Το Cesky Krumlov των παραμυθιών και των θρύλων…

Είναι μια μέρα βροχερή και κατευθύνομαι προς την τσέχικη πόλη Cesky Krumlov της Νότιας Βοημίας. Πρόκειται για μια μικρή πόλη, χτισμένη γύρω από το μαίανδρο που σχηματίζει ο ποταμός Μολδάβας. Διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα γοτθικά κάστρα της χώρας, γραφικά πλακόστρωτα στενάκια και κουκλίστικα πέτρινα σπίτια με αναγεννησιακές προσόψεις που μοιάζουν να έχουν βγει κατευθείαν από κάποιο σκηνικό ταινίας εποχής. Ολόκληρη η παραμυθένια αυτή πόλη έχει καταχωρηθεί από το 1992 στη Λίστα με τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Ανεβαίνοντας στο Κάστρο

Καθώς ανεβαίνω τον ανηφορικό δρόμο που θα με βγάλει κατευθείαν στο Κάστρο, για να ξεκινήσω από εκεί την περιήγησή μου, κοιτάζω με θαυμασμό γύρω μου το καταπράσινο τοπίο με τα πυκνά πανύψηλα δέντρα και αναλογίζομαι την ιστορία της πόλης... 

Ονομάστηκε Cesky Krumlov για να διαφοροποιηθεί από το Moravsky Krumlov που βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Τσεχίας. Η πόλη έχει συνδεθεί με πάμπολλους μύθους και θρύλους, πράγμα που -όπως είδαμε και στην περίπτωση της Πράγας- ήταν σύνηθες κατά τα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα. Ο θρύλος σχετικά με το χτίσιμο του Κάστρου και την ονομασία της πόλης αναφέρει ότι κάποτε, κατά το Μεσαίωνα, η περιοχή αυτή ήταν ένα απέραντο δάσος. Δεν υπήρχε μήτε πόλη μήτε Κάστρο. Υπήρχε μονάχα ένας εμπορικός δρόμος που περνούσε μέσα από το δάσος και συνέδεε την Αυστρία με την ενδοχώρα της Τσεχίας. 

Σε εκείνο το σημείο, κοντά στον ποταμό, συνήθιζαν να στήνουν ενέδρες ληστές και να επιτίθενται στους διερχόμενους εμπόρους. Οι ληστές συνέχισαν να λυμαίνονται την περιοχή μέχρις ότου μια μέρα έφτασε εκεί ένας ηρωικός ιππότης, ο Vitek. Αυτός, αφού έκαψε το κρησφύγετο των ληστών, αποφάσισε να χτίσει ένα Κάστρο για να ελέγχει και να προστατεύει όλη την περιοχή. Ο μεγαλύτερος μάλιστα δρόμος που κατεβαίνει από το Κάστρο και το συνδέει με την πόλη ονομάζεται Latrán, κατά πάσα πιθανότητα λόγω των ληστών (lotri) που είχαν προηγουμένως εκεί το κρησφύγετό τους. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ωστόσο, η ονομασία Latrán προέρχεται από το λατινικό «latus» που θα πει «πλαγιά» ή «πλευρά» και έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο δρόμος βρίσκεται πλάι από το Κάστρο και κατεβαίνει την πλαγιά μέχρι την πόλη.    

Το ηλιακό ρολόι

Στην είσοδο του Κάστρου και πάνω στον τοίχο εντοπίζω ένα ενδιαφέρον ηλιακό ρολόι το οποίο, όπως μαθαίνω, έχει ανακατασκευαστεί και λειτουργεί ακόμη. Αυτό όμως που κυριολεκτικά μου παίρνει τα μυαλά και με κάνει να διακόψω κάθε άλλη σκέψη από το μυαλό μου είναι η ασύγκριτη και απερίγραπτη θέα προς την πόλη που αντικρίζω με το που βγαίνω στον εξώστη του Κάστρου. Μπροστά μου απλώνεται ολόκληρο το Cesky Krumlov, συννεφιασμένο λόγω της βροχερής ημέρας, αλλά και ο φιδογυριστός ποταμός Μολδάβας. Παίρνω τις απαραίτητες φωτογραφίες, όπως κάνουν άλλωστε δεκάδες τουρίστες γύρω μου, και ξεκινάω βιαστικά για να γνωρίσω από κοντά όλες τις ομορφιές αυτού του ευλογημένου τόπου. Χαμογελάω στη σκέψη ότι έχω να κάνω με την ομορφότερη ίσως πόλη που έχω επισκεφθεί ποτέ μέχρι σήμερα! Και δεν έχω επισκεφθεί και λίγες…   

