Τα μονοπάτια του κρασιού στην Ουγγαρία

Ακολουθώντας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τις εθνικές οδούς που οδηγούν εκτός Βουδαπέστης είναι σχεδόν απίθανο να μην αντιληφθεί κανείς τις αχανείς εκτάσεις με τα ηλιοτρόπια και τους λόφους τους πλημμυρισμένους με αγριολούλουδα. Και αν κάποιος αποφασίσει να ανοιχτεί ακόμη παραέξω, προς τα βορειοανατολικά και σε απόσταση περίπου τριών ωρών από την πρωτεύουσα, θα βρεθεί στους περίφημους αμπελώνες του Tokaj – Hegyalja, την μοναδική οινοπαραγωγική περιοχή στον κόσμο που συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς! Δύο είναι τα κρασιά για τα οποία φημίζεται περισσότερο η Ουγγαρία: το ερυθρό “Egri Bikavér” που θα πει “το αίμα του ταύρου” και το χρυσαφένιο “Tokaji”. Και κάπου εδώ ξεκινά ένα υπέροχο και εναλλακτικό ταξίδι γευσιγνωσίας που μας καλεί να εξερευνήσουμε τα μονοπάτια του κρασιού στην πανέμορφη αυτή χώρα της Κεντρικής Ευρώπης...

Πίνοντας “το αίμα του ταύρου” στο Eger...

Πρώτος μας σταθμός, η πόλη Eger στα βορειοανατολικά της Βουδαπέστης. Εδώ παράγεται ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κρασιά της χώρας, που φέρει το παράξενο όνομα “Egri Bikavér”, δηλαδή “αίμα του ταύρου”. Η ονομασία αυτή δεν οφείλεται φυσικά στο γεγονός ότι περιέχει πράγματι αίμα ταύρου! Ούτε έχει απόλυτα να κάνει με το βαθυκόκκινο χρώμα του οίνου. Το παράξενο αυτό όνομα έχει τις ρίζες του στην ιστορία και τους τοπικούς θρύλους, σύμφωνα με τους οποίους οι κάτοικοι της Eger, την εποχή που η Οθωμανική Αυτοκρατορία επεκτεινόταν προς τη Δύση, βρέθηκαν σε κατάσταση πολιορκίας και αποφάσισαν να ανοίξουν τα κελάρια τους και να πιουν όλο το κόκκινο κρασί που διέθεταν προκειμένου να πάρουν δυνάμεις για τη μάχη που θα ακολουθούσε. Το κρασί όμως χύθηκε στα γένια και τις πανοπλίες τους και όταν αυτοί ξεχύθηκαν, γεμάτοι μένος και οργή κατά των Τούρκων, οι τελευταίοι τρομοκρατημένοι έλυσαν την πολιορκία και τράπηκαν σε φυγή γιατί πίστεψαν ότι οι Ούγγροι έπιναν πράγματι το αίμα των ταύρων, το οποίο τους χάριζε υπερφυσικές δυνάμεις! Το περίφημο αυτό, λοιπόν, κρασί με το βαθυκόκκινο χρώμα, έχει ήπια γεύση με χαμηλή οξύτητα και συνοδεύει εξαιρετικά το κόκκινο κρέας, το κυνήγι και ειδικά τα πικάντικα πιάτα της ουγγρικής κουζίνας. Για την παρασκευή του απαιτούνται τουλάχιστον τρεις διαφορετικές ποικιλίες σταφυλιών, μαζί με τις φλούδες τους, ενώ η ωρίμανση γίνεται μέσα σε δρύινα βαρέλια.

Το κεχριμπαρένιο “Tokaji”...

Η αγροτική περιοχή Tokaj – Hegyalja βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Σλοβακία και την Ουκρανία, σε ένα μικρό οροπέδιο στους πρόποδες των Καρπαθίων που έχει 460 μ. υψόμετρο. Η ομώνυμη πόλη είναι χτισμένη στη συμβολή των ποταμών Τίζα και Μπόντρογκ και αποτελεί το δεύτερο σταθμό του ταξιδιού μας. Εδώ παράγεται ήδη από τον 17ο αιώνα το κεχριμπαρένιο κρασί “Tokaji”, ένα από τα παλαιότερα του κόσμου, για το οποίο μάλιστα ο Βολταίρος είχε πει ότι “υφαίνει τα χρυσαφένια νήματα του νου”. Το παράδοξο με το συγκεκριμένο κρασί έγκειται στο ότι ενώ είναι λευκό, η γεύση του είναι ασυνήθιστα γλυκιά! Ο Λουδοβίκος 14ος το αποκάλεσε “βασιλιά των γλυκών κρασιών” και έμελλε να μείνει στην ιστορία ως το “κρασί των βασιλιάδων” μιας και στη διάρκεια των αιώνων απέκτησε φανατικούς υμνητές μεταξύ των οποίων ο Ναπολέων, ο Μπετόβεν, ο Λιστ, ο Σούμπερτ, ο Στράους, ο Γκαίτε, ο Σίλερ, ο Φρειδερίκος ο Μέγας, ο Μεγάλος Πέτρος, η Βασίλισσα Βικτώρια, οι Τσαρίνες Αικατερίνη και Ελισάβετ της Ρωσίας και η Αυτοκράτειρα Σίσυ της Αυστρίας ενώ το όνομά του αναφέρεται ακόμη και στον Εθνικό Ύμνο της Ουγγαρίας! 

