Ταξίδι ζωής στα μεσαιωνικά χωριά της Umbria... Part I: Spoleto

Ponte delle Torri

Βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα, πλησιάζουν τα 25α γενέθλιά μου τότε και αποφασίζω να κάνω το καλύτερο δώρο στον εαυτό μου: ένα ταξίδι στην Umbria της Ιταλίας! Ένα ιδιαίτερο ταξίδι, ανοργάνωτο, χωρίς τουριστικά γραφεία, χωρίς ιδιωτικό μεταφορικό μέσο, χωρίς χάρτες... Ένα ταξίδι που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εμπειρία ζωής...

Ένα οδοιπορικό στα μεσαιωνικά χωριά του νομού με όσο το δυνατόν πιο low budget. Ιδανικός συνοδοιπόρος: μια φίλη που να τρέφει την ίδια αγάπη για την Ιταλία και να γνωρίζει τη γλώσσα καλύτερα κι από μένα. Η επιλογή της Umbria δεν έγινε τυχαία. Αναζητούσαμε ένα μέρος στην Ιταλία το οποίο να μην είναι συνηθισμένο και άρα γεμάτο τουρίστες (δύσκολο!) και να μην είχε ξαναπάει καμία από τις δυο μας (ακόμα πιο δύσκολο!). Κάπως έτσι καταλήξαμε στην Umbria, έναν νομό της Κεντρικής Ιταλίας που συνορεύει με Lazio που έχει πρωτεύουσα τη Ρώμη, Τοσκάνη με πρωτεύουσα τη Φλωρεντία και Marche με πρωτεύουσα την Ancona. Έμενε τώρα να επιλέξουμε ένα μέρος ως βάση για τις καθημερινές εξορμήσεις μας προς τα περίχωρα του Νομού. Βγάλαμε εξαρχής από το χάρτη μας την πρωτεύουσα Perugia γιατί πρόκειται για γνωστή Πανεπιστημιούπολη που συγκεντρώνει πλήθος φοιτητών και τουριστών. Εμείς αναζητούσαμε κάτι πιο ήσυχο και άγνωστο. Χάρη σε ένα ντοκιμαντέρ του National Geographic μάθαμε το μεσαιωνικό χωριό του Spoleto και αμέσως το επιλέξαμε ως έδρα μας. 

Πανοραμική άποψη του Spoleto

Η εποχή δεν ήταν και η πιο κατάλληλη για ταξίδια, ωστόσο το χειμώνα δεν συναντάς πολλούς τουρίστες και αισθάνεσαι ως τυχερός, μοναχικός ταξιδιώτης που κρατάει όλη την ομορφιά ενός τόπου για λογαριασμό του! Άσε που η ομίχλη -που είναι αρκετά συχνό φαινόμενο- προσδίδει μια ατμόσφαιρα μυστηρίου στο τοπίο. Η άνοιξη θα ήταν εξίσου γοητευτική καθώς οι καταπράσινοι λόφοι και οι κοιλάδες με τα ηλιοτρόπια, τα χρωματιστά αγριολούλουδα και τις παπαρούνες θυμίζουν έντονα το σκηνικό της γειτονικής Τοσκάνης. Η Umbria μοιάζει πολύ με την Τοσκάνη αλλά είναι πιο αγνή, πιο άγνωστη στους πολλούς, πιο παρθένα ακόμα τουριστικά ενώ διαθέτει μια περισσότερο άγρια ομορφιά. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας είχαμε την ευκαιρία να γνωρίζουμε όχι μόνο το Spoleto αλλά και το Spello, το Foligno, το Passignano sul Trasimeno με τη λίμνη Trasimeno και να περπατήσουμε στα βήματα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης στην Isola Maggiore καθώς και στην ίδια την Assisi. Αλλά αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο μελλοντικών άρθρων καθώς εδώ θα επικεντρωθούμε στο Spoleto... 

