Zakopane: Το πολωνικό διαμάντι των Καρπαθίων

Χτισμένη σε υψόμετρο περίπου 1.000 μ., η πόλη του Zakopane έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως “η χειμερινή πρωτεύουσα της Πολωνίας”. Βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της χώρας, μια ανάσα από τα σύνορα με τη Σλοβακία, στους πρόποδες των ορέων Tatra. 

Τα Τάτρα είναι η ψηλότερη οροσειρά των Καρπαθίων και οι κορυφές τους ξεπερνούν τα 2.600 μ. Όλοι λίγο-πολύ έχουμε συνδέσει στο μυαλό μας τα Καρπάθια Όρη με τη Ρουμανία και τον θρύλο του Κόμη Δράκουλα. Στην πραγματικότητα, όμως, τα Καρπάθια εκτείνονται σε μια τεράστια γεωγραφική περιοχή και καλύπτουν εδάφη που ανήκουν σε οχτώ διαφορετικά κράτη: τη Σερβία, την Ουκρανία, την Αυστρία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, την Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία. Στην προκειμένη περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με το δυτικό τμήμα της οροσειράς, που το άκρο της βρίσκεται στη Νότια Πολωνία. Το Zakopane, λοιπόν, είναι χτισμένο σε μια κοιλάδα ανάμεσα στα όρη Tatra και το ύψωμα Gubałówka και απέχει περίπου δύο ώρες από την Κρακοβία. Αποτελεί αγαπημένο προορισμό όσων αγαπούν την ορειβασία, το σκι και την πεζοπορία ενώ επιφυλάσσει μερικές ευχάριστες εκπλήξεις για τους φυσιολάτρες, όπως η ειδυλλιακή λίμνη Morskie Oko. 

Λίγα λόγια για την Ιστορία...

Το Zakopane όπως φαίνεται από την κορυφή Gubalowka, περιτριγυρισμένο από τις χιονισμένες βουνοκορφές των Καρπαθίων... 

Η πρώτη γραπτή αναφορά στην πόλη γίνεται σε κάποια έγγραφα του 17ου αιώνα. Τότε το Ζακοπάνε ήταν ένα μικρό χωριό μόλις 43 κατοίκων. Το 1818 αναφέρεται πως υπήρχαν 445 οικογένειες στο χωριό, οι οποίες κατοικούσαν σε 340 σπίτια. Η πρώτη εκκλησία χτίστηκε το 1847 ενώ ο σιδηρόδρομος φτάνει στο Ζακοπάνε τον Οκτώβριο του 1899. Το καλό κλίμα σε συνδυασμό με τις ευκαιρίες απασχόλησης στα ορυχεία της περιοχής αρχίζουν σταδιακά να αποτελούν πόλο έλξης για περισσότερους κατοίκους. 

Στη διάρκεια του 19ου αιώνα, το Ζακοπάνε γίνεται το μεγαλύτερο κέντρο μεταλλουργίας στην περιοχή της Γαλικίας. Η πρώτη πίστα για σκι άνοιξε το 1925 και το πρώτο τελεφερίκ ολοκληρώθηκε το 1936. Δύο χρόνια μετά, ξεκίνησε τη λειτουργία του και το τελεφερίκ για την κορυφή της Gubałówka. Τα βουνά του Ζακοπάνε έγιναν σύντομα δημοφιλή στους σκιέρ και ο τουρισμός αυξήθηκε κατακόρυφα μέσα στη δεκαετία του '30. Το Μάρτιο του 1940, στη Villa Tadeusz έλαβε χώρα για μία εβδομάδα η συνάντηση των Σοβιετικών με τους Ναζί με σκοπό την κάμψη της αντίστασης και την επίτευξη ειρήνης στην περιοχή ενώ από το 1942 μέχρι το 1943, περίπου 1.000 αιχμάλωτοι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Kraków-Płaszów στάλθηκαν από τους Γερμανούς για αναγκαστική εργασία στα λατομεία του Ζακοπάνε.

Οι top-5 δραστηριότητες στο Zakopane:

1. Ανάβαση στην κορυφή Gubałówka και χειμερινά σπορ

Βόλτα στην υπαίθρια αγορά με τα σουβενίρ στην κορυφή της Gubalowka

Ένα από τα βασικά πράγματα που πρέπει να κάνει κανείς στο Zakopane είναι να ανέβει με το τελεφερίκ στην κορυφή Gubałówka, σε υψόμετρο που αγγίζει τα 1.400 μ. 

Καφεδάκι με φόντο τα Καρπάθια

Η διαδρομή με το τελεφερίκ είναι σύντομη και δεν κοστίζει ακριβά. Εκεί μπορείτε να απολαύσετε ένα ζεστό ρόφημα στην καφετέρια ή σε κάποιο από τα υπαίθρια κιόσκια και να θαυμάσετε την καταπληκτική θέα στα όρη Tatra και τα Καρπάθια. Τα Όρη Tatra αποτελούν δημοφιλή προορισμό για τους σκιέρ, τους ορειβάτες και τους αναρριχητές που έχουν τη δυνατότητα να βρουν εδώ πίστες σκι, αναρριχητικά πεδία αλλά και μονοπάτια για εξερεύνηση. Το Zakopane φιλοξένησε το Σκανδιναβικό Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σκι κατά τα έτη 1929, 1939 και 1962 ενώ έχει φιλοξενήσει στο παρελθόν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Διάθλου και διάφορα άλλα πρωταθλήματα. Το 2006, η πόλη ήταν υποψήφια για να αναλάβει τη διοργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι τελικά διοργανώθηκαν από το Torino της Ιταλίας. 

Πίστα σκι στο Ζακοπάνε

Η πλειοψηφία των τουριστών φτάνει στην πόλη την περίοδο των Χριστουγέννων και το Φεβρουάριο. Αν ανήκετε και εσείς στην κατηγορία των ανθρώπων που αγαπούν τα χειμερινά σπορ, μπορείτε κάλλιστα να επισκεφθείτε το Zakopane και να επιδοθείτε σε δραστηριότητες που περιλαμβάνουν snowboard, βόλτες με έλκηθρο και snowmobile αλλά και πατινάζ στον πάγο.

2. Πεζοπορία στη Λίμνη Morskie Oko

Αν νομίζατε ότι το Zakopane απευθύνεται κυρίως σε χειμερινούς επισκέπτες, σας λέω ότι πέφτετε έξω! Δεκάδες είναι οι τουρίστες που προτιμούν να έρχονται εδώ κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού προκειμένου να απολαύσουν την ανθισμένη φύση. Στα Tatra υπάρχει ένα καλά οργανωμένο δίκτυο σηματοδοτημένων μονοπατιών, τα οποία -σύμφωνα με τους κανονισμούς λειτουργίας του Εθνικού Πάρκου- οι πεζοπόροι είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν για λόγους ασφαλείας. Πέρα όμως από την πεζοπορία, ο θερινός επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να επιδοθεί επίσης σε αναρρίχηση, ποδηλασία, βόλτα με άλογο στο δάσος αλλά και κολύμπι ή βαρκάδα στον ποταμό Dunajec. 

Λίμνη "Morskie Oko" ή αλλιώς... "το μάτι της Θάλασσας"... 

Όσοι διαθέτετε καλή φυσική κατάσταση, τολμήστε να κάνετε πεζοπορία μέχρι τη Λίμνη Morskie Oko. Δεν αποτελεί και το πιο εύκολο εγχείρημα μιας και η Λίμνη είναι προσβάσιμη μόνο με πεζοπορία, αλλά η ομορφιά του τοπίου θα σας ανταμείψει! “Morskie Oko” θα πει “το μάτι της θάλασσας” και θα καταλάβετε τη σημασία του όταν θα δείτε να ξεπροβάλλει η καταγάλανη λίμνη μέσα στο ειδυλλιακό, πράσινο και ανοιξιάτικο τοπίο που την περιβάλλει. Εκεί υπάρχει και ένα ορεινό καταφύγιο για να φάτε και να ξεκουραστείτε από το περπάτημα. Οι μόνοι που θα δυσαρεστηθούν από την πολωνική επαρχία είναι οι λάτρεις του κυνηγιού. Στην Πολωνία το κυνήγι είναι απαγορευμένο και έτσι τα ζώα κυκλοφορούν ελεύθερα δίχως το φόβο των κυνηγών. Μην παραξενευτείτε λοιπόν αν ξαφνικά δείτε ένα ελάφι να τρώει αμέριμνο ακριβώς δίπλα από τον αυτοκινητόδρομο! Εδώ τα ζώα είναι εξοικειωμένα με τους ανθρώπους και δεν τους φοβούνται γιατί δεν κινδυνεύουν από αυτούς.

3. Βόλτα στην πόλη

Βόλτα με άμαξες εποχής: ένας εναλλακτικός τρόπος για να γνωρίσουμε την πόλη

Ο κεντρικός πεζόδρομος του Zakopane είναι η οδός Krupówki. Κατά μήκος της βρίσκει κανείς παραταγμένα στη σειρά όλα τα καταστήματα, εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, bar και club της πόλης. 

Στην υπαίθρια αγορά...

