Trinidad, η πολύχρωμη πόλη-μουσείο της ισπανικής αποικιοκρατίας

Ιουλίου 26, 2021

Αν θέλουμε να δούμε από κοντά πώς ήταν μια πόλη στα χρόνια της ισπανικής αποικιοκρατίας του 19^ου αιώνα, δεν έχουμε παρά να επισκεφθούμε το πανέμορφο Trinidad της Κούβας. Η πόλη έχει καταφέρει να διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό τον αποικιοκρατικό χαρακτήρα της ενώ τα μέγαρα και τα αρχοντικά της αντανακλούν το πάλαι ποτέ ένδοξο παρελθόν της. Κάπως έτσι έχει κερδίσει επάξια ήδη από το 1988 μια θέση στη Λίστα με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Λίγα λόγια για την Ιστορία…

Το Trinidad βρίσκεται στην Κεντρική Κούβα, στην επαρχία Sancti Spiritus. Ιδρύθηκε το 1514 από τον Diego Velázquez de Cuéllar με την ονομασία Villa de la Santisima Trinidad, στο σημείο όπου ανοίγεται η κοιλάδα San Luis. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την ίδρυση πόλης ανατολικότερα, στον κόλπο Cienfuegos, αλλά η παρουσία μεγάλου οικισμού Ινδιάνων στην εκβολή του ποταμού Γκουαουράμπο καθώς και η ύπαρξη χρυσού στα κοντινά με το σημερινό Trinidad βουνά, συνετέλεσαν στην τελική απόφαση για την ακριβή τοποθεσία της πόλης. Μέχρι το 1518, βέβαια, τα αποθέματα χρυσού είχαν τελειώσει και ο Ισπανός εξερευνητής Hernán Cortés σάλπαρε για Μεξικό μαζί με την πλειοψηφία των κατοίκων που πρόθυμα εγκατέλειψαν το Τρινιδάδ. Όσοι απέμειναν, στράφηκαν στη μοναδική λύση της καλλιέργειας καπνού και της κτηνοτροφίας. Το Τρινιδάδ ωστόσο είχε πλέον να αντιμετωπίσει τους εμπορικούς πολέμους και την πειρατεία καθώς επίσης και τα δεινά που έμελλε να έρθουν μαζί με τους Άγγλους. Συγκεκριμένα, το 1675 ο Άγγλος Τζον Σπρίνγκερ λεηλάτησε την πόλη και το 1703 ο συμπατριώτης του Κάρλος Γκαντ κατέκλεψε τα πάντα, μέχρι και τις τεφροδόχους από το Ναό!

Από το δεύτερο μισό του 18^ου αιώνα ξεκινά μια περίοδος ανάκαμψης που οφείλεται στον λεγόμενο «λευκό χρυσό», δηλαδή… τη ζάχαρη! Οι μικροί καλλιεργητές της περιοχής επωφελήθηκαν από την κατάρρευση της βιομηχανίας ζάχαρης στην Αϊτή και δόθηκε με νόμο η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες φυτειών να αξιοποιήσουν τους νέους σκλάβους που κατέφταναν στο νησί. Στη γειτονική κοιλάδα San Luis κατασκευάστηκαν οι πρώτοι μύλοι ζαχαροβιομηχανίας και μέχρι το 1846 το Trinidad είχε καταφέρει να γίνει η τέταρτη μεγαλύτερη εμπορική αγορά της Κούβας. Μέχρι το 1868, που ξέσπασε ο Δεκαετής Πόλεμος, οι μεγιστάνες της ζάχαρης επένδυαν τα κέρδη τους σε πανέμορφα κτήρια, μετατρέποντας έτσι το Trinidad στην πλουσιότερη και ομορφότερη πόλη της Λατινικής Αμερικής. Ωστόσο, δεν ήταν όλα ρόδινα… Από το 1830 ξεκίνησαν οι πρώτες εξεγέρσεις σκλάβων ενώ γύρω στο 1840 η εμφάνιση της βιομηχανίας ζαχαρότευτλων στη Γαλλία και τη Γερμανία απείλησε το μονοπώλιο του ζαχαροκάλαμου στην παραγωγή της ζάχαρης. Στα τέλη του αιώνα, οι τιμές της ζάχαρης πέφτουν κατακόρυφα εξαιτίας του ανταγωνισμού από το Cienfuegos και η πόλη περνάει το πρώτο μισό του 20^ου αιώνα σχεδόν απομονωμένη από όλους και από όλα.

