Γιάννενα: Σταυροδρόμι θρησκειών και πολιτισμών

Άνοιξη στο Νησάκι της Λίμνης

Μία από τις μακράν ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, τα Γιάννενα. Οφείλω βέβαια να παραδεχτώ ότι ίσως δεν μπορώ να είμαι πλήρως αντικειμενική στην κρίση μου. Συνδέομαι, βλέπετε, συναισθηματικά με τα Γιάννενα μιας και σε αυτή την πόλη γεννήθηκε για μένα ένας παλιός μεγάλος έρωτας...

Σήμερα όμως θα σας μιλήσω για έναν άλλο έρωτα: αυτόν που γεννήθηκε μέσα μου από την πρώτη στιγμή που πάτησα το πόδι μου εδώ και αφορά την ίδια την πόλη... Την πανέμορφη πόλη με τη σπουδαία ιστορία και τους μύθους που την περιβάλλουν. Χτισμένη στις όχθες μιας ειδυλλιακής λίμνης, με μια ομίχλη μυστηριακή να τη σκεπάζει τον περισσότερο καιρό, η πόλη των Ιωαννίνων έμελλε να γίνει σταυροδρόμι θρησκειών και πολιτισμών, να γεννήσει μανιασμένα πάθη, έρωτες και βίαιες πράξεις εκδίκησης. Από την ταραγμένη εποχή του Αλή Πασά, της κυρά Φροσύνης και της κυρά Βασιλικής μέχρι τη ζωντανή πόλη του σήμερα με τους δεκάδες επισκέπτες, τους φοιτητές, τα μοναδικά στέκια και τα παραλίμνια καφέ, τα Γιάννενα κρύβουν μυστικά που συναρπάζουν κάθε ταξιδιώτη.

Νεαρό ζευγάρι που αγκαλιάζεται με φόντο τη Λίμνη και επιβεβαιώνει ότι τα Γιάννενα είναι μία από τις πιο ρομαντικές πόλεις της Ελλάδας...

Τα Ιωάννινα είναι επίσης γνωστά ως Γιάννενα ή Γιάννινα και βρίσκονται στο βορειοδυτικό τμήμα της ηπειρωτικής Ελλάδας. Είναι η σημαντικότερη πόλη της Ηπείρου και μία από τις μεγαλύτερες της Ελλάδας. Διαθέτει Πανεπιστήμιο ενώ φιλοξενεί και ορισμένα τμήματα του ΤΕΙ Ηπείρου που εδρεύει στην Άρτα. Είναι χτισμένη στην άκρη της Λίμνης Παμβώτιδας, εν τω μέσω της οποίας βρίσκεται το Νησάκι, το ένα από τα δύο κατοικημένα νησιά λίμνης που υπάρχουν στη χώρα (το άλλο είναι ο Αγ. Αχίλλειος Πρεσπών).

Τα top-5 αξιοθέατα των Ιωαννίνων:

1. Το Κάστρο

Άποψη του Κάστρου με το Φετιχιέ Τζαμί, όπως φαίνεται από τη Λίμνη

Το Κάστρο των Ιωαννίνων μπορεί να θεωρηθεί κάθε άλλο παρά ερειπωμένο κατάλοιπο ενός μακρινού παρελθόντος. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ζωντανή καστροπολιτεία που κρύβει πολλά αξιοθέατα και εκπλήξεις για τον επισκέπτη. Κάποτε αποτελούσε το απόλυτο σημείο συνάντησης τριών μεγάλων θρησκειών. Χριστιανοί, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι συμβίωναν αρμονικά στα σοκάκια του Κάστρου. Σήμερα, τα αναπαλαιωμένα κτήρια της μακεδονικής αρχιτεκτονικής έχουν μετατραπεί σε μουσεία και ξενώνες ενώ μερικά από αυτά συνεχίζουν να κατοικούνται. Τα λαβυρινθώδη στενάκια καταφέρνουν να μας μεταφέρουν σε άλλους καιρούς και να μας μεταδώσουν μια μοναδική ατμόσφαιρα εποχής. Κατά την περιήγησή μας, συναντάμε το Φετιχέ Τζαμί που σημαίνει “Τζαμί της Κατάκτησης” και χτίστηκε το 1430 πάνω στα ερείπια βυζαντινού ναού. Αρχικά ήταν ξύλινο, το 1611 έγινε πέτρινο και την τελική του μορφή την πήρε το 1795 επί Αλή Πασά. Σειρά έχει το Τζαμί του Ασλάν Πασά που στεγάζει σήμερα το Δημοτικό Μουσείο, ο Τάφος του Αλή Πασά με το περίτεχνο μεταλλικό κιγκλίδωμα όπου θάφτηκε το ακέφαλο πτώμα του, το Βυζαντινό Μουσείο, το Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, η Εβραϊκή Συναγωγή, το Σουφαρί Σεράι του 18ου αιώνα όπου εκπαιδεύονταν οι ιππείς του Αλή Πασά αλλά και τα τούρκικα χαμάμ. Καταλήγουμε στο Ιτς Καλέ, την περίφημη ακρόπολη του Κάστρου, για να απολαύσουμε ένα καφεδάκι με θέα στη Λίμνη.