Φτάσαμε μέσω Ρώμης με την Easy-jet και μοιραστήκαμε ένα ταξί με άλλους τουρίστες μέχρι τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Stazione Termini. Από εκεί πήραμε το τρένο για μια απόσταση διάρκειας περίπου 3 ωρών μέχρι το Σπολέτο. Το εισιτήριο κοστίζει γύρω στα 16 ευρώ με το Eurostar (το γρήγορο) και 9 ευρώ με το κανονικό τρένο. Γενικότερα, η Ιταλία διαθέτει πολύ καλά οργανωμένο δίκτυο τρένων (για πληροφορίες, βλ. το site της Trenitalia). Για τις μετακινήσεις από χωριό σε χωριό εντός της Umbria, η πιο μακρινή απόσταση κόστισε περί τα 7 ευρώ με το κανονικό τρένο. Στο σταθμό του Spoleto είχαμε μια ατυχή συνάντηση με έναν τύπο από τον οποίο ζητήσαμε πληροφορίες για την τοποθεσία που βρισκόταν το ξενοδοχείο μας. Και λέω «ατυχή», γιατί αργότερα ήρθε από το ξενοδοχείο και μας αναζητούσε λέγοντας στη reception ότι ήμασταν ξαδέρφες του, ενώ τον πετύχαμε να εμφανίζεται από το πουθενά και να μας παρακολουθεί στα δρομάκια της πόλης. Αναγκαστήκαμε να ζητήσουμε βοήθεια από τη reception και την επομένη που επανεμφανίστηκε, του είπαν ότι αναχωρήσαμε εκτάκτως για Ρώμη το πρωί αξημέρωτα. Ευτυχώς έκτοτε βρήκαμε την ησυχία μας. Ο τύπος αυτός μας συστήθηκε ως Ιταλός, καθώς όμως μας έδινε τις πληροφορίες που είχαμε ζητήσει, καταλάβαμε ότι έκανε λάθη στη χρήση της ιταλικής και υποπτευθήκαμε ότι μάλλον ήταν Ρουμάνος. Η Ιταλία δεν θεωρείται γενικότερα επικίνδυνη χώρα για γυναίκες που ταξιδεύουν μόνες. Ήταν η κακιά στιγμή, θα έλεγα και ο μόνος λόγος που αναφέρω το περιστατικό είναι γιατί χρειάζεται πάντα να προσέχουμε στα ταξίδια μας χωρίς βέβαια αυτό να μας γίνεται ψύχωση! Κατά τ’ άλλα, οι άνθρωποι του χωριού ήταν ευγενέστατοι και φιλόξενοι. Από τις πωλήτριες στα μαγαζιά μέχρι τον ηλικιωμένο κύριο που έκανε τη βόλτα του στο δρόμο και -παρά την ηλικία του- προθυμοποιήθηκε και μας ανέβασε τις βαλίτσες στις σκάλες. Οι Ιταλοί είναι εκ φύσεως λαός φιλόξενος, πρόσχαρος και εξυπηρετικός. Ακόμα κι αν κάποιος δεν μιλάει ιταλικά, δεν υπάρχει περίπτωση να μην καταφέρει να συνεννοηθεί, έστω και με νοήματα! Θετική εντύπωση μας έκανε το γεγονός ότι υπήρξαν άνθρωποι που, με το που άκουγαν ότι είμαστε από Ελλάδα, ενθουσιάζονταν και μιλούσαν για τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τη φιλοσοφία ενώ γνώριζαν απ’ έξω πολλές αρχαίες φράσεις εξαιτίας του ότι είχαν διδαχθεί αρχαία ελληνικά στο Πανεπιστήμιο.

Περάσαμε από τα Τείχη στην παλιά πόλη και μας συνεπήρε από την πρώτη στιγμή με τη μαγεία που εξέπεμπε. Κατ’ ουσίαν, επρόκειτο για ένα πανέμορφο μεσαιωνικό χωριό, ήσυχο και ντελικάτο. 

