Άνω Πορόια, το ομορφότερο χωριό των Σερρών

Διαδρομές μέσα στο πράσινο, η φύση στα καλύτερά της, γευστικά πιάτα και ένα ορεινό χωριό με ιστορία, μόλις μια ανάσα από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα… Τα Άνω Πορόια είναι δίχως αμφιβολία ένα από τα ομορφότερα χωριά που έχουμε συναντήσει στη Βόρειο Ελλάδα και αποτελούν ιδανικό προορισμό για οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Χτισμένο σε υψόμετρο περίπου 400 μ., στις πλαγιές του όρους Μπέλες, το γραφικό αυτό ακριτικό χωριό αγναντεύει από ψηλά τη Λίμνη Κερκίνη και μας κάνει να το ερωτευτούμε από την πρώτη στιγμή. Βρίσκεται 65 χλμ. βορειοδυτικά της πόλης των Σερρών ενώ από τη Θεσσαλονίκη απέχει μόλις 100 χλμ., αποτελώντας για τους κατοίκους της συμπρωτεύουσας έναν ιδανικό προορισμό για ένα ξεκούραστο και χαλαρωτικό weekend στη φύση.

Λίγα λόγια για την Ιστορία…  

 

Η ονομασία του χωριού δεν είναι ετυμολογικά ξεκάθαρη αλλά είναι σίγουρα ελληνικής προέλευσης. Υπάρχουν αρκετές διαφορετικές εκδοχές σχετικά με την ετυμολογία και οι επικρατέστερες θεωρούν ότι προέρχεται: είτε από τη φράση «πολλαί ροαί» δηλαδή «πολλές ροδιές», είτε από τη φράση «πολλή ροή» (εξαιτίας ίσως των πολλών τρεχούμενων νερών που υπάρχουν στην περιοχή), είτε από τις λέξεις «πόρος» δηλαδή «πέρασμα» και «ροαί» ή «ροή» (σαν να λέμε «το πέρασμα με τις ροδιές» ή «το πέρασμα με τις ροές υδάτων»). Πάντως επί Τουρκοκρατίας, η περιοχή ήταν γνωστή ως «Μικρή Κωνσταντινούπολη» γιατί πολλοί Τούρκοι μπέηδες είχαν χτίσει τα εξοχικά τους στα Άνω Πορόια. Από την άλλη, το κλίμα της περιοχής ήταν τόσο καλό ώστε δεν ήταν λίγοι οι γιατροί που πρότειναν σε φυματικούς ασθενείς τους, στο πλαίσιο της θεραπείας τους, την παραμονή στα Άνω Πορόια με σκοπό τη βελτίωση της υγείας τους. 

Οι πρώτοι κάτοικοι του οικισμού ήταν Ηπειρώτες έμποροι και τεχνίτες, οι οποίοι ανέδειξαν τα Άνω Πορόια σε σημαντικό εμπορικό κέντρο πάνω στο δρόμο που συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με τη βαλκανική ενδοχώρα. Στις αρχές του 19^ου αιώνα εγκαταστάθηκαν εδώ βλαχόφωνοι Έλληνες μετανάστες από την Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία (Γιάννενα, Αργυρόκαστρο, Τρίκαλα, Όλυμπο, Πίνδο, Γράμμο, Μέτσοβο, Σαμαρίνα), σχηματίζοντας τον βασικό πυρήνα του πληθυσμού του χωριού ενώ αργότερα εγκαταστάθηκαν εδώ και πολλοί Μικρασιάτες πρόσφυγες, δημιουργώντας ένα ενδιαφέρον πολιτισμικά μείγμα με τους ήδη υπάρχοντες κατοίκους. Τα Άνω Πορόια συμμετείχαν ενεργά στον Μακεδονικό Αγώνα ενώ από εδώ καταγόταν ο οπλαρχηγός Εμμανουήλ Βασιλείου. 