Άποψη της πόλης από το Κάστρο

Το Κάστρο στην κορυφή του λόφου

Η κατασκευή του Κάστρου τοποθετείται χρονικά γύρω στα 1240-1250. Η πρώτη αναφορά στην πόλη προέρχεται από μια πηγή του 1253 που την αναφέρει με την ονομασία «Chrumbenowe», πιθανώς από το γερμανικό «Krumme Aue» που θα πει «στραβό λιβάδι». Αρχικά ανήκε στον Οίκο των Rosenberg και η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν Γερμανοί. Οι Τσέχοι τότε αποτελούσαν μια μικρή κοινότητα με δικό της ιερέα και συνέχισαν να αποτελούν μειονότητα μέχρι και τα τέλη του 15^ου αιώνα που βρέθηκε χρυσός στην περιοχή, γεγονός που προσέλκυσε ακόμη περισσότερους Γερμανούς εργάτες. 

Ο παλαιότερος σωζόμενος νερόμυλος στην πόλη

Στις αρχές του 17^ου αιώνα ο Αυτοκράτορας Ροδόλφος Β’ αγόρασε την πόλη και την παραχώρησε στο γιο του Julius d’ Austria ενώ αργότερα έγινε πρωτεύουσα του Δουκάτου του Krumlov και πέρασε στα χέρια του Οίκου των Eggenberg και κατόπιν του Οίκου των Schwarzenberg. Ακολουθώντας τη μοίρα της Τσεχοσλοβακίας, το Cesky Krumlov πέρασε στην κατοχή της Γερμανο-Αυστρίας μέχρι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου που απελευθερώθηκε από τον τσεχοσλοβάκικο στρατό. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προσαρτήθηκε εκ νέου στη Γερμανία ενώ με το τέλος του πολέμου, η πόλη απελευθερώθηκε και εκδιώχθηκε από την περιοχή όλος ο γερμανόφωνος πληθυσμός προς αποφυγή μελλοντικών διεκδικήσεων από μέρους της Γερμανίας. Ακολουθεί μια μακρά περίοδος παρακμής κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής περιόδου που τερματίστηκε με τη Βελούδινη Επανάσταση του 1989. Τότε ήταν η εποχή που η τύχη της πόλης άλλαξε ριζικά. Τα κτήριά της αποκαταστάθηκαν, η όψη της ξαναβρήκε τη χαμένη ομορφιά της και το Cesky Krumlov μπήκε δυναμικά στη λίστα με τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Κεντρικής Ευρώπης.      

 

Σήμερα, το σημαντικότερο αξιοθέατο δεν είναι άλλο από το επιβλητικότατο Κάστρο, το δεύτερο μεγαλύτερο της Τσεχίας μετά το Hradcany της Πράγας. Είναι ασυνήθιστα μεγάλο για μια τόσο μικρή πόλη και αυτό ίσως δικαιολογείται από τη σημασία που είχε η περιοχή κατά το Μεσαίωνα ως εμπορικό πέρασμα. Χτίστηκε σε περίοπτη θέση πάνω στο βράχο και η γέφυρα με τις καμάρες πάνω από το βαθύ χάσμα του βράχου είναι πραγματικά εντυπωσιακή και κοσμείται από αγάλματα Αγίων.