Hotel Aurora

Το αρνητικό σχετικά με το ξενοδοχείο μας ήταν ότι βρίσκεται ψηλά πάνω στο λόφο και για να φτάσουμε χρειάστηκε να περπατήσουμε από το σταθμό μέχρι εκεί 15-20 λεπτά ανηφορικού δρόμου γεμάτου σκαλοπάτια και κουβαλώντας τις βαλίτσες. Ωστόσο, το σημείο ήταν καλό, εντός των τειχών της παλιάς πόλης, σε μια περιοχή που θεωρείται η ακριβότερη και σε κοντινή απόσταση από όλα τα βασικά αξιοθέατα. Λέγεται «L’ Aurora» (δηλαδή Αυγή) και αποτελεί συμφέρουσα επιλογή. Είναι τριών αστέρων, το δίκλινο κοστίζει γύρω στα 60-65 ευρώ με πρωινό, χωρίς ιδιαίτερη θέα αλλά με δωμάτια καθαρά, ευρύχωρα και με όλες τις ανέσεις. Κάπως φτωχό το πρωινό, αλλά το εστιατόριό του, «Apollinare», θεωρείται από τα καλύτερα και ακριβότερα στο Σπολέτο. Το ξενοδοχείο στεγάζεται σε ανακαινισμένο κτήριο που υπήρξε Φραγκισκανικό Μοναστήρι του 12ου αιώνα. Στο ίδιο κτιριακό συγκρότημα στεγαζόταν και η εκκλησία του Sant' Apollinare που καταστράφηκε. Το μόνο που έχει απομείνει είναι λίγα ερείπια των τειχών της Μονής και μια τοιχογραφία του 16ου αιώνα, έργο της Σχολής της Ούμπρια και της Τοσκάνης. Από το Spoleto φαίνεται πως πέρασε και ο ίδιος ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, ο οποίος διέμεινε σε αυτό το Μοναστήρι και λέγεται πως εδώ είδε το όραμα που τον στιγμάτισε και οδήγησε στη μεταστροφή του από τον πλούτο στην χριστιανική ένδεια.  

Αξιοθέατα

Teatro Nuovo

Έχοντας για ξεναγό τον καλό μας φίλο L., ξεκινάμε τη βόλτα μας από την Piazza Garibaldi, την κεντρική πλατεία της παλιάς πόλης, ανεβαίνουμε τον ανηφορικό πεζόδρομο με τα μαγαζιά και συναντάμε το Teatro Nuovo που συχνά-πυκνά φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις. 

Chiesa di Sant' Ansano

Επισκεπτόμαστε την εκκλησία του Sant’ Ansano και την Αψίδα, Arco di Druso.

Arco di Druso

Συνεχίζουμε με το αρχαίο αμφιθέατρο των ρωμαϊκών χρόνων, τη μεγάλη Fontana (συντριβάνι)...

La Fontana

... και τον περίφημο Duomo, τον Καθεδρικό Ναό του Σπολέτο που φιλοξενεί τοιχογραφίες του Filippo Lippi, δασκάλου του Sandro Botticelli. Ο Lippi ξεκίνησε τις νωπογραφίες του στο Ναό το 1467 και εικονογραφεί ιστορίες της ζωής της Παρθένου (Storie della Vergine), όπως ο Ευαγγελισμός, η Κοίμηση, η Προσκύνηση του Βρέφους και η Στέψη της Παρθένου. Η σειρά ολοκληρώθηκε από τον γιο του, καθώς ο ίδιος πέθανε δύο χρόνια μετά και τάφηκε στο εσωτερικό του Duomo, σε μνήμα που παρήγγειλε και πλήρωσε ο Λορέντζο των Μεδίκων.

Il Duomo

Fontana del Mascherone

Συνεχίζουμε με την Fontana del Mascherone, το συντριβάνι που φέρει την παράξενη μορφή του Mascherone, που είναι κάτι ανάμεσα σε άνθρωπο και γάτα, στεφανωμένος με δάφνινο στεφάνι.

Ακολουθούμε το δρομάκι απέναντι από το συντριβάνι, μέσα από μια μαγευτική διαδρομή και απολαμβάνουμε από ψηλά την πανοραμική θέα της πόλης που περιβάλλεται από καταπράσινα βουνά.

Φτάνουμε στη γέφυρα Ponte delle Torri ακριβώς την κατάλληλη στιγμή. Ο ήλιος πέφτει και το ηλιοβασίλεμα είναι υπέροχο. Ψηλά στο λόφο δεσπόζει το Castello, δηλαδή το παλιό Κάστρο, που όταν σκοτεινιάσει περισσότερο θα λάμπει φωταγωγημένο. Το Spoleto είναι μικρό και μέσα σε λίγες μόνο ώρες περπατιέται άνετα ολόκληρο...

Il Castello

Εκδηλώσεις

Απ’ ότι άκουσα, το σημαντικότερο Φεστιβάλ που διοργανώνεται στο Spoleto είναι το «Festival dei 2 Mondi», κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Στα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου λαμβάνει χώρα η «Notte Bianca: Vini nel mondo», μια εκδήλωση αντίστοιχη με τις Γιορτές Κρασιού που διοργανώνονται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Επίσης γύρω στα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου, στα χωριά γύρω από το Spoleto και στη Bevagna πραγματοποιούνται ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις που έχουν τις ρίζες τους στο μεσαιωνικό παρελθόν, κατά τις οποίες οι ντόπιοι ντύνονται με παραδοσιακές φορεσιές.  