Με την απελευθέρωση των Σερρών το 1912 και την οριστική χάραξη των συνόρων στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα Άνω Πορόια βρέθηκαν στις εσχατιές του χάρτη, δυο βήματα από τη Βουλγαρία και μοιραία παραγκωνίστηκαν. Ο πληθυσμός σταδιακά μειώθηκε και έφτασε σήμερα να αριθμεί λιγότερους από 1.000 κατοίκους, οι περισσότεροι από τους οποίους δραστηριοποιούνται στον τομέα της κτηνοτροφίας και της γεωργίας, με βασικό άξονα παραγωγής την καπνοκαλλιέργεια. Τα τελευταία ωστόσο χρόνια τα Άνω Πορόια έχουν αρχίσει να εισχωρούν δυναμικά στον τομέα του τουρισμού και αποτελούν πλέον έναν από τους πιο ανερχόμενους τουριστικούς προορισμούς στη Βόρεια Ελλάδα. Σε αυτό συνέβαλε αποφασιστικά η δημιουργία παραδοσιακών ξενώνων και αρκετών καφετεριών και ταβερνών. Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ότι η ανάπτυξη ήρθε με ήπιους ρυθμούς και έτσι ο τουρισμός δεν έχει αλλοιώσει ούτε στο ελάχιστο τον παραδοσιακό χαρακτήρα και τη γραφικότητα του χωριού.   

 

Μια βόλτα στο χωριό…  

 

Το άνω μέρος της κεντρικής πλατείας του χωριού

Τα αρχοντικά και τα νεοκλασικά που στολίζουν τα καλντερίμια των «μαχαλάδων» του χωριού διατηρούν αναλλοίωτα τα χαρακτηριστικά της μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής των βλαχόφωνων Ελλήνων που ήρθαν από την Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία. Ανθισμένα μπαλκόνια και παραθύρια συμπληρώνουν αρμονικά το τοπίο. 

Όμορφα μπαλκόνια πλημμυρισμένα στα πολύχρωμα λουλούδια...

Φτάνουμε στην πλακόστρωτη κεντρική πλατεία. Τραπεζάκια και καρέκλες είναι απλωμένα κάτω από την παχιά σκιά που προσφέρουν απλόχερα τα δέντρα. Η γραφική πλατεία θυμίζει κάτι από τις αντίστοιχες των ορεινών χωριών του Πηλίου που τόσο αγαπώ! Στη μια της άκρη βρίσκεται η προτομή του Λοχία Δημητρίου Ίτσιου που δολοφονήθηκε από τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και ένα Μνημείο Πεσόντων, αφιερωμένο σε όσους έδωσαν τη ζωή τους στους πολέμους που γνώρισε η χώρα τον περασμένο αιώνα. 

Μνημείο Πεσόντων

Στο τέρμα της πλατείας βλέπουμε από τη μία το νεοκλασικό κτήριο του Σχολείου και από την άλλη τον εντυπωσιακό Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Λίγο έξω από το χωριό έχουμε τη δυνατότητα να επισκεφθούμε επίσης τα πλούσια αγιογραφημένα ξωκλήσια του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γεωργίου και να απολαύσουμε τη μοναδική θέα προς το χωριό αλλά και προς τον κάμπο και τη Λίμνη Κερκίνη. 

Το κτήριο του Σχολείου

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Η δε φύση γύρω από τον οικισμό αποτελεί αξιοθέατο από μόνη της! Το όρος Μπέλες (ή Κερκίνη) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους βιότοπους της Ελλάδας, έχει προταθεί να ανακηρυχθεί Εθνικός Δρυμός ενώ έχει ενταχθεί στις προστατευόμενες περιοχές NATURA 2000. Στο καταπράσινο δάσος με τα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά συναντάμε επίσης οξιές, δρυς, έλατα, μαύρα πεύκα, σημύδες και σφενδάμους ενώ αποτελεί τόπο φιλοξενίας πλούσιας πανίδας και προσφέρεται για πεζοπορία σε σηματοδοτημένα μονοπάτια αλλά και δραστηριότητες όπως ιππασία, ορειβασία και διαδρομές 4Χ4. Οι λάτρεις της ορειβασίας, μπορούν να απευθυνθούν στον Ορειβατικό Σύλλογο Άνω Ποροΐων για περισσότερες πληροφορίες.