2. Τα Μουσεία

Το Τέμενος του Ασλάν Πασά στεγάζει σήμερα το Δημοτικό Μουσείο

Όσοι αγαπούν τα μουσεία, σίγουρα θα λατρέψουν την πόλη των Ιωαννίνων για όσα έχει να τους προσφέρει. Ξεκινάμε, λοιπόν, με το Βυζαντινό Μουσείο που άνοιξε το 1995 και διαθέτει εκθέματα από την Παλαιοχριστιανική, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο. Ανοικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια από το σεράι του Αλή Πασά, το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά το 1870. Η συλλογή του περιλαμβάνει γλυπτά, κεραμικά, βιβλία, χριστιανικές εικόνες και είδη αργυροχοΐας. Το Δημοτικό Μουσείο στεγάζεται στο Τζαμί του Ασλάν Πασά που χτίστηκε το 1618 και αποτελεί έξοχο δείγμα της οθωμανικής τέχνης, τόσο λόγω της αρχιτεκτονικής του όσο και λόγω της εντυπωσιακής διακόσμησής του. Εδώ μπορεί κανείς να πάρει μια γεύση της πολυετούς συνύπαρξης Ελλήνων, Εβραίων και Μουσουλμάνων στην πόλη. Στα εκθέματα συγκαταλέγονται υφαντά και τοπικές ενδυμασίες, είδη αργυροχοΐας και ξυλογλυπτικής αλλά και το σπαθί του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Στον περίβολο του Μουσείου βρίσκονται τάφοι επιφανών Τούρκων, μεταξύ των οποίων και του Ασλάν Πασά. Το πολύ νέο Μουσείο Αργυροτεχνίας βρίσκεται και αυτό εντός των τειχών του Κάστρου και αφηγείται την ιστορία της αργυροχοΐας στην περιοχή της Ηπείρου. Η τέχνη των σπουδαίων Γιαννιωτών καλλιτεχνών του 18ου και 19ου αιώνα αποτυπώνεται στα δημιουργήματά τους: κοσμήματα, σερβίτσια, δίσκοι και εκκλησιαστικά αντικείμενα που τους έκαναν γνωστούς σε όλα τα Βαλκάνια. Το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης βρίσκεται στο κέντρο, στην πλατεία Λιθαρίτσια. Οι ανακαινισμένες αίθουσές του φιλοξενούν ευρήματα από όλους τους Νομούς της Ηπείρου καλύπτοντας μια περίοδο από την Παλαιολιθική εποχή έως τους Ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους. Η Δημοτική Πινακοθήκη των Ιωαννίνων, από την άλλη, στεγάζεται σε νεοκλασικό κτήριο του 1890 και διαθέτει μια ενδιαφέρουσα συλλογή από 500 περίπου έργα (πίνακες, χαρακτικά, γλυπτά και εικόνες) φιλοτεχνημένα από αξιόλογους Νεοέλληνες ζωγράφους και γλύπτες. Για το τέλος άφησα ένα πολύ ιδιαίτερο μουσείο, το Μουσείο με τα Κέρινα Ομοιώματα του Παύλου Βρέλλη. Στεγάζεται σε ένα κτήριο που έχει επιμεληθεί ο ίδιος ο καλλιτέχνης και στις δημιουργίες του αποτυπώνονται μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής Ιστορίας.