Η εντυπωσιακή γέφυρα με τα αγάλματα (φωτογραφίες πάνω δεξιά και αριστερά)

Τα διάφορα κτήρια που απαρτίζουν το συγκρότημα του Κάστρου χτίστηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και αντικατοπτρίζουν διαφορετικές αρχιτεκτονικές και διακοσμητικές τεχνοτροπίες: από τη γοτθική τέχνη μέχρι την αναγεννησιακή και τη μπαρόκ. Χαρακτηριστικές είναι οι προσόψεις των κτηρίων που από μακριά μοιάζουν να είναι σκαφτές όπως των σπιτιών στο Πυργί της Χίου, παρατηρώντας τες όμως από κοντά καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για ζωγραφισμένες διακοσμήσεις. 

Τμήμα των κήπων του Κάστρου

Η οπλαποθήκη με τα κανόνια

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει ο τεράστιος ροκοκό κήπος με τις λιμνούλες και την τάφρο, το κεντρικό σιντριβάνι και η οπλαποθήκη με τα κανόνια. Ξεχωρίζει εξίσου το μπαρόκ θέατρο του 1680-82 που χτίστηκε από τον Πρίγκιπα Johann Christian I von Eggenberg και ανακαινίστηκε πλήρως περίπου έναν αιώνα μετά. Λόγω της παλαιότητάς του ανοίγει μόνο δύο φορές το χρόνο για το κοινό με τη διοργάνωση παραστάσεων Όπερας. Τελευταίος ιδιοκτήτης του Κάστρου υπήρξε ο Adolph Schwarzenberg. Η περιουσία του κατασχέθηκε από τους Ναζί το 1940 και κατόπιν πέρασε στην Κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας το 1945. 

Πάρκα με σιντριβάνια 

Οι απόγονοί του έχουν καταφύγει στη δικαιοσύνη και ζητούν από το Κράτος της Τσεχίας να τους επιστρέψει τα κατασχεμένα περιουσιακά στοιχεία της οικογενείας τους (και μαζί με αυτά και το Κάστρο του Cesky Krumlov) έχοντας προσκομίσει τους σχετικούς τίτλους ιδιοκτησίας που έχουν στην κατοχή τους. Μέχρι και σήμερα, πάντως, δεν έχει δοθεί λύση στο ζήτημα, με αποτέλεσμα το Κάστρο να αποτελεί ακόμα διαφιλονικούμενο περιουσιακό στοιχείο…   

  

Δεξιά η Apotheka, αριστερά κτήριο της Αναγέννησης

Αφήνω πίσω μου το Κάστρο και ξεκινώ την περιήγησή μου στα πλακόστρωτα στενάκια της παλιάς πόλης. Στην οδό Latrán 46 εντοπίζω το πρώτο φαρμακείο που σήμερα στεγάζει το «Café-Bar Apotheka» (δηλαδή «Φαρμακείο»). Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης χτίστηκε μεταξύ του 14^ου και του 17^ου αιώνα και συνδυάζει το γοτθικό με το αναγεννησιακό και το μπαρόκ στυλ της κάθε εποχής. 

Σπίτια με εντυπωσιακές προσόψεις

Παντού γύρω μου ανακαλύπτω σπίτια χρωματιστά, με περίτεχνες προσόψεις, εντυπωσιακές διακοσμήσεις και καλαίσθητες τοιχογραφίες. 

Και κάπου εδώ ανάμεσα στα περίτεχνα κτήρια και τα πλακόστρωτα στενάκια αρχίζω να μαθαίνω για τους θρύλους και τις σκοτεινές ιστορίες που εκτυλίχθηκαν κάποτε στο Cesky Krumlov... 