Άλογα για ιππασία στο δάσος

Διασκέδαση - Κουζίνα    

 

Cafe Τίντζας

Επισκεφθήκαμε τα Άνω Πορόια Αύγουστο μήνα και εν μέσω του χειρότερου καύσωνα των τελευταίων ετών! Παρόλα αυτά, το δάσος με τα πλατάνια μάς προσέφερε μια αληθινή ανάσα δροσιάς ενώ παρατηρήσαμε ότι τα Άνω Πορόια διέθεταν το καλύτερο κλίμα από όλη την περιοχή της Κερκίνης. Έτσι χαλαρώσαμε για αρκετή ώρα σε ένα τραπέζι κάτω από τα πλατάνια και πλάι στο κελαρυστό ρυάκι στο Café Τίντζας ενώ απολαύσαμε παγωμένα καφεδάκια αλλά και ένα δροσιστικό milkshake μπανάνα που ήταν αληθινό βάλσαμο ψυχής έπειτα από τόση ζέστη και περπάτημα! Στη συνέχεια, ανηφορίσαμε για μερικά μέτρα ακόμα στο δρομάκι που μετά βίας χωράει ένα μόνο αυτοκίνητο, για να φτάσουμε στην «Πεστροφοταβέρνα», γνωστή παλαιότερα και ως «Ταβέρνα της Αλεπούς» καθώς αποτελούσε επί σειρά ετών αγαπημένο… «στέκι» μιας χαριτωμένης αλεπούς που κατέβαινε από το βουνό προς ανεύρεση τροφής. 

"Πεστροφοταβέρνα"

"Πεστροφοταβέρνα", λεπτομέρεια

Ένα ζευγάρι, ο Δημήτρης και η Ρούλα, αποφάσισαν πριν από 40 χρόνια να δημιουργήσουν μέσα στο φαράγγι ένα εκτροφείο πέστροφας αλλά και την ταβέρνα. Σήμερα, τα ηνία έχει αναλάβει η επόμενη γενιά συνεχίζοντας με τον ίδιο ενθουσιασμό και διατηρώντας την ίδια ποιότητα. Καθίσαμε σε ένα από τα μεγάλα ξύλινα τραπέζια με τους πάγκους, κάτω από την ονειρεμένη σκιά των πλατανιών και δοκιμάσαμε –τι άλλο;- νοστιμότατες πέστροφες ψητές, φιλέτο πέστροφας πανέ (ιδανικό πιάτο για τα μικρά παιδιά), πατατοσαλάτα και υπέροχα μανιτάρια πλευρώτους με μπόλικο σκόρδο και λιαστή ντομάτα. Συνοδεύσαμε το γεύμα μας με μπύρες και πληρώσαμε μόλις 44 € τα τέσσερα άτομα. Γρήγορο σέρβις, ευγένεια και στο τέλος κέρασμα καρπούζι.

Πέστροφα ψητή

Φιλέτο πέστροφας πανέ

Πατατοσαλάτα και μανιτάρια πλευρώτους με σκόρδο και λιαστή ντομάτα

 Εκδρομές

 

Τα Άνω Πορόια μπορούν κάλλιστα να αποτελέσουν τη βάση σας για εξορμήσεις στην ευρύτερη περιοχή που θα σας δώσουν τη δυνατότητα να γνωρίσετε τα χωριά αλλά και τον υδροβιότοπο της Λίμνης Κερκίνης. Πολύ κοντά βρίσκονται επίσης το βυζαντινό χαμάμ Αγκίστρου και τα ιαματικά λουτρά Σιδηροκάστρου που ενδείκνυνται για ρευματοπάθειες, δισκοπάθειες, μυαλγίες και παθήσεις των αρθρώσεων ενώ μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο περίφημο Οχυρό Ρούπελ που απέχει 7 χλμ. από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και το τελωνείο του Προμαχώνα.