3. Το κέντρο της πόλης και τα σημαντικότερα κτήριά της

Το Τέμενος του Βελή Πασά 

Το εμπορικό κέντρο των Ιωαννίνων οριοθετείται από τις οδούς Μιχαήλ Αγγέλου, 28ης Οκτωβρίου, Ανεξαρτησίας και Λόρδου Βύρωνος. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να βρει από ακριβά καταστήματα και σύγχρονα καφέ μέχρι μικρομάγαζα, παραδοσιακά καφενεία, παλιά σιδεράδικα και γραφικές στοές. Μια βόλτα στην πόλη μας κάνει να ανακαλύψουμε ενδιαφέροντα κτήρια, όπως το Δικαστικό Μέγαρο, το Δημαρχείο του 1938, η Τράπεζα της Ελλάδος, η Εθνική Τράπεζα, το οθωμανικό Τέμενος του Βελή Πασά, η παλιά Οθωμανική Βιβλιοθήκη και η παλιά οικία του Δεσπότη Χουσεΐν Ματέι. Άλλα από αυτά χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα και άλλα -όπως τα τελευταία- έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες. Ανηφορίζοντας στο λόφο της Αγίας Τριάδας βρίσκουμε το υπαίθριο θέατρο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ) “Κώστας Φρόντζος”, που χτίστηκε τη δεκαετία του '60, αποτελεί αντίγραφο του κάτω διαζώματος του αρχαίου Θεάτρου της Δωδώνης και έχει χωρητικότητα 3.500 ατόμων. Στο θέατρο αυτό μάλιστα είχα την τύχη να παρακολουθήσω κάποτε μια συναυλία των “Deep Purple”...

4. Η Λίμνη Παμβώτιδα και το Νησάκι

Περίπατος γύρω από τη Λίμνη Παμβώτιδα

Σύμφωνα με μελέτες του Πανεπιστημίου του Cambridge, η Λίμνη Παμβώτιδα δημιουργήθηκε πριν από 20.000 - 26.000 χρόνια! Στα νερά της βρήκε τραγικό τέλος η γνωστή σε όλους μας κυρά Φροσύνη, μαζί με άλλες 17 συντοπίτισσές της, όταν ο Αλή Πασάς διέταξε τους στρατιώτες του να τις πνίξουν στη λίμνη με την αιτιολογία ότι ακολουθούσαν βίο ανήθικο. Η αλήθεια πάντως ήταν πως ο Αλή Πασάς είχε ερωτευτεί την άτυχη Ελληνίδα και όταν αυτή αρνήθηκε τον έρωτά του για χάρη του γιου του, αποφάσισε να την εκδικηθεί και να την σκοτώσει. Η Λίμνη σήμερα αποτελεί ιδανικό σκηνικό για ρομαντικούς περιπάτους στον παραλίμνιο πεζόδρομο, ποδηλασία, ψάρεμα ή κωπηλασία στα ήσυχα νερά της με φόντο τα Τζουμέρκα Όρη. Στην καρδιά της κρύβει ένα πανέμορφο νησί δίχως όνομα, γνωστό σε όλους απλώς ως το Νησάκι της Λίμνης. 

Προσεγγίζοντας το Νησάκι με το πλοιάριο...

Θα φτάσετε σε αυτό με καραβάκι και θα χρειαστείτε μόλις μισή ώρα για να το γυρίσετε ολόκληρο και να ανακαλύψετε τους θησαυρούς του. Έξι βυζαντινά Μοναστήρια κρύβονται στο Νησάκι: η Μονή Στρατηγόπουλου, το Μοναστήρι των Φιλανθρωπηνών, του Αγίου Νικολάου των Μεθοδάτων που μετονομάστηκε σε Ελεούσα, του Αγίου Παντελεήμονος όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο θρυλικός Αλή Πασάς των Ιωαννίνων, του Προδρόμου και της Μεταμορφώσεως. 

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Ένας μικρός οικισμός όλος και όλος χωράει τους μόλις 500 κατοίκους του Νησιού. Το βράδυ, από σεβασμό απέναντι στην ανάγκη των κατοίκων για ησυχία, η συγκοινωνία με την απέναντι στεριά διακόπτεται και τα δρομολόγια των πλοιαρίων σταματούν. Δύο λιθόστρωτοι δρόμοι αποτελούν τους βασικούς οδικούς άξονες στο νησί, παρόλο που η κυκλοφορία των αυτοκινήτων είναι απαγορευμένη. Η Εκκλησία του οικισμού είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου ενώ ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα είναι το σπίτι του Αλή Πασά, το τελευταίο καταφύγιό του, που πια έχει μετατραπεί σε μουσείο. Ακολουθεί την τυπική αρχιτεκτονική των λαϊκών γιαννιώτικων σπιτιών της εποχής, είναι δίπατο και στο ξύλινο πάτωμα του πάνω ορόφου υπάρχει ακόμα η τρύπα από τη σφαίρα που έριξε από το ισόγειο προς τα πάνω ο απεσταλμένος του Σουλτάνου, χτυπώντας θανάσιμα τον Αλή Πασά. Το πτώμα του αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του ταριχεύτηκε και στάλθηκε “πεσκέσι” στο Σουλτάνο.