Δρύινα βαρέλια κρασιού σε κελάρι οινοποιείου

Η ιστορία της παραγωγής του μπλέκεται και σε αυτή την περίπτωση με το μύθο... Γύρω στον 16ο αιώνα, όταν πολλές από τις επαρχίες της Ουγγαρίας είχαν ήδη πέσει στα χέρια των Τούρκων, η περιοχή Τοκάι παρέμενε απόρθητη. Η απειλή της εισβολής και οι συχνές συγκρούσεις και επιδρομές των Τούρκων ανάγκασαν τους αγρότες να παραμελήσουν τα αμπέλια τους και να καθυστερήσουν τον τρύγο. Τα αμπέλια εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους και όταν οι αγρότες επέστρεψαν σε αυτά, τα βρήκαν σχεδόν σαπισμένα. Όσα σταφύλια δεν είχαν ήδη σταφιδιάσει, είχαν προσβληθεί από τον μύκητα Botrytis cinerea. Παρόλα αυτά οι αγρότες αποφάσισαν να τα μαζέψουν, να πετάξουν τα σταφιδιασμένα και να οινοποιήσουν τα υπόλοιπα. Το αποτέλεσμα ήταν πέρα από κάθε προσδοκία! Η ασθένεια του βοτρύτη προσέδωσε στον οίνο μια απίστευτη γλυκύτητα και έτσι το κρασί εκείνης της χρονιάς βγήκε γλυκύτερο από κάθε άλλη χρονιά, θέτοντας τις βάσεις για τη μετέπειτα παραγωγή του λεγόμενου “Tokaji Aszu”. 

Όλα παίζουν το ρόλο τους στην παραγωγή αυτού του εξαίσιου και βασιλικού οίνου... Το έδαφος που είναι ηφαιστειακό, το κλίμα που είναι ηπειρωτικό με ζεστά και ξηρά καλοκαίρια, ψυχρούς χειμώνες και χαμηλές βροχοπτώσεις, οι δυο ποταμοί της περιοχής που ευνοούν τις φθινοπωρινές ομίχλες καθώς επίσης οι λόφοι γύρω από τους αμπελώνες που προστατεύουν τα σταφύλια από τους βοριάδες. Το Aszu, το πιο χαρακτηριστικό κρασί Τοκάι, παράγεται από τοπικές ποικιλίες που αφού παραμείνουν για πολύ καιρό στο αμπέλι και προσβληθούν από βοτρύτη, συλλέγονται προσεχτικά μέσα από μια πολύ σχολαστική διαδικασία διαλογής που γίνεται αυστηρά και μόνο με το χέρι. 

Υπόγεια κελάρια στην περιοχή Tokaj

Η αλκοολική ζύμωση μπορεί να διαρκέσει για μήνες ενώ η ωρίμανση απαιτεί από τρία έως οχτώ χρόνια. Τα βαρέλια δεν κλείνουν ερμητικά ώστε να διατηρείται η επαφή με το οξυγόνο ενώ τα μπουκάλια του Tokaji ωριμάζουν μέσα σε δαιδαλώδη υπόγεια κελάρια. Η μούχλα που αναπτύσσεται στους τοίχους του κελαριού αλλά και πάνω στο μπουκάλι επιτρέπει στο κρασί να ωριμάζει επ' αόριστον. Ορισμένες φορές το κρασί ενισχύεται με αρώματα από βερίκοκο, αχλάδι, βανίλια, μέλι ή ξηρούς καρπούς. Το σπανιότερο όλων (και πανάκριβο!) είναι το “Tokaji Eszencia”. Μοιάζει περισσότερο με σιρόπι παρά με κρασί καθώς διαθέτει υπερφυσική συγκέντρωση αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών αλλά και υπερβολικό χρόνο ζωής. Είναι τόσο σπάνιο ώστε κατά τον 18ο και 19ο αιώνα δεν το σέρβιραν κανονικά σε ποτήρι αλλά αρκούνταν στο να ρίχνουν μερικές μόνο σταγόνες σε ένα ειδικά κατασκευασμένο κρυστάλλινο κουτάλι!

Το μεγαλύτερο βαρέλι στον κόσμο στο Budafok – Tétény...

Στο βάθος, το γιγάντιο βαρέλι των 18 τόνων!

Τρίτος και τελευταίος σταθμός αυτού του ταξιδιού μας είναι η περιοχή Budafok στα νότια της Βουδαπέστης και σε πολύ πιο κοντινή απόσταση από αυτήν. Εδώ το οροπέδιο Tétény, που σχηματίζεται ανάμεσα στις πλαγιές των λόφων της Βούδας στην αριστερή όχθη του Δούναβη, αποτέλεσε το κατάλληλο σημείο για την καλλιέργεια αμπελιών και τη δημιουργία σπουδαίων οινοποιείων. Πολλά από τα οινοποιεία είναι επισκέψιμα και συνδυάζουν ξενάγηση και γευσιγνωσία. 

Επισκεφθήκαμε ένα από αυτά, το “SzentIstván Korona Wine Cellar” και ξεναγηθήκαμε στα σκοτεινά κελάρια του, που ήταν λουσμένα στο τρεμάμενο ημίφως των κεριών και μας ταξίδεψαν σε εποχές της Παλιάς Ευρώπης. Ο ξεναγός μας, ένας καλοσυνάτος Ούγγρος ντυμένος με τοπική παραδοσιακή φορεσιά, μας προσέφερε να δοκιμάσουμε Tokaji και μείναμε εκστασιασμένοι από την ιδιαίτερη γεύση και τη γλυκύτητά του. Ύστερα μας οδήγησε στο κελάρι όπου φυλάσσεται το μεγαλύτερο ξύλινο βαρέλι στον κόσμο που είναι ακόμα σε χρήση! 

Το μεγαλύτερο βαρέλι κρασιού στον κόσμο

Παρόλο που η αρχική ιδέα ήταν μεγαλόπνοη, το έργο στην πράξη αποδείχτηκε εξαιρετικά δύσκολο ως προς την υλοποίηση καθώς έπρεπε να ελεγχθούν πάρα πολλά διαφορετικά δάση και δέντρα της Ουγγαρίας μέχρι να βρεθούν οι τεράστιες βελανιδιές που θα κρίνονταν κατάλληλες να χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή του βαρελιού. Επίσης, το βαρέλι θα έπρεπε να συναρμολογηθεί στον χώρο που θα το φιλοξενούσε, δηλαδή μέσα στο κελάρι, γιατί ένα τόσο γιγάντιο βαρέλι ήταν αδύνατο να μετακινηθεί σε ένα κομμάτι! Τέλος, ο ίδιος ο χώρος θα έπρεπε να υποστεί και αυτός ορισμένες αλλαγές ώστε να χωρέσει μέσα το βαρέλι. Το πάτωμα του υπογείου, για παράδειγμα, έπρεπε να “βυθιστεί” μερικά μέτρα πιο κάτω. Το έργο ολοκληρώθηκε τελικά το 1974 και έκτοτε παραμένει το μεγαλύτερο εν λειτουργία βαρέλι κρασιού στον κόσμο. Έχει συνολικό βάρος 18 τόνους και διαθέτει χωρητικότητα 100.000 λίτρων που χοντρικά αντιστοιχεί σε όγκο κρασιού τέτοιο που να μπορεί να καλύψει ολόκληρο τον πληθυσμό της Βουδαπέστης, υπό την προϋπόθεση ο καθένας να έπινε από μισό ποτήρι! Το ξύλο στην μπροστινή του όψη είναι σκαλισμένο από τον βραβευμένο Ούγγρο καλλιτέχνη István Szabó Sr. και η θεματολογία αφορά -τι άλλο;- τη διαδικασία μετατροπής του σταφυλιού σε οίνο. Ο καλλιτέχνης μάλιστα έχει απεικονίσει στο έργο και τη δική του φιγούρα: είναι ο άνθρωπος που ελέγχει τη διαδικασία της απόσταξης των σταφυλιών. 

"Borkatakomba Restaurant"...

