Ναύπακτος: Τα παραδοσιακά αρχοντικά, το Κάστρο και το ενετικό λιμάνι…

Είναι χειμώνας, μέρα βροχερή. Καθώς κατηφορίζω από τα χωριά της Ορεινής Ναυπακτίας, όπου πέρασα το τριήμερο των Φώτων, αποφασίζω να κάνω μια στάση στο ταξίδι μου για να γνωρίσω τη γραφική Ναύπακτο! Σύντομα διαπιστώνω ότι πρόκειται για μια πανέμορφη παραθαλάσσια πόλη της Αιτωλοακαρνανίας που «βλέπει» στον Κορινθιακό Κόλπο και είναι χτισμένη σε κοντινή απόσταση από το Αντίρριο και τις εκβολές του Μόρνου ποταμού. Ο οικισμός της έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός και οπωσδήποτε αξίζει να αφιερώσω λίγο χρόνο για μια βόλτα στα πλακόστρωτα στενάκια με τα παλιά αρχοντικά. Η Ιστορία με γυρίζει αιώνες πίσω…

Η Ναύπακτος είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις στον ελλαδικό χώρο. Λέγεται πως το όνομά της προέρχεται από τις λέξεις «ναυς» και «πήγνυμι» που θα πει «κατασκευάζω πλοία» και το πιθανότερο είναι πως εδώ πρωτοεγκαταστάθηκαν Δωριείς οι οποίοι κατασκεύαζαν σχεδίες. Επόμενοι κάτοικοι της πόλης ήταν οι Μεσσήνιοι που είχαν εκδιωχθεί μαζί με τις οικογένειές τους από τη Σπάρτη και βρήκαν καταφύγιο στη Ναύπακτο. Ο Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας παραχωρεί την πόλη στους Αιτωλούς και γίνεται το κέντρο της Αιτωλικής Συμπολιτείας ενώ αργότερα φτάνει να γίνει πρωτεύουσα όλης της Αιτωλίας και να δημιουργήσει αποικίες, με σημαντικότερη την αποικία της Κέας που πήρε το όνομά της από έναν τοπικό ήρωα της Ναυπάκτου. 

Το ενετικό λιμάνι τη νύχτα

Η άριστη γεωγραφική της θέση είναι αυτή που της έφερε μεγάλη ακμή κυρίως κατά τα ρωμαϊκά χρόνια αλλά και κατά τα βυζαντινά, καθώς το λιμάνι της λειτουργούσε ως ενδιάμεσος σταθμός των πλοίων που ταξίδευαν από και προς την Ιταλία και την Κωνσταντινούπολη. Παρά τις καταστροφές που υπέστη από σεισμούς αλλά και επιδρομές διαφόρων λαών, η Ναύπακτος κατάφερε να επιβιώσει, αρχικά ως μέλος του Δεσποτάτου της Ηπείρου και στη συνέχεια περνώντας διαδοχικά από τους Φράγκους (που της έδωσαν την ονομασία «Λεπάντο»), στους Ενετούς και κατόπιν στους Τούρκους. Το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός που συνδέεται με την πόλη αυτή είναι η περίφημη Ναυμαχία της Ναυπάκτου ή αλλιώς Ναυμαχία του Λεπάντο που έλαβε χώρα το 1571. Η σημασία της ναυμαχίας αυτής είναι μεγάλη γιατί η Ιερή Συμμαχία του Πάπα με τους Ενετούς και τους Ισπανούς κατάφερε να αναχαιτίσει τον οθωμανικό στόλο ανακόπτοντας έτσι τα επεκτατικά σχέδια των Τούρκων προς τα ευρωπαϊκά εδάφη. Παρόλα αυτά η πόλη παρέμεινε στα χέρια των Τούρκων μέχρι το 1829, όταν ο Ανδρέας Μιαούλης την απελευθέρωσε αφού πρώτα απέκλεισε το λιμάνι εξαναγκάζοντας τους Τούρκους να παραδώσουν το Φρούριο. 

Ο Πύργος της οικογενείας Μπότσαρη

Οι οικογένειες Ελλήνων που είχαν απομείνει στην πόλη ήταν ελάχιστες και χρειάστηκε μάλιστα  να έλθουν σε αντιπαράθεση με τις οικογένειες των Σουλιωτών που κατέφθασαν αργότερα εδώ καθώς το ελληνικό κράτος τους παραχώρησε όλα τα τουρκικά αρχοντικά ως αναγνώριση της προσφοράς τους στον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα. Το παλιό αρχοντικό της οικογενείας Μπότσαρη, ένας επιβλητικός πύργος που διατηρείται μέχρι τις μέρες μας, στεγάζει σήμερα ένα ιδιωτικό μουσείο. Αφιερωμένο στον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821 είναι και το ιδιωτικό «Μουσείο κειμηλίων 1821 – Φαρμάκη», επί της πλατείας Δήμου Φαρμάκη στο κέντρο της πόλης. 