Στα δεξιά το κτήριο της οδού Latran 1 που έμενε η Marketa

Στην οδό Latrán 1 σήμερα βρίσκεται ένα συμπαθητικό μαγαζάκι με αναμνηστικά. Κάποτε όμως στο σημείο αυτό παίχτηκε μια ασύλληπτη τραγωδία με θύμα μια δεκαεξάχρονη κοπέλα. Πίσω στο μακρινό 1580, ο Zikmund Pichler, κουρέας στο επάγγελμα και πατέρας τεσσάρων κοριτσιών (δύο από τα οποία ήταν δίδυμα), αγοράζει το σπίτι στον αριθμό 1 της οδού  Latrán, δίπλα ακριβώς από τον ποταμό Μολδάβα. Εκεί υπήρχαν λουτρά που θα του φαίνονταν χρήσιμα στο επάγγελμά του. Μερικά χρόνια μετά, το 1605, ο Don Julius de Austria, νόθος γιος του Αυτοκράτορα Ροδόλφου Β’ των Αψβούργων, καταφθάνει στο Cesky Krumlov για να ζήσει στο Κάστρο που του παραχώρησε ο πατέρας του. Γνωρίζει και ερωτεύεται την μόλις δεκαέξι ετών κόρη του φτωχού κουρέα, την Marketa Pichlerova και την καλεί να ζήσει μαζί του ως ερωμένη του. Αρχικά οι γονείς της κοπέλας δέχονται, σύντομα όμως αρχίζουν να γίνονται εμφανή τα πρώτα σημάδια σχιζοφρένειας του Julius. 

Η Marketa πέφτει συχνά θύμα των βίαιων ξεσπασμάτων του και υφίσταται ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια. Κάποια στιγμή, μετά από έναν ακόμα έντονο ξυλοδαρμό ο Julius, νομίζοντας ότι την έχει σκοτώσει, την πετάει από το παράθυρο του Κάστρου στα βράχια. Παραδόξως η κοπέλα στέκεται τυχερή: ένας σωρός σκουπιδιών καθυστερεί την πτώση της και καταφέρνει να επιζήσει, αν και βρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Οι γονείς της την κρύβουν και αρνούνται να την παραδώσουν στον άρχοντα. Εκείνος φυλακίζει τον πατέρα της και μετά από πέντε εβδομάδες ανακοινώνει ότι θα τον σκοτώσει. Λένε ότι τότε η μητέρα της Marketa, φοβισμένη για τον επικείμενο θάνατο του άντρα της, κάνει το ολέθριο λάθος να επιστρέψει την κοπέλα στον Julius. Τη μοιραία νύχτα της 18^ης Φεβρουαρίου του 1608 ο Julius χτυπάει άσχημα την άτυχη κοπέλα, σε σημείο να την παραμορφώσει. Εν τέλει τη δολοφονεί και στη συνέχεια της κόβει το κεφάλι και τεμαχίζει το σώμα της σε κομμάτια...

Η Marketa θάφτηκε σε μια κοντινή εκκλησία αλλά η πέτρα με το σταυρό, που σηματοδοτούσαν τον τάφο της, χάθηκαν κατά τη διάρκεια μιας ανακαίνισης που έγινε στο δάπεδο του Ναού. Ο Ροδόλφος Β’ αρνήθηκε να υπερασπιστεί το γιο του. Διέταξε να τον φυλακίσουν μέχρι το θάνατό του, που ήρθε έναν χρόνο μετά. Οι κάτοικοι της πόλης δεν ήθελαν να βρει ποτέ στην αιωνιότητα η ψυχή του γαλήνη γι’ αυτό τον έθαψαν κάτω από την υδρορροή στον κήπο ενός μοναστηριού. Η οικογένεια της κοπέλας συνέχισε να μένει στο Cesky Krumlov, παρά τις αρχικές αντιδράσεις των πολιτών που κατηγόρησαν ανοιχτά ως υπεύθυνη για το συμβάν τη μητέρα της. Η τελευταία, μετά το θάνατο του κουρέα άντρα της, πούλησε το σπίτι και τα λουτρά υπό την προϋπόθεση ότι ο νέος αγοραστής θα της επέτρεπε να διαμείνει εκεί μέχρι το τέλος της ζωής της, όπως και έγινε. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα τμήμα του σπιτιού αυτού κατεδαφίστηκε λόγω έργων διαπλάτυνσης του δρόμου. Στον τοίχο που κατεδαφίστηκε ανακάλυψαν μια κρυμμένη τοιχογραφία που απεικόνιζε την Marketa…