Η εσωτερική αυλή ενός συνηθισμένου φτωχόσπιτου στο Trinidad

Ο πρώτος ασφαλτοστρωμένος δρόμος που συνέδεσε το Trinidad με το υπόλοιπο νησί κατασκευάστηκε μόλις το 1952, όμως δεν στάθηκε αρκετός για να βγάλει την πόλη από την εσωστρέφειά της μιας και από το 1959 έως και το 1965 η κυβέρνηση φρόντισε να την απομονώσει ακόμη περισσότερο λόγω υπονοιών ότι αποτελούσε κέντρο αντεπαναστατικών ιδεών. Σήμερα, το Trinidad βασίζει την οικονομία του στην επεξεργασία καπνού αλλά και στην τουριστική βιομηχανία, μιας και αποτελεί μία από τις καλύτερα διατηρημένες πόλεις της Κούβας. Η ιστορία της αποτυπώνεται στις γαλάζιες, πράσινες, ροζ και μπεζ προσόψεις των κομψών αρχοντικών της και την καθιστά πόλο έλξης για τους τουρίστες.

Τα top-5 αξιοθέατα του Trinidad:

1. Η Plaza Mayor

Plaza Mayor

Τα πλακόστρωτα δρομάκια του ιστορικού κέντρου του Trinidad συνθέτουν ένα πολύγωνο που οδηγεί στην Plaza Mayor, τη σημαντικότερη πλατεία της πόλης. Η πανέμορφη αυτή πλατεία, τα σπίτια σε παστέλ αποχρώσεις που την πλαισιώνουν και τα γραφικά πλακόστρωτα στενάκια που εκτείνονται γύρω της φτιάχνουν ένα ιδανικό σκηνικό για φωτογραφίες ενώ παράλληλα λειτουργούν σαν ένα υπαίθριο μουσείο που μας ταξιδεύει στην εποχή της ισπανικής αποικιοκρατίας. Η καλύτερη ώρα είναι αργά το απόγευμα, όταν ο ήλιος ξεκινά να δύει και βάφει με το πορτοκαλί του χρώμα τις προσόψεις των κτηρίων, αναδεικνύοντας τη λαμπερή γοητεία τους. Η πλατεία χωρίζεται σε τέσσερις μικρούς κήπους ενώ ιδιαίτερο χαρακτήρα της προσδίδουν τα λευκά κάγκελα από σφυρήλατο σίδερο, οι διακοσμήσεις του 19^ου αιώνα, τα λευκά παγκάκια, οι φανοστάτες, τα δύο χάλκινα αγάλματα των κυνηγετικών σκυλιών που φυλάνε την είσοδο του κεντρικού μονοπατιού και φέρουν κάτι από την εξωτική μαγεία της Αιγύπτου αλλά και το άγαλμα της Τερψιχόρης, της Μούσας του Χορού.

Γύρω από την Πλατεία συγκεντρώνονται μερικά από τα σημαντικότερα κτήρια της πόλης, όπως το Μουσείο του Ρομαντισμού, η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, το Museo de Arqueologia και η Γκαλερί Τέχνης Benito Ortiz.

Museo de Arqueologia

Galeria de Arte Universal Benito Ortiz

Σε πολύ κοντινή απόσταση συναντάμε επίσης το Palacio Cantero (που στεγάζει το Δημοτικό Μουσείο και φιλοξενεί εκθέματα από την ιστορία των σκλάβων, των αποικιοκρατών και της Επανάστασης) αλλά και το Μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης.