Μη χάσετε την υπαίθρια αγορά που στήνεται επί της οδού Krupówki, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και όταν ο καιρός το επιτρέπει. Οι έμποροι πωλούν στους πάγκους τους, σε αρκετά καλές τιμές, από παραδοσιακά ενδύματα, γούνινα παλτά, προβιές, δερμάτινα, παπούτσια και πορτοφόλια μέχρι εξαιρετικά σουβενίρ από ξύλο και τρόφιμα (φρούτα, λαχανικά, κρέατα και το περίφημο τοπικό καπνιστό τυρί oscypek από πρόβειο γάλα, που από μακριά μοιάζει σαν φραντζολάκι ψωμί). 

Καπνιστά παραδοσιακά τυριά της Πολωνίας

Κάπου εδώ αξίζει να επισημάνω το πόσο οργανωμένοι και φιλάνθρωποι είναι οι Πολωνοί. Κατά τη βόλτα μου στον κεντρικό πεζόδρομο του Ζακοπάνε, είδα έναν νεαρό Πολωνό ο οποίος ήταν μεθυσμένος και είχε αποκοιμηθεί στο παγκάκι. Μόλις τον αντιλήφθηκαν οι περίοικοι, κάλεσαν αμέσως ασθενοφόρο με το φόβο ότι μπορεί ο συνάνθρωπός τους να πάγωνε από το κρύο. Το ασθενοφόρο κατέφθασε μέσα σε λίγα λεπτά, οι νοσοκόμοι δυσκολεύτηκαν πολύ να τον ξυπνήσουν, του έδωσαν τις πρώτες βοήθειες και έμειναν αρκετή ώρα μαζί του μέχρι να βεβαιωθούν ότι ο άνθρωπος ήταν όντως καλά. Η ταχύτητα με την οποία ανταποκρίθηκαν, τόσο οι κάτοικοι της περιοχής όσο και οι δημόσιοι φορείς, ήταν ασύλληπτη και ομολογώ ότι με εντυπωσίασε!

4. Παρακολούθηση λειτουργίας στην “παλιά εκκλησία”

Η "παλιά εκκλησία"

Όσο παράξενο και αν ακούγεται αυτό, το να τύχει να παρακολουθήσει κανείς τη λειτουργία στη λεγόμενη “παλιά εκκλησία” του Ζακοπάνε, είναι μια εμπειρία μοναδική! Ακολούθησα τυχαία τη μελωδία και βρέθηκα σε ένα υπέροχο ξύλινο εκκλησάκι, βγαλμένο θαρρείς από ταινία εποχής, όπου μερικοί πιστοί είχαν συγκεντρωθεί και έπαιζαν ύμνους στην κιθάρα! Η εκκλησία αυτή, που αποτελεί το παλαιότερο μνημείο του Zakopane, χτίστηκε το 1847 από ξύλο δρυός, ακολουθεί την τυπική αρχιτεκτονική των ξύλινων κτηρίων της πολωνικής επαρχίας και είναι έργο ενός έμπειρου ξυλουργού της πόλης. Αρχικά, ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Κλήμη, προς τιμήν του ιδρυτή της. 

Προετοιμασία για τη λειτουργία στην "παλιά εκκλησία"

Το 1850, με πρωτοβουλία του πρώτου εφημέριου του Zakopane, η εκκλησία διευρύνθηκε και προστέθηκε σε αυτήν ένας πύργος. Τόσο κατά τη δεκαετία του 1950 όσο και το 2003, ο ναός δέχτηκε ανακαίνιση. Από το 1930 φιλοξενείται στο εσωτερικό του ένα αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας της Czestochowa, στην οποία είναι πλέον αφιερωμένος και ο Ναός. Εκτός από την εικόνα αυτή, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει μερικά ενδιαφέροντα έργα τοπικών καλλιτεχνών του 19ου αιώνα, μεταξύ των οποίων ένας πίνακας που απεικονίζει τον Άγιο Παύλο να πέφτει από ένα άλογο, αλλά και έργα σύγχρονων καλλιτεχνών. 