Στήλη της πανούκλας, κεντρική πλατεία

Οι θρύλοι ωστόσο, όπως και οι μακάβριες ιστορίες που συνοδεύουν την πόλη του Cesky Krumlov, δεν σταματούν εδώ... Στην κεντρική πλατεία δεσπόζει μία κρήνη που στο μέσον της έχει μια Στήλη-αφιέρωμα στην πανούκλα που έπληξε κατά το Μεσαίωνα την πόλη. Στο σημείο αυτό συνήθιζαν να σκοτώνουν δημοσίως όσες γυναίκες κατηγορούνταν για μαγεία, καίγοντάς τες στην πυρά. Είναι γνωστό άλλωστε ότι στα ζοφερά χρόνια του Μεσαίωνα δεν ήταν λίγες οι γυναίκες που για διάφορους λόγους, τις περισσότερες φορές ασήμαντους και αβάσιμους, καταδικάζονταν ως αιρετικές και μάγισσες και καίγονταν στην πυρά. 

Ένας αρκετά διαδεδομένος θρύλος της περιοχής μιλάει για μια τσιγγανοπούλα που έκλεψε από την εκκλησία ένα δαχτυλίδι που είχαν αφιερώσει ως τάμα στην Παναγία. Ένας υπάλληλος της ενορίας την κατηγόρησε για ιεροσυλία και μερικοί Ιησουίτες έφτασαν στο Cesky Krumlov για να μάθουν για το συμβάν. Παρόλο που η κοπέλα επέστρεψε το δαχτυλίδι, οι Ιησουίτες τη βασάνισαν και την έκαναν να ομολογήσει πράξεις που ποτέ δεν είχε κάνει, με αποτέλεσμα να την καταδικάσουν σε βασανιστικό θάνατο στην πυρά, στο κέντρο της πλατείας και μπροστά από τη Στήλη της Πανούκλας.

Τραπεζάκια δίπλα στον Μολδάβα, Cukrarna U Draka

Αδυνατώ να πιστέψω πώς μια τόσο πανέμορφη πόλη κρύβει ένα τόσο σκοτεινό παρελθόν. Όσα έμαθα μου είναι ήδη αρκετά… Χρειάζομαι επειγόντως μια στάση και έχω στο νου μου το καταλληλότερο σημείο. Δίχως δεύτερη σκέψη τρυπώνω στο «Cukrárna U Draka», μια καφετέρια-ζαχαροπλαστείο ακριβώς δίπλα στον ποταμό. Διαλέγω το πιο ήσυχο ξύλινο τραπέζι στο μπαλκονάκι, παραγγέλνω από τον κατάλογο έναν αρκετά «ψαγμένο» καφέ με amaretto και χαλαρώνω χαζεύοντας τον κόσμο που κάνει rafting στον Μολδάβα. 

Ταΐζοντας τις πάπιες στο ποτάμι

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο ποταμός έχει πλημμυρίσει, με ζημιογόνες για την πόλη συνέπειες. Η πιο πρόσφατη φορά ήταν το 2002 που ο Μολδάβας υπερχείλισε και προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές. Η μέρα ωστόσο που βρέθηκα εγώ εκεί (Κυριακή ήταν νομίζω), αν και ξεκίνησε με βροχή, εξελίχθηκε διαφορετικά, με αποτέλεσμα πολλοί γονείς να πάρουν τα παιδιά τους και να περάσουν στιγμές ψυχαγωγίας, χαλάρωσης και παιχνιδιού στον ποταμό. «Ahoy!» φώναξα στους επόμενους που πέρασαν, υψώνοντας το χέρι μου σε χαιρετισμό. «Ahoy!» ανταπέδωσαν όλοι μαζί χαμογελώντας, σύμφωνα με τον συνήθη χαιρετισμό των κωπηλατών. Έπειτα βάλθηκα να ταΐζω τις πάπιες που περνούσαν καμαρωτές από μπροστά μου ενώ δεν σταμάτησα λεπτό να θαυμάζω το υπέροχο τοπίο γύρω μου, στο οποίο κυριαρχούσε ο ποταμός, τα ανθισμένα λουλούδια, τα γεφύρια και οι μυτερές απολήξεις της γοτθικής εκκλησίας του Αγίου Βίτου, που κρύβει στο εσωτερικό της  ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του 15^ου αιώνα.