Convento de San Francisco de Asis

2. Το Μουσείο του Ρομαντισμού

Το Μέγαρο Μπρινέ όπου στεγάζεται το Μουσείο του Ρομαντισμού

Εσωτερική αυλή

Το σημαντικότερο κτήριο γύρω από την Πλατεία είναι το Μέγαρο Μπρινέ που στεγάζει σήμερα το Μουσείο του Ρομαντισμού. Το Μέγαρο, ένα από τα ομορφότερα που συναντήσαμε στην Κούβα, ανήκε στον Κρεολό Κόμη Brunet και χτίστηκε μεταξύ 1740 και 1808, όταν η πόλη διένυε τη «χρυσή εποχή» της. Η πρόσοψή του, στο χρώμα της ώχρας, αποτελεί τυπικό δείγμα της ισπανικής αποικιοκρατικής αρχιτεκτονικής στην Κούβα ενώ εντύπωση προκαλεί το ανδαλουσιανό αίθριο που χαρακτηρίζεται από τη μίξη mudejar και νεοκλασικών στοιχείων καθώς επίσης και τα εσωτερικά μπαλκόνια. Από το 1974 το κτήριο αυτό στεγάζει το Μουσείο Ρομαντισμού, το πρώτο μουσείο που άνοιξε στο Trinidad. Αποτελείται από δεκατέσσερα δωμάτια στα οποία έχουμε τη δυνατότητα να θαυμάσουμε συλλογές από έπιπλα-αντίκες, σπιτικά σκεύη, πολυτελή αντικείμενα εποχής, διακοσμητικά έργα τέχνης και άλλα προσωπικά αντικείμενα του 19^ου αιώνα και οικογενειακά κειμήλια που είχαν την καλοσύνη να παραχωρήσουν στο μουσείο αφιλοκερδώς οι κάτοικοι του Trinidad. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν οι εκπληκτικές πορσελάνες Limoges. Η πολυτελέστατη διακόσμηση του Μεγάρου αποκαλύπτει το πάθος που διατηρούσε η κουβανική αριστοκρατία για κάθε πολύτιμο αγαθό που προερχόταν από την Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Plaza Mayor στα δεξιά, το Αρχαιολογικό Μουσείο στα αριστερά και το Μουσείο Ρομαντισμού στο βάθος

3. Η Iglesia Mayor de la Santisima Trinidad

Η Iglesia Mayor de la Santisima Trinidad και το Museo Romantico στο γλυκό φως του δειλινού...

Ο Ναός αυτός αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους σε όλη την Κούβα, χτίστηκε μεταξύ 1817 και 1892 και η αρχιτεκτονική του αντλεί έμπνευση από διαφορετικά στυλ, όπως το αρχαιοελληνικό και το νεοκλασικό, σε συνδυασμό με τις αρχιτεκτονικές τάσεις που κυριαρχούσαν τον 19^ο αιώνα. Ξεχωρίζει για τον πλούτο και την εσωτερική του διακόσμηση ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η εικόνα του Χριστού με τον χρυσοποίκιλτο χιτώνα που δώρισε στην πόλη η Βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας. Στον Πύργο του Καμπαναριού υπάρχουν τρείς καμπάνες που φέρουν τις ονομασίες Santisima Trinidad, Mayor και Nuestra Señora de la Consolación.

4. Ο Ναός της Yemalla

Η "Μαύρη Παναγία"

Ενώ η Κούβα επισήμως είναι κράτος αθεϊστικό, εξακολουθεί να είναι μεγάλο το ποσοστό των Καθολικών στη χώρα ενώ από την άλλη υπάρχει και ένα αξιοσημείωτο ποσοστό πιστών που ασπάζονται τη θρησκεία της σαντερίας. Η σαντερία προέρχεται από μια μίξη στοιχείων του Καθολικισμού με τη θρησκεία των Γιορούμπα της Αφρικής που έφεραν μαζί τους οι σκλάβοι. Στις πρακτικές της συγκαταλέγεται η πραγματοποίηση τελετών λευκής και μαύρης μαγείας, γι’ αυτό και ένα κομμάτι της θρησκείας αυτής παραμένει απόκρυφο και σκοτεινό. Στο Trinidad, λοιπόν, εκτός από την κοινότητα των Καθολικών συναντάμε και μια πολύ ενεργή κοινότητα πιστών της σαντερίας, οι οποίοι συναθροίζονται σε ένα μικρό δωμάτιο ενός κοινότυπου σπιτιού στο κέντρο της πόλης που έχει μετατραπεί σε έναν από τους σημαντικότερους ναούς της θρησκείας αυτής. Ο Ναός είναι αφιερωμένος στη Yemalla, τη «μαύρη Παναγία» της σαντερίας που είναι η θεά των Υδάτων.