Εκκλησάκι του Αγ. Παντελεήμονος

5. Το Σπήλαιο του Περάματος

Λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πόλη των Ιωαννίνων βρίσκεται το Σπήλαιο του Περάματος, ένα από τα ομορφότερα των Βαλκανίων, που κουβαλά ιστορία 1,5 εκατομμυρίων ετών! Ανακαλύφθηκε τυχαία το 1940 όταν κάτοικοι της πόλης αναζήτησαν ένα ασφαλές καταφύγιο για να γλιτώσουν από τους βομβαρδισμούς των ιταλικών αεροπλάνων. 

Η Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία ανέλαβε αργότερα την εξερεύνηση και χαρτογράφησή του και έτσι σήμερα γνωρίζουμε ότι η έκτασή του είναι περίπου 14.800 τμ. Η τουριστική διαδρομή που μπορεί να ακολουθήσει το κοινό καλύπτει μια έκταση 1.100 μέτρων ενώ μέρος του σπηλαίου θεωρείται μέχρι σήμερα ανεξερεύνητο. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν απολιθωμένα δόντια και οστά αρκούδας ενώ οι διαδοχικές αίθουσες και οι διάδρομοί του έχουν να επιδείξουν 19 διαφορετικά είδη σταλακτιτών και σταλαγμιτών.

Διαμονή

"Epirus Palace Congress & Spa" 

Για τη διαμονή μας στα Γιάννενα επιλέξαμε το πεντάστερο ξενοδοχείο “Epirus Palace Congress & Spa”, το καλύτερο ίσως ξενοδοχείο που έχω διαμείνει στην Ελλάδα. Χλιδάτη διακόσμηση στο εσωτερικό, πισίνα 500 τμ. στον κήπο, εξαιρετικά ευρύχωρα δωμάτια 27 τμ., μαρμάρινα μπάνια και ο πιο πλούσιος πρωινός μπουφές, από τον οποίο θα μου μείνουν αξέχαστοι οι λουκουμάδες!

Ο χώρος της πισίνας, "Epirus Palace" 

Κουζίνα

Η γιαννιώτικη κουζίνα είναι εξαιρετική. Δοκιμάστε σε κάποιο γραφικό παραλίμνιο ταβερνάκι παραδοσιακές πίτες (υπέροχη κοτόπιτα!), πέστροφες, ανατολίτικα γλυκά όπως μπακλαβά και κανταΐφι και οι πιο gourmet τύποι μην παραλείψετε να φάτε στο Νησάκι τις τοπικές σπεσιαλιτέ με χέλι και βατραχοπόδαρα!

Η βόλτα με την άμαξα είναι ένας εναλλακτικός και νοσταλγικός τρόπος για να γνωρίσετε την πόλη....

Αγορές

Κάντε οπωσδήποτε μια στάση στο ζαχαροπλαστείο “Gateaux” του Γιώργου και της Σταυριανής και δοκιμάστε τα ολόφρεσκα γλυκά και παγωτά τους. Βρείτε την κυρά Αντωνία στο Νησάκι για να σας δώσει συμβουλές για το πώς να έχετε τον άντρα σας “πασά” και να προμηθευτείτε τοπικά προϊόντα, από γλυκά του κουταλιού μέχρι σπιτικά λικέρ. Το λικέρ κράνα είναι ασυναγώνιστο και μάλλον κάτι ήξερε ο Όμηρος όταν έγραφε στην “Οδύσσεια” ότι η Κίρκη δελέασε με κράνα τους συντρόφους του Οδυσσέα με σκοπό να τους μαγέψει και να τους μετατρέψει σε χοίρους...

Η άνοιξη με τα ανθισμένα της λουλούδια είναι η καλύτερη εποχή για μια εκδρομή στα Γιάννενα... 

Εκδρομές

Τα Γιάννενα αποτελούν την καλύτερη βάση για να οργανώσετε εξορμήσεις στη γύρω περιοχή, μιας και σε κοντινή απόσταση βρίσκονται πολλοί προορισμοί που παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Μπορείτε, λοιπόν, κάλλιστα να επισκεφθείτε τα Ζαγοροχώρια, τα Τζουμέρκα, το Μέτσοβο, το Πάπιγκο, τη Δωδώνη με τον αξιόλογο αρχαιολογικό χώρο και την Κόνιτσα, είτε να κάνετε rafting στον Άραχθο και πεζοπορία στη χαράδρα του Βίκου.