Η γοτθική εκκλησία του Αγίου Βίτου στο βάθος

Εκτός από το rafting, δεν είναι λίγοι όσοι έρχονται στο Cesky Krumlov για να απολαύσουν ένα πλήθος φυσιολατρικών δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν από πεζοπορία μέχρι ιππασία. 

Rafting στον ποταμό Μολδάβα

Κάθε Ιούλιο και Αύγουστο, επίσης, πραγματοποιείται εδώ το ετήσιο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής με μουσικές από όλο τον κόσμο ενώ η σημαντικότερη πολιτιστική εκδήλωση είναι το μεσαιωνικό «Φεστιβάλ των Πέντε Πετάλων» («Five-Petalled Rose Festival») που τελείται κάθε χρόνο κατά το Σαββατοκύριακο του θερινού ηλιοστασίου και περιλαμβάνει χορούς, θεατρικά δρώμενα με κοστούμια εποχής και πυροτεχνήματα. 

Στο Cesky Krumlov μπορεί να επισκεφθεί κανείς το μουσείο που είναι αφιερωμένο στον ζωγράφο Egon Schiele που πέρασε μέρος της ζωής του εδώ και το ζυθοποιείο Pivovar Eggenberg. Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκεται το Πάρκο Sumava, το μεγαλύτερο εθνικό πάρκο της Τσεχίας, η τεχνητή λίμνη Lipno με το Φράγμα και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, το Μοναστήρι της Zlatá Koruna (Χρυσό Στέμμα) που είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Βοημίας αλλά και το Κάστρο Hluboká που χτίστηκε τον 12^ο αιώνα και ανακαινίστηκε στο στυλ του Κάστρου του Windsor στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αν πάλι η πόλη σάς φαίνεται κάπως απροσδιόριστα… γνωστή, αυτό έχει ίσως να κάνει με το γεγονός ότι αρκετά σημεία της χρησιμοποιήθηκαν ως σκηνικό για τις ταινίες «Hostel» και «The Illusionist»!   

Ποιος άλλος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να κλείσω την επίσκεψή μου στο Cesky Krumlov από ένα χορταστικότατο γεύμα σε ένα τοπικό εστιατόριο; Τρυπώνω λοιπόν στα ενδότερα της ταβέρνας «Šatlava», κάθομαι στο μεγάλο ξύλινο τραπέζι και απολαμβάνω ένα σκηνικό βγαλμένο κατευθείαν από ταινία εποχής! Ο χώρος, βλέπετε, παλαιότερα στέγαζε φυλακές και έχει σε μεγάλο βαθμό διατηρήσει την τότε διαρρύθμιση. Απουσιάζουν παντελώς τα παράθυρα και ο φωτισμός είναι χαμηλός και βασίζεται κυρίως στα κεριά. 

  

Για τη διακόσμηση χρησιμοποιούνται παλιά αγροτικά εργαλεία, όπλα, ραπτομηχανές και οτιδήποτε παραπέμπει στην καθημερινή ζωή του αγροτικού πληθυσμού που έζησε κάποτε στην πόλη. Για πρώτο πιάτο επιλέγω μια νοστιμότατη σούπα, για δεύτερο έναν συνδυασμό σνίτσελ και μπριζόλας που συνοδεύεται από βραστή πατάτα, λάχανο και δύο διαφορετικά dip (το ένα ομολογουμένως πολύ καυτερό!) και για επιδόρπιο ένα τοπικό γλυκάκι σαν κέικ. Ενδιαφέρουσες γεύσεις σε έναν άκρως ενδιαφέροντα χώρο!   

"Satlava", Cesky Krumlov