Yemalla, θεά των Υδάτων

Το ιερό της είναι ένα απλό δωμάτιο με μερικές σειρές ξύλινους πάγκους για να κάθονται οι πιστοί, ένα τραπέζι με τα σύνεργα των τελετών και ένα άγαλμα της θεάς ντυμένο με λευκό φόρεμα και μπλε μανδύα. Η πρώτη μας εντύπωση με το που μπήκαμε ήταν πως ο χώρος απέπνεε μια απροσδιόριστη αρνητικότητα και αυτό είχε ίσως να κάνει με το γεγονός ότι πετύχαμε τους φροντιστές του σε φάση προετοιμασίας για τελετή μαύρης μαγείας που θα πραγματοποιούσαν το ίδιο απόγευμα! Στην εσωτερική αυλή του οικήματος υπήρχαν κλουβιά με κοκόρια τα οποία, όπως μάθαμε, θυσιάζονταν κατά τη διάρκεια των τελετών, ενώ ένα από τα παρακείμενα δωμάτια ανήκε στον Babalao, τον «πατέρα των μυστηρίων» όπως ονομάζεται στη διάλεκτο των Γιορούμπα ο πνευματικός ηγέτης της σαντερίας. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την επίσκεψή μας στο ιερό της Yemalla στο Trinidad αλλά και για τη θρησκεία της σαντερίας γενικότερα, βλ. προηγούμενο άρθρο μου, εδώ.

5. Το μπαρ Canchachara

Μπαρ "Canchachara"

Το ομώνυμο ποτό

Παρόλο που είναι παράδοξο να συμπεριλαμβάνω ανάμεσα στα καλύτερα αξιοθέατα του Trinidad και ένα… μπαρ, ο λόγος που το κάνω είναι γιατί εδώ έχουμε τη δυνατότητα να δοκιμάσουμε ένα ποτό με… ιστορία! Σε ένα αποικιακό κτήριο της παλιάς πόλης, λοιπόν, στεγάζεται το περίφημο μπαρ Canchachara, το οποίο έχει live μουσική από ορχήστρα και σερβίρει το ομώνυμο ποτό φτιαγμένο από ρούμι, μέλι και λεμόνι. Το ποτό αυτό συνήθιζαν να το δίνουν οι αποικιοκράτες στους σκλάβους τους προκειμένου εκείνοι να αντέξουν τη σκληρή δουλειά στις φυτείες γιατί γενικά θεωρείται δυναμωτικό και αναζωογονητικό.

"Canchachara", εσωτερικό

"Canchachara", τραπεζάκια στην αυλή

Αγορές

Υπαίθρια αγορά με αναμνηστικά

Στο Trinidad υπάρχουν άφθονα μαγαζάκια αλλά και υπαίθριες αγορές όπου μπορείτε να βρείτε ενδιαφέροντα αναμνηστικά σε πολύ καλές τιμές.

Αυτός ο καλλιτέχνης του δρόμου φτιάχνει ψάθινες τσάντες και διακοσμητικά

Ζωγράφος απεικονίζει στους καμβάδες του με έντονα χρώματα τις όμορφες γωνιές της πόλης

Διασκέδαση

Υπαίθριες καφετέριες

Εκτός από το Canchachara που αποτελεί must στάση στην εκδρομή σας, στο Trinidad θα βρείτε πολλά «Casas de musica» αλλά και «ψαγμένα» μαγαζιά με μουσική που στεγάζονται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους όπως στα ερείπια μιας παλιάς εκκλησίας αλλά και μέσα σε μια μεγάλη σπηλιά, η οποία κάποτε χρησιμοποιήθηκε και ως νοσοκομείο πολέμου.

