Honfleur: Το γραφικό λιμάνι της Νορμανδίας που έλκει την καταγωγή του από τους Βίκινγκς!

Το λιμάνι της Honfleur

Στο Βορειοδυτικό τμήμα της Γαλλίας, στο Νομό Calvados στη Νότια όχθη του Σηκουάνα, απέναντι από τη Χάβρη και πολύ κοντά στη Γέφυρα της Νορμανδίας, βρίσκεται η γραφική πόλη Honfleur, ένα πανέμορφο και ιστορικό λιμάνι που έχει αποτελέσει το τέλειο σκηνικό για τους πίνακες των ζωγράφων της λεγόμενης «Σχολής της Ονφλέρ». 

Το χειμώνα οι θερμοκρασίες εδώ κυμαίνονται κάτω από το  μηδέν, την ίδια στιγμή που οι βροχοπτώσεις είναι έντονες και η υγρασία τσακίζει κόκαλα. Μάλιστα η παγωνιά του Δεκέμβρη κατάφερε να μου στοιχίσει ένα σοβαρό κρυολόγημα που συνοδεύτηκε από υψηλό πυρετό! Παρόλα αυτά και παρότι ήμουν κυριολεκτικά ένα ράκος από την αδυναμία, δεν πτοήθηκα και άφησα αυτή την μικρή πόλη-μουσείο να με παρασύρει στη ρομαντική και νοσταλγική γοητεία της και να με κερδίσει με την απλότητα και την ιδιαίτερη ομορφιά της. Πρόκειται για μια πόλη που ευτυχώς δεν έχει αλλοιωθεί από την τουριστική ανάπτυξη. Απέχει κάπου τρεις ώρες με το λεωφορείο από το Παρίσι και διαθέτει ένα πασίγνωστο και άκρως γραφικό λιμάνι, που περιστοιχίζεται από σπίτια με πέτρινες προσόψεις και που έχει πρωταγωνιστήσει πολλές φορές σε πίνακες γνωστών ζωγράφων, όπως ο Gustave Courbet, ο Claude Monet, ο Eugene Boudin και ο Johan Jongkind που ανήκουν στην «Ecole de Honfleur», μια Σχολή-πρόδρομο του Ιμπρεσιονιστικού Κινήματος.

Λίγα λόγια για την Ιστορία…

Η ονομασία της πόλης άλλαξε πολλές φορές μέσα στο χρόνο, πριν καταλήξει να λέγεται «Honfleur». Το πρώτο συνθετικό της λέξης «Hon» φαίνεται να έχει τις ρίζες του στην αγγλοσαξωνική ή τη σκανδιναβική διάλεκτο ενώ η κατάληξη «fleur» είναι αρκετά διαδεδομένη στη Νορμανδία, σημαίνει «ρεύμα» ή «ποταμός που εκβάλλει στη θάλασσα» και εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα.

Ήδη από τα μέσα του 12ου αιώνα, η Honfleur αποτέλεσε σπουδαίο εμπορικό κόμβο καθώς από το λιμάνι της αναχωρούσαν τα εμπορεύματα από τη Ρουέν με προορισμό την Αγγλία. Από την έναρξη του Εκατονταετούς Πολέμου, η πόλη αυτή βρισκόταν πάντοτε μέσα στα επεκτατικά σχέδια και των δύο αντίπαλων δυνάμεων γεγονός που οφείλεται κυρίως στην εξαιρετική στρατηγική γεωγραφική της θέση καθώς είναι χτισμένη κοντά στις εκβολές ενός από τους σημαντικότερους γαλλικούς ποταμούς ενώ διαθέτει επίσης ένα ασφαλές λιμάνι και μια αρκετά πλούσια ενδοχώρα. Η αγγλική κατοχή διαδέχεται τη γαλλική αρκετές φορές μέσα στη διάρκεια του πολέμου ενώ το λιμάνι της Ονφλέρ χρησιμοποιείται ως ορμητήριο των Γάλλων κατά τις επιδρομές τους στις αγγλικές ακτές, που είχαν ως αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή της πόλης Sandwich στο Kent της Αγγλίας. Η λήξη του πολέμου φέρνει στην Ονφλέρ τεράστια ανάπτυξη λόγω της έκρηξης του θαλάσσιου εμπορίου, η οποία συνεχίζεται αμείωτη (με μερικά ενδιάμεσα διαλείμματα ύφεσης που προκάλεσαν οι θρησκευτικοί πόλεμοι του 16ου αιώνα) μέχρι τα τέλη του 18ου  αιώνα. 