Το Παρεκκλήσι των Αγίων Ανδρέα και Βενέδικτου

Εκκλησία Αγίας Οικογένειας

Ακριβώς δίπλα, βρίσκεται το τούβλινο Παρεκκλήσι των Αγίων Ανδρέα και Βενέδικτου. Πρόκειται για το πρώτο ιερό κτήριο που χτίστηκε ποτέ στο Zakopane, χρονολογείται από το 1800 και χτίστηκε από τον Paweł Gąsienica ως νεκρική κρύπτη για τον ίδιο και τη σύζυγό του, Regina. Ο θρύλος λέει ότι τα χρήματα που χρειάστηκαν για την ανοικοδόμησή του προέρχονταν από ληστείες και ήταν αυτός ένας τρόπος για να εξιλεωθεί το ζευγάρι για τις αμαρτίες που είχε τελέσει στη διάρκεια του βίου του. Λίγο μεταγενέστερος χρονολογικά είναι ο ενοριακός Ναός της πόλης που βρίσκεται επί της οδού Krupówki. Πρόκειται για μία πέτρινη βασιλική, νεο-ρωμανικού ρυθμού, που φέρει έναν πύργο, δύο εσωτερικές σκάλες, τρία παρεκκλήσια και εντυπωσιακά βιτρό παράθυρα. Ο θεμέλιος λίθος μπήκε το 1877 και από τον Σεπτέμβριο του 1899 η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Αγία Οικογένεια. Την εκκλησία επισκέφθηκε τον Ιούνιο του 1997 ο ίδιος ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' έπειτα από την τελευταία ανακαίνιση που έγινε.

5. Ανακαλύπτοντας το αρχιτεκτονικό στυλ της πολωνικής επαρχίας

Η εκκλησία του Chocholow

Το Ζακοπάνε προσφέρει στον επισκέπτη μια καταπληκτική ευκαιρία να εντρυφήσει πάνω στην ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της ορεινής Πολωνίας. Τα κτήρια φέρουν τα χαρακτηριστικά διακοσμητικά μοτίβα της ευρύτερης περιοχής των Καρπαθίων και χρησιμοποιούν ως βασικό υλικό κατασκευής το ξύλο. Το αρνητικό είναι πως το ξύλο αποτελεί εξαιρετικά εύφλεκτο υλικό, με αποτέλεσμα τη συχνή εκδήλωση πυρκαγιών με καταστροφικές για τους κατοίκους συνέπειες. Μάλιστα κατά την περιπλάνησή μας στην επαρχία, έτυχε να γίνουμε μάρτυρες ενός τέτοιου περιστατικού πυρκαγιάς σε κάποιο ξύλινο σπίτι. Τα οχήματα της πυροσβεστικής χρειάστηκε να δώσουν πραγματική μάχη για να μην καεί ολοσχερώς το κτήριο. Για να αποκτήσετε λοιπόν μια ολοκληρωμένη εικόνα περί αρχιτεκτονικής, αξίζει να επισκεφθείτε οδικώς μερικά ενδιαφέροντα χωριά κοντά στο Zakopane όπως, για παράδειγμα, το Chochołów και να συγκρίνετε τα στυλ των κτηρίων τους. 

Το "Ανάποδο Σπίτι του Ζακοπάνε"

Το πιο δημοφιλές, ωστόσο, αξιοθέατο δεν είναι άλλο από το λεγόμενο “Ανάποδο σπίτι του Zakopane”. Οι ντόπιοι, με περισσό χιούμορ, οραματίστηκαν και έχτισαν ένα κτήριο όπου τα πάντα βρίσκονται κυριολεκτικά... ανάποδα! Ίσως αισθανθείτε μια μικρή ζαλάδα, έλλειψη ισορροπίας ή προσανατολισμού όταν μπείτε στο εσωτερικό και αντιληφθείτε ότι στην πραγματικότητα περπατάτε... στο ταβάνι του σπιτιού ενώ πάνω από το κεφάλι σας κρέμονται τα έπιπλα, τα κάδρα, οι εικόνες και τα ρολόγια. Η δημιουργία αυτή δεν είναι βέβαια τυχαία αλλά κρύβει ένα βαθύτερο πολιτικό και πολιτιστικό νόημα που συνδέεται με μία από τις χειρότερες εποχές στην ιστορία της Πολωνίας. Το “ανάποδο σπίτι” συμβολίζει την ίδια τη χώρα κατά την εποχή της Σοβιετικής κυριαρχίας, όταν στη ζωή των Πολωνών φαινόταν να έχουν έρθει τα πάνω-κάτω.

Κτήριο χτισμένο σύμφωνα με τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική της περιοχής

Διασκέδαση

Στον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης, ακριβώς απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Οικογένειας, θα βρείτε το ζαχαροπλαστείο “Samanta”. Πρόκειται για έναν χώρο μοντέρνας αισθητικής που προσφέρεται για ξεκούραση έπειτα από τον περίπατο και για να απολαύσετε τον καφέ ή το ρόφημά σας, συνοδεύοντάς το απαραιτήτως με ένα από τα καταπληκτικά γλυκά ή παγωτά που φτιάχνονται εδώ!

"Samanta", Zakopane

Μια στάση για πίτσα, zapiekanki ή παγωτό στους πρόποδες του βουνού, λίγα μέτρα από το τελεφερίκ