκομίσαμε την ίδια εντύπωση που μας δίνουν πάνω-κάτω όλα τα νεαρά παιδιά που ζουν σε επαρχίες: όλα αγαπούν τον τόπο τους ωστόσο όλα επιθυμούν κάποια μέρα να φύγουν μακριά του, να φύγουν για μέρη που ίσως ευαγγελίζονται περισσότερες ευκαιρίες εξέλιξης. Σε αυτό το ταξίδι πήραμε μια γεύση για το πώς «παντρεύεται» ένα τόσο παράταιρο παρελθόν με ένα τόσο διαφορετικό παρόν μέσα στον ίδιο τόπο. Τα ψήγματα του ελληνικού πολιτισμού συνυπάρχουν με το σήμερα της ιταλικής πραγματικότητας. Σε έναν τόπο που γνώρισε στιγμές δόξας αλλά και στιγμές καταστροφής και απόλυτης παρακμής. Έναν τόπο που γνώρισε σπουδαίες προσωπικότητες αλλά και βάρβαρους κατακτητές. Σε αυτόν τον ίδιο τόπο συνυπάρχει ένα ακτινοβόλο παρελθόν αλλά και τα όνειρα για ένα καλύτερο μέλλον. Συνυπάρχει η σοφία των ηλικιωμένων με τη ζωντάνια, τον ενθουσιασμό και την ευρηματικότητα των νέων που κάνει την καθημερινή ζωή να μοιάζει λίγο πιο… χρωματιστή! Χρωματιστή όπως η πράσινη ουρά της σκυλίτσας που έβαψαν με σπρέι τα παιδιά για να την κάνουν, όπως μας είπαν, λιγότερο συνηθισμένη και περισσότερο μοντέρνα...