Η εποχή των μεγάλων θαλασσοπόρων (16ος-17ος αιώνας) αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία του τόπου, καθώς από το λιμάνι της Ονφλέρ αναχωρεί σημαντικός αριθμός εξερευνητών που έφτασαν μέχρι τις ακτές της Βραζιλίας και τον σημερινό Καναδά, ιδρύοντας μάλιστα το Κεμπέκ. Με αυτόν τον τρόπο η Honfleur ξεκίνησε να έχει εμπορικές σχέσεις με τον Καναδά, τις Ινδίες, τις ακτές της Αφρικής και τις Αζόρες και κατάφερε να γίνει ένα από τα πέντε σημαντικότερα λιμάνια της Γαλλίας στη διακίνηση και το εμπόριο σκλάβων. Τα ταραγμένα χρόνια, ωστόσο, της Γαλλικής Επανάστασης και κυρίως ο ηπειρωτικός αποκλεισμός των Άγγλων, οδήγησαν στην τελική καταστροφή της. Η ανάκαμψη ήρθε τον 19ο αιώνα, βασιζόμενη πρωτίστως στο εμπόριο ξυλείας από τη Βόρεια Ευρώπη, χωρίς όμως η Honfleur να καταφέρει να ξαναβρεί την παλιά της αίγλη. Πλέον είχε να συναγωνιστεί και το γειτονικό λιμάνι της Χάβρης, εμφανώς πιο μεγάλο και πιο σύγχρονο.   

Η Εκκλησία της Sainte-Catherine…   

Εκκλησία της Sainte Catherine

Το σημαντικότερο αξιοθέατο της Honfleur είναι η Εκκλησία της Sainte-Catherine, η μεγαλύτερη φτιαγμένη από ξύλο εκκλησία σε όλη τη Γαλλία. Αποτελείται από δύο κλίτη. Το πρώτο και παλαιότερο κατασκευάστηκε κατά το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, μετά τη λήξη του Εκατονταετούς πολέμου. Η παράδοση λέει ότι επειδή οι κάτοικοι της πόλης ήταν ψαράδες και ναυτικοί και δεν κατείχαν γνώσεις περί των κατασκευών, αντιμετώπισαν πρόβλημα όταν έπρεπε να φτιάξουν την οροφή. Έτσι λοιπόν αξιοποίησαν τις ναυτικές τους γνώσεις και τις τεχνικές της κατασκευής των πλοίων, με αποτέλεσμα η οροφή του αρχικού κλίτους να είναι στην ουσία ένα… αναποδογυρισμένο κύτος πλοίου! Το καμπαναριό είναι ξεχωριστό από το κτήριο του κυρίως Ναού. Χτίστηκε αργότερα και σε απόσταση από το Ναό για λόγους ασφαλείας… Βρισκόταν πάνω σε λόφο και ήταν το ψηλότερο κτήριο στην πόλη, οπότε προσέλκυε τους κεραυνούς και υπήρχε πάντα ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Αν λοιπόν έχτιζαν το καμπαναριό κολλητά με την εκκλησία, οι πιστοί θα κινδύνευαν να καούν από μια τέτοια ξαφνική πυρκαγιά. Η ακμή που γνώρισε η πόλη από τον 16ο αιώνα και μετά, οδήγησε σε παράλληλη αύξηση του πληθυσμού της, με αποτέλεσμα να μην χωρούν πια όλοι οι πιστοί στην εκκλησία και να καταστεί επιτακτική η ανάγκη επέκτασης του κτηρίου με τη δημιουργία ενός δεύτερου κλίτους. 

Εκκλησία της Sainte Catherine, εσωτερικό

Το δεύτερο αυτό κλίτος δεν μοιάζει τόσο με ανάποδο κύτος πλοίου όσο το πρώτο, ενώ φέρει περισσότερο γοτθικά χαρακτηριστικά. Το άκρως εντυπωσιακό με αυτή την εκκλησία είναι ότι χτίστηκε από τους καλύτερους τεχνίτες των… ναυπηγείων της πόλης και μάλιστα με τη χρήση σχεδόν πρωτόγονων μέσων, όπως ακριβώς έκαναν οι Νορμανδοί πρόγονοί τους και πριν από αυτούς οι Βίκινγκς! Δεν είχαν καθόλου πριόνια ενώ τα ξύλα βελανιδιάς που είχαν στη διάθεσή τους δεν έφταναν για την ολοκλήρωση του έργου και έτσι οι δοκοί που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των πυλώνων του κυρίως Ναού και των πλευρικών τοιχωμάτων έχουν άνισο μήκος! Η αρχική μνημειακή πύλη εισόδου ήταν νεοκλασικού στυλ και απεικονίζεται σε πίνακες του Jongkind και του Boudin. Στις αρχές του 20ου αιώνα αντικαταστάθηκε από μια νέα που είναι νέο-νορμανδική, κατά τα πρότυπα των αγροτικών νορμανδικών εκκλησιών. Τα βιτρό που κοσμούν τα παράθυρα είναι του 19ου αιώνα. Στο εσωτερικό του Ναού βρίσκεται το ξύλινο άγαλμα της Αγίας Αικατερίνης από την Αλεξάνδρεια, που φέρει στα χέρια έναν τροχό και ένα σπαθί, ενώ τα πλευρικά παρεκκλήσια είναι διακοσμημένα με αγάλματα νεότερων Αγίων, όπως οι δύο τοπικοί Άγιοι της περιοχής, ο Saint Marcouf και η Sainte Therese de Lisieux. Το εκκλησιαστικό όργανο προέρχεται από την ενορία St. Vincent της Ρουέν.  