Ponte delle Torri

Αγορές

Επίσημο νόμισμα της Ιταλίας είναι το ευρώ και το Spoleto προσφέρεται για ενδιαφέρουσες αγορές σε πολύ προσιτές τιμές. Με αφετηρία την Piazza Garibaldi, ακολουθούμε τον ανηφορικό πεζόδρομο που ανεβαίνει το λόφο και είναι γεμάτος καταστήματα με ρούχα, εσώρουχα, παπούτσια, τσάντες, αξεσουάρ, οπτικά, καλλυντικά, αρώματα, κάβες με τοπικά κρασιά και καταστήματα τροφίμων. Η περιοχή γύρω από την Πλατεία Γκαριμπάλντι συγκεντρώνει τα οικονομικότερα μαγαζιά ενώ όσο ανεβαίνουμε τον πεζόδρομο περνάμε στην ακριβότερη ζώνη και ανεβαίνουν αντίστοιχα και οι τιμές. Για νεανικά, γυναικεία ρούχα σε ιδιαίτερα προσιτές τιμές υπάρχει το «Terranova», κοντά στην Πλατεία. Η περιοχή της Umbria φημίζεται κυρίως για τα κρασιά της, όπως το περίφημο Moltefalco, που ανήκει στο top-10 των ιταλικών κρασιών, για τις τρούφες, γνωστή ποικιλία μανιταριών και για τα δημοφιλή σοκολατάκια Baci.        

Κουζίνα 

Ήταν εύκολο να ανακαλύψω συμπαθητικά εστιατόρια, με τοπική κουζίνα και βάση τα αγνά, τοπικά προϊόντα. Αρκούσε απλώς να ρωτήσω τους ντόπιους και να μου προτείνουν τα μέρη που αυτοί προτιμούν. Το Spoleto δεν αποτελεί γνωστό τουριστικό προορισμό, οι κάτοικοι δεν είναι συνηθισμένοι στους τουρίστες αλλά είναι πάντα χαμογελαστοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν. Ρωτώντας, λοιπόν, μια πωλήτρια σε ένα κατάστημα από το οποίο αγόρασα παπούτσια, δοκιμάσαμε το «La Pecchiarda», το καλύτερο εστιατόριο της πόλης σύμφωνα με τους ντόπιους, όπου «si mangia bene e si paga meno» όπως λένε χαρακτηριστικά οι Ιταλοί, δηλαδή «μπορεί κανείς να φάει καλά και να πληρώσει λίγο». Μας υποδέχεται χαμογελαστή η Natalia και μας προτείνει για πρώτο πιάτο σούπα από όσπρια. Δεν είναι ακριβώς σούπα, βέβαια. Έχει αρκετά πιο παχύρρευστη και πηχτή υφή και γίνεται είτε από ρεβίθια είτε από φακές με κομματάκια λουκάνικο μέσα. Η σαλάτα ήταν συμπαθητική, ενώ για κυρίως πιάτο επέλεξα μακαρονάδα με μανιτάρια.

Παραδοσιακή trattoria στο Spoleto

Πολύ κοντά σ’ αυτό το εστιατόριο και πάνω στον ανηφορικό πεζόδρομο, βρίσκουμε μια συμπαθέστατη trattoria με ενδιαφέρουσα διακόσμηση και τεράστια ποικιλία κρασιών. Ο Alessio στο σέρβις, ευγενέστατος και εξυπηρετικός, μας δίνει να δοκιμάσουμε διάφορες τοπικές ποικιλίες, μεταξύ των οποίων και το Montefalco. Εδώ δεν υπάρχει κατάλογος αλλά μενού με 2-3 επιλογές που ανανεώνονται κάθε μέρα. Για ορεκτικό δοκιμάζουμε διάφορες μπρουσκέτες με λάδι, με balsamico, με λιαστή ντομάτα και με σκόρδο. Εναλλακτικά υπήρχε ποικιλία ντόπιων αλλαντικών. Οι επιλογές για το κυρίως πιάτο κυμαίνονταν μεταξύ ορτυκιών και φιλέτου μοσχαριού. Προτίμησα το φιλέτο, το ζήτησα καλοψημένο αλλά ο Alessio μου πρότεινε μεσαίο ψήσιμο για να μη χάσει το κρέας τους χυμούς του και ξεραθεί... και παραδέχομαι ότι είχε δίκιο! Στην Ιταλία συνηθίζεται να μένει το κρέας με λίγο αιματάκι γιατί έτσι είναι πιο νόστιμο και ζουμερό.

Για πολύ καλή πίτσα, υπέροχες μακαρονάδες και μεγάλη ποικιλία επιλογών, ακριβώς έξω από τα τείχη της παλιάς πόλης και κοντά στο supermarket, υπάρχει η Πιτσαρία «Le Logge». Πιθανόν να είναι το μοναδικό μαγαζί που μένει ανοιχτό μέχρι αργά, καθώς όλα τα άλλα κλείνουν γύρω στις 22:30, το πολύ 23:00.

Για κάτι πρόχειρο και γρήγορο, απέναντι από το «Hotel Aurora» βρίσκεται μια κρεπερί για κρέπες και κομμάτια πίτσα στο χέρι.  

Διασκέδαση

Περιποιημένο cappuccino

Σημείο αναφοράς αποτελεί και πάλι η Piazza Garibaldi, που συγκεντρώνει ορισμένα συμπαθητικά μαγαζάκια, όπως το «Caffe-Ristorante-Gelateria Garibaldi» και το «Bar-Gelateria di Fratteli Farroni» για να απολαύσει κανείς cappuccino ή espresso, brioche γεμιστό με λευκή κρέμα ή παγωτό. Οι Ιταλοί πίνουν τον καφέ τους στο πόδι και φεύγουν, δεν αράζουν στις καφετέριες όπως οι Έλληνες. Το απόγευμα, ωστόσο, γύρω στις 19:00 με 21:00, οι παρέες των νέων συνηθίζουν να μαζεύονται στις καφετέριες για το aperitivo. Πίνουν sangria ή campari και το συνοδεύουν με διάφορα μεζεδάκια, τα οποία είναι δωρεάν.

Λαχταριστά γλυκίσματα

Στη νυχτερινή διασκέδαση, τα πράγματα είναι πολύ περιορισμένα. Ανακαλύψαμε τυχαία κοντά στο ξενοδοχείο μας, το «Bistrot Spoleto Cafe», έναν ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό χώρο. Πρόκειται για ένα μικρό μαγαζί που μοιάζει να είναι λαξευμένο μέσα σε σπηλιά, παίζει χαλαρή μουσική και διαθέτει πιάνο. Εκεί γνωρίσαμε μια παρέα από άντρες και γυναίκες carabinieri που είχαν έρθει στην πόλη για ένα σεμινάριο. Μιλήσαμε μαζί τους για τη ζωή στην Ιταλία, γελάσαμε λέγοντας ανέκδοτα, τραγουδήσαμε και χορέψαμε tango με τη συνοδεία του πιάνου που έπαιξε ο κύριος Salvatore.


Για ξενύχτι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, πρέπει να απομακρυνθούμε από τη βάση μας. Άκουσα να λένε ότι λίγο έξω από το Spoleto υπάρχει ένα μαγαζί με το άκρως ευφάνταστο όνομα «Santi e Peccatori», δηλαδή «Άγιοι και Αμαρτωλοί», που σερβίρει καλά ποτά αλλά δεν το βρήκαμε, ούτε και το ψάξαμε ιδιαίτερα για να είμαι ειλικρινής.

Τα σκήπτρα της νυχτερινής διασκέδασης, κρατά η πρωτεύουσα Περούτζια. Τα πιο γνωστά clubs συγκεντρώνονται στα περίχωρά της και στην περιοχή του Corciano. Εκεί κοντά είναι και το εργοστάσιο που φτιάχνει τα σοκολατάκια Baci. Άκουσα να κάνουν πολύ λόγο για το «Bazooka», ένα δημοφιλές club που παίζει ηλεκτρονική μουσική, αλλά προτίμησα τελικά το «L’ Urban» που είχε ανοίξει σχετικά πρόσφατα και είχε καταφέρει να γίνει ήδη το πιο in της περιοχής. Μαζεύει πράγματι πολύ κόσμο, διαθέτει stage, καλεί συγκροτήματα για live εμφανίσεις, σερβίρει καλά ποτά και το κέφι ρέει άφθονο. Η είσοδος είναι στα 8 ευρώ χωρίς ποτό, τα απλά ποτά στα 5 και τα cocktails στα 7 ευρώ.