Εστιατόριο της πόλης
Καφετέρια με υπέροχη αυλή
Διαμονή

"Memories Trinidad del Mar"

Οι επιλογές μας για διαμονή στο Trinidad είναι αρκετά περιορισμένες και αυτό γιατί τα περισσότερα διαθέσιμα καταλύματα δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ενός Ευρωπαίου π.χ. ταξιδιώτη. Παρόλα αυτά, το ξενοδοχείο «Memories Trinidad del Mar» υπήρξε κάπως αξιοπρεπές. Πρώτα από όλα, σαν χώρος είναι πανέμορφος αισθητικά. Διαθέτει πισίνα με όλο το εξωτικό στοιχείο που προσφέρουν οι φοίνικες αλλά και δική του παραλία με λευκή άμμο και δωρεάν ξαπλώστρες. Τα δωμάτια είναι πολύ καλαίσθητα, πλην όμως τα περισσότερα παρουσιάζουν αρκετά προβλήματα όπως χαλασμένα υδραυλικά, βουλωμένες και σκουριασμένες σωληνώσεις ή καμένες λάμπες. Οι πετσέτες ήταν λερωμένες με κραγιόν και όταν ζητήσαμε να μας τις αλλάξουν, μας έφεραν μεν αμέσως πεντακάθαρες αλλά ήταν σκισμένες και τρυπημένες! Η μπανιέρα βούλωνε και δεν πήγαιναν κάτω τα νερά και το καζανάκι υπολειτουργούσε. Σε άλλα δωμάτια δεν είχαν καθόλου νερό, ούτε χαρτί υγείας.

"Memories Trinidad del Mar"

Στην επαρχία της Κούβας είναι πολύ περισσότερο εμφανή τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα σε οικονομικό επίπεδο και αυτό αντικατοπτρίζεται και στις παρεχόμενες υπηρεσίες των ξενοδοχείων. Πρόκειται για προβλήματα που είναι υπαρκτά στο σύνολο της χώρας, απλώς δεν γίνονται τόσο έντονα αντιληπτά στα ξενοδοχεία της Αβάνας ή του πολύ τουριστικού Βαραδέρο γιατί εκεί οι ξένες εταιρείες που είναι μέτοχοι στα ξενοδοχεία έχουν πολύ πιο ενεργό ρόλο και προλαβαίνουν να διορθώνουν τα κακώς κείμενα. Κατά τα άλλα, το φολκλορικό show με τους χορευτές δίπλα στην πισίνα ήταν ένας ιδανικός τρόπος για να περάσουμε το βράδυ μας και να ευχαριστηθούμε χορό, όπως επίσης και τα απεριόριστα δωρεάν ποτά. Το φαγητό στον μπουφέ του εστιατορίου του ξενοδοχείου, όπως επίσης και το πρωινό, ήταν πλούσια σε επιλογές πλην όμως έπρεπε να προσέξεις πολύ τι θα επέλεγες γιατί αρκετά κρέατα ήταν άψητα και αρκετά φαγητά κακομαγειρεμένα, οπότε αυτό περιόριζε κατά πολύ τις επιλογές σου! Στα αρνητικά θα προσθέσω ακόμη τη… γαστρεντερίτιδα που πάθαμε από τα παγάκια στα ποτά! Γνωρίζαμε ήδη ότι στην Κούβα θα έπρεπε να αποφεύγουμε το νερό και τις σαλάτες που πλένονται σε νερό της βρύσης και φυσικά το τηρήσαμε. Γνωρίζαμε επίσης ότι στην πρωτεύουσα και στο Βαραδέρο, τα παγάκια που χρησιμοποιούνται είναι εργοστασιακά, φτιάχνονται από εμφιαλωμένο νερό και ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα γιατί έχουν τρύπα στη μέση. Στην επαρχία ωστόσο του νησιού μάλλον δεν προτιμούν τα εργοστασιακά παγάκια και κάπου εκεί την πατήσαμε! Αξίζει δε να τονίσω ότι το εν λόγω ξενοδοχείο είναι μακράν από τα καλύτερα της περιοχής, οπότε καταλαβαίνετε τι συμβαίνει στα υπόλοιπα…