Τα αξιοθέατα της πόλης…       

Η παλαιότερη εκκλησία της πόλης είναι ο παλιός ενοριακός Ναός του Αγίου Στεφάνου (Eglise Saint-Etienne) που είναι γοτθικού ρυθμού, χρονολογείται μεταξύ 14ου και 15ου αιώνα και είναι κατασκευασμένη από πυριτόλιθο με κιμωλία και πέτρα από την Καέν. Το καμπαναριό της είναι από ξύλο καστανιάς. Βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το κτήριο που στεγάζει το Ναυτικό Μουσείο. Στο «Naval Museum» μπορούμε να ενημερωθούμε για τη μακραίωνη ναυτική ιστορία του τόπου και των κατοίκων του, που δόμησαν όλη τη ζωή τους έχοντας ως σημείο αναφοράς το περίφημο λιμάνι της Honfleur. Από ένα απλό ψαροχώρι, η πόλη έφτασε να γίνει γενέτειρα σπουδαίων θαλασσοπόρων, εξερευνητών, ναυτικών και κατασκευαστών πλοίων, να αποτελέσει υπολογίσιμη δύναμη στον τομέα του θαλασσίου εμπορίου και να αναπτύξει εμπορικούς δεσμούς με πόλεις σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. 

Αυτός είναι και ο λόγος που το σημαντικότερο ίσως αξιοθέατο από όλα είναι το ίδιο το λιμάνι. Ιδρύθηκε από τους Βίκινγκς και με την πάροδο του χρόνου έφτασε να γίνει σημαντικός εμπορικός σταθμός και τόπος αναχώρησης των εξερευνητικών αποστολών. Ο Jacques Cartier μάλιστα ήταν αυτός που το 1534 ανακάλυψε πρώτος την περιοχή του σημερινού Καναδά, της έδωσε την ονομασία της και την παρέδωσε στη Γαλλία. Ο τότε Βασιλιάς της Γαλλίας, απογοητευμένος που η νέα αυτή γη δεν είχε να του προσφέρει χρυσό ή διαμάντια, αποφάσισε να μην την εκμεταλλευτεί. Χρειάστηκε να περάσουν διακόσια ολόκληρα χρόνια μέχρι ο Samuel de Champlain να λάβει διαταγή και να εκπλεύσει με προορισμό του τον Καναδά. Υπακούοντας στις εντολές του Λουδοβίκου ΙΔ’, ίδρυσε το Κεμπέκ και έτσι η πρώτη καθαρά νορμανδική αποικία ήταν πια γεγονός! Περισσότεροι από 4.000 αγρότες άφησαν την πατρίδα τους και μετανάστευσαν στη νέα αποικία για να ασχοληθούν ως επί το πλείστον με την καλλιέργεια της γης, το ψάρεμα, το κυνήγι και το εμπόριο γούνας. 

Το σκάφος "Sainte Bernadette"

Στο γραφικό λιμάνι της Honfleur βρίσκεται μέχρι σήμερα αγκυροβολημένο το «Le cotre Sainte-Bernadette», το τελευταίο από τα παλιά αλιευτικά πλοία, το οποίο είναι ακόμα κατάλληλο για πλεύση και από τη δεκαετία του ’80 αποτελεί ιστορικό μνημείο της Γαλλίας. Αφήνοντας πίσω μας το λιμάνι, χανόμαστε μέσα στα δαιδαλώδη γραφικά πλακόστρωτα στενάκια της πόλης. Τα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, οι παλιές εκκλησίες με τα εντυπωσιακά καμπαναριά τους και οι ξύλινες αποθήκες τυλίγονται μέσα σε ένα πέπλο ομίχλης και μυστηρίου. Ο χειμώνας έχει απλωθεί στην ατμοσφαιρική πόλη της Honfleur. Η θάλασσα είναι γκρίζα, η συννεφιά τυλίγει το λιμάνι και οι γλάροι κάνουν χαμηλές πτήσεις πάνω από τα κεφάλια μας βγάζοντας παράξενους ήχους. Πρόκειται για μια πόλη-μουσείο που μας καλωσορίζει και μας ταξιδεύει στο νοσταλγικό παρελθόν της…   