Το "Borkatakomba" στεγάζεται σε ένα κτήριο του 1902

Λίγο έξω από την έκταση των 40 χιλιομέτρων που καταλαμβάνουν τα αμπέλια και τα οινοποιεία του Budafok βρίσκεται το “Borkatakomba (Wine Catacomb) Restaurant”. Είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό εστιατόριο καθώς παρέχει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να βιώσει μια πολλαπλή εμπειρία γευσιγνωσίας και όχι μόνο. Παραδοσιακό ουγγρικό εστιατόριο από τη μια, ένα άκρως ενδιαφέρον μουσείο από την άλλη. Διασχίζοντας την αυλή, στην είσοδο του αναπαλαιωμένου κτηρίου σε υποδέχεται μία μπάντα που παίζει κλασική μουσική. Μπαίνοντας, έχεις την ευκαιρία να θαυμάσεις μια έκθεση κρασιών από τους καλύτερους παραγωγούς της Ουγγαρίας. 

Ειδικά διαμορφωμένα βαρέλια για ένα prive δείπνο

Καθώς προχωράς προς το εσωτερικό, η ατμόσφαιρα θυμίζει Μεσαίωνα, με τον κυρίως χώρο του εστιατορίου να είναι εμπνευσμένος από τα παλιά παραδοσιακά καπηλειά. Μεγάλα μακρόστενα ξύλινα τραπέζια και διακόσμηση από δρύινα βαρέλια και γυάλινα βαζάκια με λογής-λογής καλούδια της τοπικής κουζίνας. Η μισή αίθουσα είναι ειδικά διαμορφωμένη για τους θαμώνες που επιλέγουν περισσότερη απομόνωση, με τα τραπέζια τους να βρίσκονται μέσα σε ειδικά διαμορφωμένα βαρέλια τεραστίων διαστάσεων. Μάλλινες προβιές ζώων και ρομαντικός φωτισμός από κεριά προσθέτουν μια πιο βουκολική νότα στη διαδικασία του γεύματος. Κυριολεκτικά ταξιδεύεις σε άλλες εποχές! 

Show με παραδοσιακούς χορούς... 

Η συνέχεια της βραδιάς κρύβει τις δικές της εκπλήξεις... Καθώς οι σερβιτόροι πάνε και έρχονται σερβίροντας μια αλληλουχία από πιάτα και κρασιά (γκούλας για πρώτο πιάτο, σνίτσελ με κους-κους για δεύτερο και ένα καταπληκτικό επιδόρπιο από σοκολατένιες μπαλίτσες με ξηρούς καρπούς για το τέλος), η διασκέδαση ξεκινά με μουσική από πενταμελή ορχήστρα, τσιγγάνικα βιολιά και χορευτές με παραδοσιακές στολές. 

...και διαδραστικά "μαγειρέματα" με τους θαμώνες

Το παιχνίδι γρήγορα γίνεται διαδραστικό και απαιτεί τη συμμετοχή του κοινού! Άντρες και γυναίκες επιλέγονται τυχαία, ντύνονται στα πρόχειρα μάγειρες και με τη βοήθεια του προσωπικού ολοκληρώνουν επί τόπου ορισμένα από τα πιάτα που στη συνέχεια σερβίρονται στους παρευρισκόμενους. Το γέλιο κορυφώνεται όταν ορισμένοι θαμώνες επιλέγονται από τους χορευτές για να ανέβουν στη σκηνή και να τους ακολουθήσουν στις χορευτικές τους φιγούρες, μαθαίνοντας πώς να στερεώνουν κανάτες με κρασί πάνω στη φαλάκρα τους! Όμορφες κοπέλες με παραδοσιακές φορεσιές φωτογραφίζονται μαζί με τους θαμώνες ενώ στο τέλος της βραδιάς, έχεις τη δυνατότητα να αγοράσεις το δικό σου κρασί! Πρόκειται για το κόκκινο κρασί που παράγεται σε τοπική οινοποιεία και που έχεις τη δυνατότητα να δοκιμάσεις κατά τη διάρκεια του δείπνου σου, μόνο που πάνω στη φιάλη έχει τυπωθεί και έχει κολληθεί η δικιά σου φωτογραφία!

Παραδοσιακή ουγγρική μουσική από τσιγγάνικα βιολιά

Γλυκό

Σνίτσελ με κους-κους

Γκούλας

- Το οινοποιείο “Szent István Korona Pince”, που φιλοξενεί στο κελάρι του το μεγαλύτερο βαρέλι στον κόσμο, βρίσκεται στην οδό Sörház 14 και παρέχει ξεναγήσεις σε γκρουπ των 7 και άνω ατόμων που συνοδεύονται από ξεναγό. Για περισσότερες πληροφορίες, στο site: www.szentistvankorona.hu

- Το “Borkatakomba Restaurant” βρίσκεται στην οδό Nagytétényi 64 και είναι ανοιχτό από τις 6 μ.μ. μέχρι τις 12 το βράδυ. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο site: www.palacecatering.hu