Άποψη του Κάστρου

Περιζήτητη πόλη, όπως είπαμε, η Ναύπακτος λόγω της γεωγραφικής της θέσης και της στρατηγικής της σημασίας. Έγινε λοιπόν αρκετές φορές μέσα στην Ιστορία αντικείμενο διεκδίκησης πολλών επίδοξων κατακτητών. Αυτό μας μαρτυρά άλλωστε και η άρτια οχύρωσή της, που ξεκινά από το λιμάνι της, εκτείνεται στην τριπλή σειρά από τείχη και καταλήγει φυσικά στο Κάστρο της. Χτισμένο σε περίοπτη θέση στο λόφο πάνω από την πόλη, στο σημείο που προϋπήρχε η αρχαία ακρόπολη των Λοκρών, το Κάστρο αυτό αποτελεί ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα και ομορφότερα κάστρα της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Έλληνες, Τούρκοι, Άγγλοι, Ενετοί και πειρατές το διεκδίκησαν, το χρησιμοποίησαν σαν ορμητήριό τους και άφησαν ο καθένας τη δική του σφραγίδα, παρόλο που τη σημερινή του όψη την οφείλει σε μεγαλύτερο βαθμό στους Ενετούς.   

Το λιμάνι και η πόλη της Ναυπάκτου από ψηλά

Στους Ενετούς όμως οφείλει η πόλη και το βασικότερο στολίδι της, που δεν είναι άλλο από το λιμάνι της με τους δύο πύργους που κλείνουν την είσοδό του και τον παραδοσιακό πέτρινο φάρο, ύψους 8 μέτρων, που κατασκευάστηκε το 1909. Το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο της Ναυπάκτου κάποτε αποτελούσε τμήμα της οχύρωσης της πόλης ενώ σήμερα είναι το απόλυτο σημείο συνάντησης ντόπιων και ταξιδιωτών. Εστιατόρια και καφετέριες είναι χτισμένα γύρω του και οι επιλογές είναι πολλές για να απολαύσει κανείς το γεύμα ή τον καφέ του με θέα στη θάλασσα και τις αραγμένες ψαρόβαρκες. Η βροχή δυναμώνει και εγώ τρυπώνω στο «Barbarossa Cafe» για ένα ζεστό καφεδάκι σε έναν ατμοσφαιρικό χώρο με προσεγμένη διακόσμηση που παραπέμπει σε εσωτερικό πλοίου! Προσφάτως πήρε το αυτί μου ότι αυτός ο πανέμορφος χώρος, με τα 25 χρόνια «ιστορίας» στην πλάτη του, ανέστειλε τη λειτουργία του. Κρίμα, γιατί τα προσεγμένα μαγαζιά σπανίζουν…

Το άγαλμα του Μιχαήλ Θερβάντες

Μόλις αρχίσει να καταλαγιάζει λίγο η μπόρα, συνεχίζουμε τη βόλτα μας στα δυτικά του λιμανιού με μια επίσκεψη στο Πάρκο Θερβάντες που κοσμείται από ένα άγαλμα του σπουδαίου Ισπανού συγγραφέα Μιχαήλ Θερβάντες. Κι αν αναρωτιέστε τι σχέση μπορεί να έχει ο Miguel de Cervantes, ο συγγραφέας του περίφημου «Δον Κιχώτη», με την πόλη της Ναυπάκτου, η απάντηση είναι ότι η πόλη επέλεξε να τον τιμήσει για την προσφορά του στη Ναυμαχία του Λεπάντο το 1571. Πράγματι, ο Θερβάντες -νεαρός και άσημος τότε αλλά εξαιρετικά ιδεαλιστής- ονειρευόταν ηρωικές μάχες και λαμπρά ανδραγαθήματα. Υπηρετούσε σε μια ιταλική φρεγάτα και βρισκόταν κλινήρης, υποφέροντας από ελονοσία και παραισθήσεις. Μόλις όμως άκουσε τις ιαχές της μάχης, απαίτησε να λάβει μέρος και αυτός, ακόμη και με κίνδυνο της ζωής του. Το τέλος της Ναυμαχίας τον βρήκε να έχει δεχτεί δύο σφαίρες στο στήθος και μία στο χέρι, γεγονός που τον κατέστησε παράλυτο στο αριστερό του χέρι μέχρι το τέλος της ζωής του…

Περιμετρικά του λιμανιού απλώνονται δύο τεράστιες παραλίες, η Ψανή και το Γρίμποβο. Στην παραλία της Ψανής ανακαλύπτουμε ένα αξιόλογο ιταλικό εστιατόριο, το «Bocca di rosa». Κάνουμε μια στάση και δοκιμάζουμε πολύ καλή pizza romana και spaghetti alla carbonara πριν να πάρουμε το δρόμο της επιστροφής για την Αθήνα...