Η γύρω περιοχή… 

Η Κρεμαστή Γέφυρα της Νορμανδίας

Η εξοχή της Νορμανδίας και η Côte Fleurie (Ανθισμένη Ακτή) είναι ειδυλλιακές και αξίζουν να τους αφιερώσουμε λίγο από το χρόνο μας. Η Κοινότητα μάλιστα της Honfleur έχει βαθμολογηθεί στο παρελθόν με 4 στα 4 λουλούδια στο «Concours des Villes et Villages Fleuris», έναν τοπικό διαγωνισμό που προωθεί το πράσινο στις πόλεις και τα χωριά της περιοχής. Φεύγοντας, δεν παραλείπουμε να περάσουμε από την εντυπωσιακή Γέφυρα της Νορμανδίας.

Το φαινόμενο της παλίρροιας 

Τα νερά κάτω από τη γέφυρα παρουσιάζουν το φαινόμενο της παλίρροιας, με αποτέλεσμα πότε να πλημμυρίζουν τις ακτές και πότε να τραβιούνται προς τα πίσω. Αυτή τη φορά τα πετύχαμε να έχουν τραβηχτεί, αποκαλύπτοντας χιλιόμετρα χρυσαφένιας κυματιστής άμμου!            

Επικοινωνία

Η επικοινωνία είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που μας προβλημάτισε λιγάκι και αυτό γιατί οι κάτοικοι της Νορμανδίας, παρόλο που σε γενικές γραμμές είναι φιλόξενοι και ευγενικοί, αποφεύγουν συνειδητά να χρησιμοποιήσουν την αγγλική γλώσσα. Για κάποιον ταξιδιώτη που μιλάει γαλλικά, η επικοινωνία θα είναι παιχνιδάκι. Αν όμως δεν μιλάς γαλλικά, τότε μάλλον έχεις πρόβλημα. Εκτός από τη γενικότερη τάση των Γάλλων να υποστηρίζουν την υπεροχή της γλώσσας τους έναντι άλλων γλωσσών, εδώ έχουμε να κάνουμε και με λόγους… ιστορικούς! Λόγω του Εκατονταετούς πολέμου αλλά και του εμπορικού αποκλεισμού των Άγγλων που στοίχισαν πολύ στην περιοχή της Νορμανδίας, αφήνοντας ανεξίτηλα τα σημάδια τους στην ιστορία του τόπου, οι κάτοικοι δεν τρέφουν ιδιαίτερη συμπάθεια στη γείτονα χώρα, με αποτέλεσμα να αποφεύγουν τη χρήση της αγγλικής γλώσσας με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην προσπάθεια επικοινωνίας… 

Κουζίνα

Το ψωμί, το τυρί και το κρασί αποτελούν για τους Γάλλους την «Αγία Τριάδα» του τραπεζιού και δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να τα απολαύσουμε από την Νορμανδία! Στις εύφορες, καταπράσινες κοιλάδες της συναντούμε μικρά χωριουδάκια που παράγουν μερικά από τα πιο διάσημα τυριά παγκοσμίως (βλ. παλαιότερο άρθρο για Deauville). Επίσης, εδώ παράγεται το confiture de lait, ένα είδος επιδορπίου γάλακτος με αλμυρή-γλυκιά γεύση. Η Honfleur διαθέτει πανέμορφα, ρομαντικά εστιατόρια, άλλα πανάκριβα και άλλα πιο οικονομικά, που σερβίρουν φρέσκα ψάρια και θαλασσινά, δροσερές σαλάτες και μακαρονάδες με θαλασσινά. Συνοδέψτε το γεύμα σας με μηλίτη, ένα ακόμα προϊόν για το οποίο φημίζεται η Νορμανδία.

Αγορές  

Η Honfleur φημίζεται κυρίως για τα τοπικά, αγροτικά προϊόντα της. Επομένως, οι αγορές μας κινούνται γύρω από τα είδη διατροφής. Τα πρωινά του Σαββάτου λειτουργεί η υπαίθρια αγορά της Place Sainte-Catherine. Εδώ μπορούμε να προμηθευτούμε τα απαραίτητα υλικά για το πιο εκλεκτό πικ-νικ του κόσμου! Ψωμί χωριάτικο, τοπικά πατέ, φρέσκα φρούτα (κυρίως μήλα όταν είναι η εποχή τους), νορμανδικά τυριά, γαλακτοκομικά και γευστικότατους μηλίτες. Οι μηλίτες της Νορμανδίας είναι δυνατοί και συχνά πωλούνται δίπλα στην πρέσα που έχουν παραχθεί, στα διάφορα τοπικά αγροκτήματα. Για σουβενίρ, αναμνηστικά δωράκια και καρτ-ποστάλ υπάρχει ένα πολύ συμπαθητικό μαγαζάκι δίπλα στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης.